Bieszczady mają „zęby smoka”. To jedyne takie miejsce [ZDJĘCIA]

Zdjęcie: Bieszczady mają „zęby smoka” | foto Kamil Mielnikiewicz

Wyjeżdżając z Ustrzyk Dolnych i kierując się drogą krajową nr 84 w stronę Krościenka, w Brzegach Dolnych, tuż przed przejazdem kolejowym, natrafić można na miejsce znane powszechnie pod nazwą „Zęby smoka”. Ich surowa forma wyróżnia się w krajobrazie i od lat wzbudza ciekawość, szczególnie turystów. Obiekt ten ma konkretne pochodzenie i funkcję. Nie jest dziełem współczesnej aranżacji, ale reliktem działań obronnych przeprowadzonych w czasie wojny.

Pochodzenie i funkcja konstrukcji

„Zęby smoka” to żelbetowe zapory przeciwczołgowe z drugiej wojny światowej. Jak wynika z informacji przekazanych przez Bieszczadzkie Centrum Turystyki i Promocji w Ustrzykach Dolnych, zostały ustawione przez Niemców w 1944 roku w pobliżu torów kolejowych. Ich cel był jednoznaczny: powstrzymać ewentualne natarcie radzieckich czołgów. W kontekście działań wojennych konstrukcje tego typu miały ograniczać swobodę manewru pojazdów pancernych oraz zabezpieczać newralgiczne ciągi komunikacyjne, w tym przypadku odcinek linii kolejowej i przyległe drogi.

OnNetwork ID: M0NqLDlVNjAsMA==

Powojenne losy i przywrócenie widoczności zabytku

Po II wojnie światowej betonowe zapory, podobnie jak wiele innych śladów konfliktu, zostały pozostawione w krajobrazie. Przez lata wiele z elementów tego typu ulegało zarastaniu, zasypywaniu i miejscowej degradacji. W opisanym przypadku konstrukcje leżały zarośnięte trawą i krzewami. Dopiero w 2017 roku zapory zostały odsłonięte i odczyszczone. Ten zabieg przywrócił im czytelność w terenie i uczynił widocznym fragment lokalnej historii wojennej.

„Zęby smoka” zostały włączone w Szlak Umocnień Obronnych i Pomników Przeszłości. Wpisanie ich w tę trasę ma charakter jednoznaczny: traktować je należy jako element sieci świadectw przeszłości, które – razem z innymi punktami – tworzą przestrzeń pamięci i umożliwiają poznanie historii wojennej regionu. Za opiekę nad tym miejscem odpowiada Bieszczadzkie Centrum Turystyki i Promocji w Ustrzykach Dolnych. Taka forma zarządzania oznacza, iż relikt pozostaje w sferze działań praktycznych – porządkowania, udostępniania i włączania do lokalnej oferty krajoznawczej.

Opisany fragment jest jedyną tego typu atrakcją turystyczną w Bieszczadach. Oznacza to, iż w skali regionu żelbetowe zapory przeciwczołgowe wyróżniają się jako rzadki, możliwy do zaobserwowania w terenie dowód militarnego wykorzystania przestrzeni Bieszczad w czasie wojny. Ich lokalizacja przy ruchliwej drodze i w bezpośrednim sąsiedztwie torów kolejowych sprawia, iż pozostają łatwo zauważalne dla podróżnych, co wpływa na ich rozpoznawalność.