Alfred Szklarski urodził się 21 stycznia 1912. Ojciec Tomka Wilmowskiego dziś miałby 112 lat

21 stycznia 2024 r. przypada 112 rocznica urodzin Alfreda Szklarskiego. Na przygodach Tomka Wilmowskiego jego autorstwa wychowało się kilka pokoleń młodych czytelników. Szklarski przez większość życia mieszkał w Katowicach. Tu powstał jego najsłynniejszy cykl powieściowy.

Alfred Szklarski, urodzony w Chicago 21 stycznia 1912, osiadł w Katowicach w lutym 1945 r. Tu też dopadła go wojenna przeszłość. Mimo iż był członkiem AK i uczestniczył w Powstaniu Warszawskim, w 1949 r. został osądzony i skazany na kilkuletnie więzienie za pisanie w gadzinowej prasie. Zza krat wyszedł w 1953 r., a w roku następnym podjął pracę w Wydawnictwie Śląsk jako redaktor. Tam natrafił na sprzyjającą glebę, która jego pisarskiemu talentowi umożliwiła ponowny i tym razem pełny rozkwit. Nakładem „Śląska” już od 1957 zaczęły się ukazywać powieści o przygodach młodego polskiego podróżnika, Tomka Wilmowskiego. Zainaugurował je „Tomek w krainie kangurów”. Książka początkowo nie odniosła jakiegoś większego sukcesu.

Tomek Wilmowski: przygoda i wiedza

Ale później przyszły przyjęte już z aplauzem czytelników „Przygody Tomka na Czarnym Lądzie”. A następnie kolejne bestsellery: „Tomek na wojennej ścieżce”, „Tomek na tropach yeti”, „Tajemnicze wyprawa Tomka”, „Tomek wśród łowców głów”, „Tomek i Źródeł Amazonki”, „Tomek w Gran Chaco”. „Tomki” Szklarskiego były bestsellerami, rozchwytywanymi w księgarniach i zaczytywanymi w bibliotekach. Wydawnictwo Śląsk wielokrotnie je wznawiało. nic dziwnego, gdyż zawdzięczało mu lwią część przychodów.

Szklarski sam nie był podróżnikiem. Krainy w których toczyła się akcja powieści znał z książek i innej literatury, jednak pisał szalenie sugestywnie. Jego wyczucie epiki i emocji sprawiało, iż czytelnicy (i to nie tylko młodzież) czytali książki z zapartym tchem i choćby (a może zwłaszcza) po upływie lat wspominają je z olbrzymią nostalgią. W dodatku niejeden i niejedna wynieśli z przygód Tomka autentyczną wiedzę, podaną lepiej niż zrobiłby to najlepszy nauczyciel geografii. Książki Szklarskiego hojnie opatrywane były obszernymi nieraz przypisami na temat geografii, historii i kultury części świata odwiedzanych przez Tomka Wilmowskiego. Tych zaś było bez liku – od Afryki, przez Indie, Tybet i Syberię, poprzez obie Ameryki, po Australię i Nowa Gwineę.

Szklarski pisał nie tylko Tomki. Spod jego pióra wyszła też powieść sensacyjno-fantastyczna dla młodzieży „Sobowór profesora Rawy (ciekawie w niej sportretował Katowice wczesnych lat 60. XX wieku). Z kolei wraz z żona Krystyną stworzyli historyczny cykl powieściowy „Złoto Gór Czarnych”. Znany też jako trylogia indiańska (składają się nań „Orle pióra”, „Przekleństwo złota” i „Ostatnia walka Dakotów”, opisuje on schyłek i zmierzch świata amerykańskich Indian.

repr. DN

Alfred Szklarski upamiętniony w Katowicach

Alfred Szklarski zmarł 9 kwietnia 1992 r. i spoczął na cmentarzu przy ulicy Sienkiewicza w Katowicach. Miasto, w którym spędził większość życia, pamięta o swoim słynnym i zasłużonym obywatelu. Imię Szklarskiego otrzymała ulica na osiedlu Bażantowo. Szklarskiego uhonorowano również popiersiem w Galerii Artystycznej na placu Grunwaldzkim. Z kolei w Domu Oświatowym Biblioteki Śląskiej przy Francuskiej 12 znajduje się gabinet pamięci Alfreda Szklarskiego (w nim zaś pamiątki po pisarzu, np. biurko, maszyna do pisania, kolekcja fajek, ulubiona kurtka i liczne pamiątki z dalekich krajów).

Gabinet Alfreda Szklarskiego w Bibliotece Śląskiej. F. BŚ

Natomiast w w zabytkowym budynku stolarni Muzeum Śląskiego funkcjonuje nowoczesna wystawa „Na tropie Tomka” którą Muzeum słusznie się szczyci:

Inspirując się postacią Tomka Wilmowskiego, młodego bohatera powieści Alfreda Szklarskiego, zaprojektowano miejsce, którego celem jest łączenie pokoleń i wspólne odkrywanie świata dzięki zmysłów i twórczych wyzwań.