Zanim pojawi się kryzys, liczą się wiedza, kooperacja i przygotowanie. Samorząd województwa opolskiego ogłasza nowy konkurs dla organizacji pozarządowych, który ma wzmocnić odporność lokalnych społeczności – od reagowania na klęski żywiołowe po walkę z dezinformacją. „Społeczna gotowość” to propozycja dla tych, którzy chcą uczyć, szkolić i budować bezpieczeństwo tu i teraz, zanim zawyją syreny.
Bezpieczeństwo coraz rzadziej bywa dziś pojęciem abstrakcyjnym. Powodzie, wichury, awarie infrastruktury, ale też cyberzagrożenia i dezinformacja sprawiają, iż przygotowanie społeczeństwa przestaje być domeną służb, a staje się wspólną odpowiedzialnością. Właśnie w tym duchu Zarząd Województwa Opolskiego ogłasza otwarty konkurs ofert „Społeczna gotowość”, skierowany do organizacji pozarządowych działających w regionie.
Nabór rusza 31 grudnia 2025 roku i potrwa do 30 stycznia 2026 roku. Celem konkursu jest wsparcie działań edukacyjnych, szkoleniowych i praktycznych, które pomogą mieszkańcom lepiej reagować w sytuacjach kryzysowych – zarówno tych nagłych, jak i możliwych do przewidzenia.
Bezpieczeństwo to nie tylko służby
Podczas konferencji prasowej marszałek województwa opolskiego Szymon Ogłaza podkreślał, iż konkurs jest naturalnym elementem konsekwentnej polityki wsparcia trzeciego sektora, ale też odpowiedzią na realne wyzwania, z jakimi mierzy się region.
„Bezpieczeństwo to jeden z kluczowych elementów życia mieszkańców i lokalnych społeczności. choćby najlepiej przygotowane instytucje nie zastąpią wiedzy i świadomości obywateli”
Jak zaznaczył marszałek, województwo opolskie – często doświadczane przez klęski żywiołowe, zwłaszcza powodzie – doskonale wie, jak dużą rolę odgrywa przygotowanie społeczne. Konkurs „Społeczna gotowość” ma pomóc w budowaniu kompetencji mieszkańców, ale także w rozwoju wolontariatu, który w sytuacjach kryzysowych bywa pierwszą i najbliższą formą wsparcia.
Nieprzypadkowo inicjatywa wpisuje się w ogłoszony przez ONZ Rok Wolontariatu 2026. Jak przypomniał marszałek, w Polsce aż 62 procent organizacji pozarządowych współpracuje z wolontariuszami – a to właśnie oni często jako pierwsi reagują na lokalne zagrożenia.
Pierwsze 72 godziny decydują
Znaczenie lokalnego przygotowania wybrzmiało szczególnie mocno w wystąpieniu nadbrygadiera Pawła Kielara, Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej w Opolu. Jak zauważył, nowoczesny sprzęt i coraz lepsze procedury nie wystarczą, jeżeli społeczeństwo nie będzie wiedziało, jak się zachować w pierwszych godzinach po wystąpieniu zagrożenia.
„Pierwsze 72 godziny po wystąpieniu kryzysu są kluczowe. W tym czasie to mieszkańcy muszą umieć działać samodzielnie”
Komendant wskazywał na ogromną rolę lokalnych struktur: kół gospodyń wiejskich, ochotniczych straży pożarnych, stowarzyszeń działających na rzecz osób z niepełnosprawnościami. To one – dzięki znajomości terenu i ludzi – mogą organizować pomoc, przygotowywać posiłki, wspierać ewakuację czy prowadzić działania edukacyjne, zanim na miejsce dotrą profesjonalne służby.
Nowoczesne zagrożenia: wojna informacyjna
O bezpieczeństwie w szerszym, współczesnym znaczeniu mówił również dr Bartosz Maziarz, ekspert ds. bezpieczeństwa. Zwrócił uwagę, iż zagrożenia nie zawsze mają charakter fizyczny – coraz częściej uderzają w emocje, informacje i zaufanie społeczne.
„Operacje dezinformacyjne są dziś jednym z najpoważniejszych zagrożeń dla bezpieczeństwa społecznego. Ich celem jest wywołanie strachu, chaosu i paniki”
Jak podkreślał ekspert, odporność społeczna zaczyna się lokalnie – w gminach, wsiach i miastach regionu. To tam liderzy społeczni i organizacje pozarządowe mogą uczyć krytycznego myślenia, weryfikowania źródeł informacji i odpowiednich reakcji w sytuacjach kryzysowych, również tych „poniżej progu wojny”, związanych z zagrożeniami hybrydowymi i cyberatakami.
Kto, za ile i na co?
Szczegóły konkursu przedstawiła Barbara Kamińska, dyrektor Departamentu Dialogu i Partnerstwa Obywatelskiego Urzędu Marszałkowskiego. Na realizację zadań w 2026 roku przeznaczono łącznie 100 tysięcy złotych.
– 40 tysięcy złotych trafi na działania z zakresu porządku i bezpieczeństwa publicznego, a 60 tysięcy na inicjatywy związane z odpornością społeczną – wyliczała dyrektor.
Maksymalna kwota dotacji dla jednej organizacji wynosi 15 tysięcy złotych, a każda organizacja może złożyć tylko jedną ofertę. Konkurs skierowany jest do podmiotów, które w swoich statutach mają działania związane z bezpieczeństwem, ochroną ludności lub wolontariatem.
Dwa obszary wsparcia
W ramach konkursu organizacje mogą realizować projekty w dwóch głównych obszarach. Pierwszy dotyczy porządku i bezpieczeństwa publicznego – obejmuje m.in. szkolenia z reagowania na klęski żywiołowe, zagrożenia chemiczne, biologiczne, radiacyjne i nuklearne, awarie infrastruktury krytycznej, działania poszukiwawczo-ratownicze czy ochronę mienia lokalnego.
Drugi obszar to odporność społeczna i gotowość obywatelska. Tu mieszczą się działania związane z przeciwdziałaniem dezinformacji, cyberzagrożeniom, przygotowaniem do ewakuacji, blackoutów czy budowaniem i szkoleniem sieci wolontariatu.
Gotowość zamiast improwizacji
„Społeczna gotowość” to konkurs, który nie obiecuje spektakularnych fajerwerków, ale stawia na coś znacznie trwalszego – wiedzę, relacje i umiejętność działania bez paniki. W czasach, gdy kryzysy coraz rzadziej są zaskoczeniem, a coraz częściej sprawdzianem przygotowania, samorząd województwa opolskiego wyraźnie sygnalizuje: bezpieczeństwo zaczyna się lokalnie – i od ludzi.
Fot. melonik
