W czasach rosnących kosztów energii każde dodatkowe wsparcie finansowe ma ogromne znaczenie dla domowego budżetu. Zakład Ubezpieczeń Społecznych oferuje specjalne świadczenie, które może znacząco odciążyć portfele uprawnionych osób. Mowa o ryczałcie energetycznym, który od marca 2025 roku wynosi dokładnie 312,71 złotych netto miesięcznie. Ta kwota, wypłacana regularnie wraz z podstawowym świadczeniem emerytalnym, stanowi istotną pomoc w pokrywaniu rosnących rachunków za prąd, gaz czy ogrzewanie.
Fot. Warszawa w Pigułce
Ryczałt energetyczny to świadczenie, które ma długą historię w polskim systemie zabezpieczenia społecznego. Jego głównym celem jest wsparcie określonych grup obywateli w opłacaniu kosztów związanych z energią. Co istotne, kwota świadczenia jest systematycznie waloryzowana, aby nadążać za zmieniającymi się warunkami ekonomicznymi. Patrząc na dane z ostatnich pięciu lat, widać wyraźną tendencję wzrostową. W 2020 roku ryczałt energetyczny wynosił zaledwie 171,41 złotych, w 2021 roku wzrósł do 179,81 złotych, w 2022 roku osiągnął poziom 192,58 złotych, w 2023 roku nastąpił znaczący skok do 255,17 złotych, a w 2024 roku kwota ta wzrosła do 299,82 złotych. Obecna wysokość świadczenia stanowi więc wzrost o ponad 60 złotych w porównaniu do kwoty z 2023 roku, choć w ujęciu rok do roku przyrost jest bardziej umiarkowany – około 13 złotych.
Szczególnie ważnym aspektem ryczałtu energetycznego jest fakt, iż nie podlega on opodatkowaniu. Oznacza to, iż beneficjenci otrzymują pełną kwotę 312,71 złotych, bez żadnych potrąceń podatkowych. W skali roku daje to dodatkowe 3752,52 złotych netto na pokrycie kosztów związanych z energią, co stanowi znaczące wsparcie w obliczu wzrastających cen mediów.
Nie każdy jednak może ubiegać się o to świadczenie. ZUS przyznaje ryczałt energetyczny wyłącznie określonym grupom obywateli, a kluczowym kryterium jest historyczny wkład w niepodległość Polski lub doświadczenie represji. Do grona uprawnionych należą kombatanci i inne osoby, które działały na rzecz niepodległości Polski lub były ofiarami represji. Świadczenie przysługuje również żołnierzom zastępczej służby wojskowej, którzy byli przymusowo zatrudniani w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach pozyskiwania rud uranowych oraz batalionach budowlanych.
Krąg beneficjentów obejmuje także wdowy i wdowców po kombatantach oraz innych osobach uprawnionych, pod warunkiem iż pobierają oni emeryturę lub rentę. Podobnie, prawo do ryczałtu energetycznego mają wdowy po żołnierzach przymusowo zatrudnianych, o ile otrzymują emeryturę lub rentę. Jest to istotny element zabezpieczenia społecznego, który docenia nie tylko bezpośrednich uczestników historycznych wydarzeń, ale także ich najbliższych.
Proces ubiegania się o ryczałt energetyczny wymaga złożenia odpowiedniego wniosku oraz dostarczenia niezbędnej dokumentacji. Podstawowym dokumentem jest formularz ZUS-ERK, który można pobrać ze strony internetowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub otrzymać bezpośrednio w placówce ZUS. Sam wniosek to jednak nie wszystko – konieczne jest także dostarczenie dokumentów potwierdzających uprawnienia do świadczenia.
W przypadku kombatantów i osób represjonowanych wymagana jest decyzja szefa Urzędu do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych, która stwierdza okresy działalności kombatanckiej lub represji. Wdowy i wdowcy po kombatantach muszą przedstawić decyzję potwierdzającą ich uprawnienia jako członków rodziny po kombatancie.
Żołnierze przymusowo zatrudnieni w ramach zastępczej służby wojskowej potrzebują zaświadczenia z Wojskowej Komendy Uzupełnień, które potwierdza okres i rodzaj przymusowego zatrudnienia. Natomiast wdowy po żołnierzach przymusowo zatrudnionych muszą dostarczyć zaświadczenie wydane przez adekwatny organ wojskowy.
Interesującym aspektem ryczałtu energetycznego jest możliwość jego dziedziczenia. Po śmierci osoby uprawnionej do świadczenia, prawo to przechodzi na wdowę lub wdowca, o ile pobierają oni emeryturę lub rentę. Jest to istotne zabezpieczenie dla małżonków osób uprawnionych, zwłaszcza iż często są to osoby w podeszłym wieku, dla których dodatkowe wsparcie finansowe ma duże znaczenie.
Warto podkreślić rolę Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych w całym procesie. To szef tego urzędu ogłasza w formie komunikatu aktualną wysokość ryczałtu energetycznego. Dzieje się to co roku, w terminie do siódmego dnia roboczego lutego. Następnie, w marcu, ZUS rozpoczyna wypłatę świadczenia w nowej, zwaloryzowanej wysokości.
Ryczałt energetyczny, choć skierowany do stosunkowo wąskiej grupy beneficjentów, stanowi istotny element systemu wsparcia dla osób, które w szczególny sposób zasłużyły się dla ojczyzny lub doświadczyły represji. W czasach, gdy koszty energii stanowią coraz większe obciążenie dla domowych budżetów, dodatkowe 312,71 złotych miesięcznie może znacząco poprawić sytuację finansową uprawnionych osób.
Osoby, które spełniają kryteria uprawniające do otrzymania ryczałtu energetycznego, a jeszcze nie złożyły wniosku, powinny rozważyć skontaktowanie się z najbliższą placówką ZUS lub odwiedzenie strony internetowej tej instytucji. Tam uzyskają szczegółowe informacje na temat procesu składania wniosku oraz wymaganych dokumentów. Warto pamiętać, iż świadczenie to jest przyznawane wyłącznie na wniosek, nie jest przyznawane automatycznie choćby osobom, które niewątpliwie spełniają kryteria.
W obliczu systematycznie rosnących kosztów życia, a szczególnie kosztów energii, ryczałt energetyczny stanowi istotne wsparcie dla uprawnionych osób. Świadczenie to jest wyrazem uznania państwa dla historycznych zasług i doświadczonych krzywd, a jednocześnie praktyczną pomocą w codziennym życiu. Dodatkowe 312,71 złotych miesięcznie to kwota, która może zrobić realną różnicę w budżecie domowym, szczególnie w przypadku osób starszych, często utrzymujących się wyłącznie z emerytury lub renty.
