14.IX.1939 r. w rejonie Boratycz, rozkazem dowódcy 24 DP, płk. Bolesława Schwarzenberg-Czernego – polski I./39 Pułk Piechoty (I./39 pp) idący w straży przedniej (I batalion) ppłk. Piotra Kaczały, zaatakował 2. Gebirgs-Division, w efekcie pobici Niemcy zmuszeni byli uciekać.
Po walkach, wojsko polskie rozlokowało się w rejonie Tyszkowice-Boratycze-Popowice (dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1934–1944 – w tej chwili wieś na Ukrainie). W owych okolicach rozlokowano artylerię a do 24 Dywizji Piechoty (24 DP), dołączył rezerwowy oddział piechoty Wojska Polskiego (155 pprez.), kolejno w rejonie Husakowa do oddziałów dołączyły pozostałości z KOP (Korpus Ochrony Pogranicza) „Żytyń”, a w okolicach Popowic 38 pp Strzelców Lwowskich i 1 pp KOP „Karpaty”, wraz z oddziałami specjalnymi dołączył również I batalion 1 pułku Strzelców Podhalańskich, w rejon Chodownic przyłączył się I./39 pp i rozbity 17 pp – tym samym w tym regionie Polacy skoncentrowali niemałe siły wojskowe.
Ze wsparciem Luftwaffe, 2. Gebirgs-Division przystąpiła do ataku. Na pozycje polskie, pierwsze uderzenie rozpoczął oddział III./137 psg, który stanowił straż przednią – siła obrony polskiej sprawiła, iż oddział ten został rozbity i poniósł bardzo duże straty liczebne.
Przed całkowitą klęską, Niemców uratowało wsparcie innych niemieckich oddziałów: II./137 psg oraz I./136 psg. Wróg skierował główne uderzenie na Boratycz. Dowódca 24 DW wydał rozkaz o rozpoczęciu walk i w efekcie to zwolniło atak Niemiecki. 155 pprez. oraz I./39 pp przeszedł do ataku, otoczony został III./137 psg i całkowicie zniszczony.
Należy wspomnieć, iż 2. Gebirgs-Division w tej tylko bitwie, licząc całą kampanię wrześniową – poniosła największe straty, a sami Niemcy polskich obrońców spod tej bitwy nazwali: „Baum-und Dachschützen” (strzelcy drzewni i dachowi). Niemcy zostali wyparci, ale niestety straty po stronie polskiej były duże.
Na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie, walki w Bitwie pod Boratyczami upamiętnione zostały tabliczką: „BORATYCZE 14 IX 1939”.
Ostatnim dowódcą 24 DP był płk piech. Bolesław Schwarzenberg-Czerny – wzięty do niewoli sowieckiej i osadzony w obozie jeńców wojennych w Starobielsku, został zamordowany w kwietniu 1940 w siedzibie NKWD w Charkowie; pochowano go w podcharkowskich Piatichatkach – jest ofiarą Zbrodni Katyńskiej. Na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie na Piatichatkach znajduje się jego pamiątkowa tabliczka z imieniem i nazwiskiem.
Cześć i Chwała Bohaterom!
Fotografia: Płk. Bolesław Schwarzenberg-Czerny (siedzi 1. z lewej) z reprezentacją 6 Pułku Strzelców Podhalańskich w Samborze, zdobywcy tytułu „Mistrza Podhala” w zawodach strzeleckich zorganizowanych przez 1 Pułk Strzelców Podhalańskich w Nowym Sączu, 1933 r.
Źródło:
K.Komorowski, Boje Polskie 1939 – 1945. Przewodnik encyklopedyczny, Warszawa 2009.
M. Kräutler, K. Springenschmid, Es war ein Edelweiß. Schicksal und Weg der Zweiten Gebirgsdivision, Grätz – Stuttgart 1962.
Przystanek Historia -IPN
Paweł Dziwisz (Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II)
Paweł Krzysztof Gabriel Dziwisz (ur. 26.09.1992 w Lublinie) z rodziny Ks. Kard. Stanisława Dziwisza – absolwent Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, pracownik badawczy Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II na Wydziale Nauk Humanistycznych / były współpracownik Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Lublinie – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Oddział w Lublinie w Oddziałowym Biurze Badań Historycznych. Współtwórca (wymieniony w podziękowaniach) książki wydawnictwa IPN: „Dokumenty zbrodni wołyńskiej tom I” , książka otrzymała wyróżnienie w kategorii „Wydawnictwa źródłowe” w drugiej edycji konkursu na Najlepszą Książkę Roku „Sygnety Wydawnictwa IPN”
