W poniedziałek 28 kwietnia doszło do rozległej awarii zasilania w Hiszpanii, Portugalii i części Francji. Narodowy Instytut Cyberbezpieczeństwa Hiszpanii oraz agencje wywiadowcze badają możliwość cyberataku jako przyczynę blackoutu.

Fot. Warszawa w Pigułce
Możliwy cyberatak na europejską sieć energetyczną
Blackout rozpoczął się po godzinie 12. Eksperci szacują, iż naprawa awarii potrwa od sześciu do dziesięciu godzin. Ministerstwo ds. Transformacji Cyfrowej w Hiszpanii zleciło Narodowemu Instytutowi Cyberbezpieczeństwa zbadanie, czy za ogromną awarią zasilania stoi atak hakerski. Jak informuje dziennik „El Pais”, przedstawiciele agencji wywiadowczej wskazali, iż cyberatak mógł być przyczyną blackoutu.
Również rząd portugalski zasugerował taką możliwość. Prezydent Andaluzji Juanma Moreno stwierdził wprost, iż cyberatak to „najbardziej prawdopodobna” przyczyna awarii. Hiszpański rząd zwołał na godzinę 15 nadzwyczajne posiedzenie Rady Bezpieczeństwa Narodowego.
W związku z sytuacją przewodniczący Rady Europejskiej António Costa skontaktował się z prezydentem Hiszpanii Pedro Sánchezem i premierem Portugalii Luisem Montenegro. Bruksela na razie wstrzymuje się z jednoznaczną oceną przyczyn awarii. „Instytucje europejskie uważnie monitorują sytuację. Komisja jest w kontakcie z władzami Hiszpanii i Portugalii oraz z Europejską Siecią Operatorów Systemów Przesyłowych, aby zrozumieć przyczyny i skutki tej sytuacji” – przekazała przedstawicielka Unii Europejskiej cytowana przez „El Pais”.
Operator hiszpańskiej sieci energetycznej Red Electrica poinformował, iż rozpoczęło się stopniowe przywracanie dostaw prądu. „Zaczynamy przywracanie zasilania na północy i południu półwyspu, co jest najważniejsze dla stopniowego zaspokojenia potrzeb w zakresie dostaw energii elektrycznej. Proces ten polega na stopniowym włączaniu sieci przesyłowej w miarę podłączania grup generujących” – przekazano w komunikacie.
Problemy z płatnościami elektronicznymi
Blackout spowodował poważne utrudnienia w funkcjonowaniu systemów płatności elektronicznych w dotkniętych regionach. Terminale płatnicze, bankomaty oraz inne urządzenia zależne od zasilania przestały działać, co uniemożliwiło realizację transakcji bezgotówkowych.
W tej sytuacji jedyną możliwością dokonywania płatności stała się gotówka. Konsumenci, którzy wcześniej wypłacili i zabezpieczyli gotówkę, nie odczuli tak dotkliwie skutków awarii zasilania w kontekście codziennych zakupów i płatności.
Wzrost popularności gotówki w obliczu zagrożeń cybernetycznych
Zdarzenie w Hiszpanii wpisuje się w szerszy trend wzrostu zainteresowania gotówką w Europie. Narodowy Bank Polski odnotował 35-procentowy wzrost operacji gotówkowych w skali kraju, a w dużych miastach wskaźnik ten sięga choćby 40 procent.
Holenderski Bank Centralny oraz szwedzkie władze finansowe oficjalnie zalecają swoim obywatelom posiadanie zapasu gotówki na wypadek awarii systemów bankowych. W Holandii rekomenduje się przechowywanie kwoty wystarczającej na pokrycie minimum kilku dni codziennych wydatków, a władze szwedzkie podają konkretne sumy na tydzień życia jednej osoby.
W Polsce nie wprowadzono podobnych rekomendacji, jednak coraz więcej osób decyduje się na wypłacenie i przechowywanie pewnej ilości gotówki, reagując na doniesienia o rosnących zagrożeniach cybernetycznych.
Eksperci finansowi, choć odradzają przechowywanie dużych sum pieniędzy w domu ze względów bezpieczeństwa, podkreślają wartość posiadania pewnego zapasu gotówki na wypadek awarii systemów płatniczych.
Standardowe rekomendacje w krajach europejskich to równowartość 200-500 euro na gospodarstwo domowe, co pozwala na pokrycie podstawowych wydatków przez kilka dni. Specjaliści sugerują również dywersyfikację środków poprzez przechowywanie części kapitału w walutach obcych, takich jak euro czy dolar amerykański.
Gotówka jako zabezpieczenie w dobie cyfryzacji
Pomimo dominacji płatności elektronicznych, blackout w Hiszpanii pokazuje, iż tradycyjna gotówka przez cały czas odgrywa istotną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa finansowego. W czasach kryzysu lub zagrożeń cybernetycznych fizyczne pieniądze stanowią zabezpieczenie umożliwiające funkcjonowanie choćby w przypadku awarii systemów elektronicznych.
Wydarzenia w Hiszpanii, Portugalii i Francji mogą spowolnić trend odchodzenia od gotówki na rzecz płatności cyfrowych. Rosnąca liczba cyberatakow i zwiększona świadomość zagrożeń związanych z systemami elektronicznymi skłaniają konsumentów do zachowania równowagi między cyfrowymi a tradycyjnymi formami przechowywania i używania pieniędzy.