Wyobraź sobie, iż budzisz się nad ranem, a telefon piszczy alarmem od Rządowego Centrum Bezpieczeństwa. Na ekranie komunikat jednoznaczny jak wyrok: masz kilka godzin na spakowanie się i opuszczenie domu. Co zabierzesz? Dokąd pojedziesz? Kto pokieruje tysiącami ludzi z twojej gminy? Od 26 czerwca 2025 roku polskie państwo zna odpowiedzi na te pytania – a ty powinieneś poznać je już dziś, zanim zabrzmi pierwsza syrena.
Fot. Warszawa w Pigułce
Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie ewakuacji ludności nie jest papierowym dokumentem do szuflady. To szczegółowy plan działania na wypadek wojny, ataku sabotażowego, katastrofy przemysłowej czy poważnej awarii infrastruktury. Konflikt za wschodnią granicą sprawił, iż teoretyczne scenariusze stały się realnym zagrożeniem wymagającym konkretnych procedur. Dyrektor Rządowego Centrum Bezpieczeństwa podkreśla, iż Polska wzoruje się na modelu ukraińskim – decyzje muszą zapadać w godzinach, nie w dniach, jak informuje portal „Warszawa w Pigułce”.
Samorządy dostaną nieprawdopodobne zadanie
Nowe przepisy nałożyły na wójtów, burmistrzów i prezydentów miast bezprecedensową odpowiedzialność. To oni będą koordynować całą operację ewakuacyjną w swoich gminach, organizować transport, wskazywać miejsca docelowe i pilnować, żeby komunikaty dotarły do każdego mieszkańca. Doświadczenia z Charkowa i Mariupola uświadomiły polskim władzom, jak nieprzygotowane były dotychczasowe procedury, dlatego teraz każdy samorząd musi mieć gotowy plan uwzględniający wojewódzkie wytyczne.
Problem w tym, iż większość samorządowców nie ma doświadczenia w organizowaniu operacji o takiej skali. Ewakuacja małej miejscowości to jedno, ale przesiedlenie aglomeracji warszawskiej z trzema milionami mieszkańców wymaga logistyki porównywalnej z największymi operacjami wojskowymi w historii. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rządowe Centrum Bezpieczeństwa zapowiedziały program wsparcia dla jednostek samorządu terytorialnego, jednak w kryzysie każda gmina będzie zdana przede wszystkim na siebie.
Alarm ruszy wielotorowo, dezinformacja nie przejdzie
System ostrzegania ma być wielokanałowy i niezawodny. W przypadku zagrożenia RCB wyśle alarmowe wiadomości SMS do wszystkich osób przebywających na danym terenie, równolegle komunikaty pojawią się w radiu, telewizji i na portalach internetowych. Lokalne władze zobowiązano do wykorzystania również syren alarmowych, megafonów, radiowozów oraz patroli informacyjnych. To odpowiedź na doświadczenia z Ukrainy, gdzie fałszywe komunikaty i dezinformacja przyczyniały się do chaosu podczas ewakuacji, jak podaje „Warszawa w Pigułce”.
Rozporządzenie szczegółowo określa kolejność ewakuacji ludności. W pierwszej turze transport obejmuje dzieci wraz z opiekunami, kobiety w ciąży, osoby przebywające w placówkach opiekuńczych i szpitalach oraz niepełnosprawnych z ograniczoną mobilnością. Rodziny będą transportowane razem, by uniknąć dramatycznych sytuacji rozdzielania bliskich podczas kryzysu. Każdy ewakuowany otrzyma gwarantowany dostęp do żywności, wody, lekarstw, środków higienicznych i sanitariatów w miejscach docelowych.
Co to oznacza dla ciebie
Nowe przepisy wprowadzają konkretne wymogi wobec każdego obywatela. Powinieneś przygotować plecak ewakuacyjny i trzymać go w łatwo dostępnym miejscu – najlepiej przy drzwiach wejściowych. Eksperci z Uniwersytetu Civitas przypominają, jak informuje portal „Warszawa w Pigułce”: ustawa mówi wprost, iż każdy ma obowiązek posiadać zapasy. Nie „powinien”, ale musi mieć wystarczające zasoby na minimum 72 godziny.
Twój plecak powinien zawierać dokumenty osobiste – dowód, paszport, karty płatnicze, gotówkę w kwocie wystarczającej na kilka dni. Do tego niezbędne lekarstwa wraz z receptami, podstawowa odzież na różne warunki pogodowe, zapas wody pitnej oraz żywność długoterminowa w opakowaniach niewymagających przygotowania. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa zaleca przygotowanie zapasów choćby na siedem dni, nie tylko na 72 godziny, jak informuje TVN24. W plecaku powinien znaleźć się także pendrive ze skanami dokumentów, butelka filtrująca z nowym filtrem, radio na baterie, latarka z zapasem baterii oraz podstawowe narzędzia jak nóż, otwieracz do puszek czy kombinerki.
Poznaj procedury zanim będzie za późno
Najważniejsze, co możesz zrobić już teraz, to poznać lokalizację najbliższych punktów ewakuacyjnych w swojej gminie. Ustal z rodziną miejsce spotkania na wypadek rozdzielenia podczas kryzysu. Zapisz w telefonie numery alarmowe i śledź komunikaty lokalnych władz. Przepisy przewidują również zabezpieczenie mienia, w tym zabytków i dzieł sztuki, jednak priorytetem pozostaje ochrona życia ludzkiego.
Choć rząd podkreśla prewencyjny charakter wprowadzonych przepisów, ich wejście w życie budzi niepokój wśród obywateli. Trwający konflikt tuż za wschodnią granicą oraz rosnące napięcia międzynarodowe sprawiają, iż pytania o realność zagrożenia stają się coraz głośniejsze. Nowe rozporządzenie Rady Ministrów wynika bezpośrednio z ustawy o ochronie ludności i obronie cywilnej uchwalonej w grudniu 2024 roku i ma stanowić gwarancję sprawnego oraz bezpiecznego przemieszczenia ludności cywilnej z obszarów objętych niebezpieczeństwem, jak informuje burbonik.pl.
