226,3 tys. zł – tyle kosztowała renowacja dwóch cmentarzy z okresu I wojny światowej w gdowskim rejonie: w Gdowie oraz Niegowici. Trwające kilka miesięcy prace konserwatorskie i renowacyjne sfinalizowano przed końcem 2024 roku. Dzięki inwestycji przywrócono wartości historyczne, estetyczne i techniczne oraz powstrzymano dalszą degradację obiektów, wpisanych do wojewódzkiej ewidencji cmentarzy wojennych oraz do gminnej ewidencji zabytków.
– Prace obejmowały m.in. renowację krzyży kamiennych i nagrobków oraz zniszczonych elementów ogrodzeń, a także uporządkowanie terenu – podaje Urząd Gminy w Gdowie.
W gminie Gdów są trzy nekropolie z lat 1914-1918, obok Gdowa i Cichawy, także w Niegowici. Wszystkie te miejsca pamięci znajdują się na małopolskim szlaku cmentarzy wojennych.
Cmentarz wojenny nr 375 w Gdowie to wojskowa kwatera na gdowskiej nekropolii parafialnej, znajdująca się obok kopca – mogiły powstańców z 1846 roku. Wojenna nekropolia, na której spoczywa kilkunastu żołnierzy, przede wszystkim austriackich, m.in. poległych podczas ciężkich walk toczonych w okolicy Gdowa w listopadzie i grudniu 1914 roku, została zaprojektowana przez Gustawa Ludwiga – na podstawie prostokąta, z masywnym betonowym krzyżem o wysokości 2,6 m z tablicą inskrypcyjną. Na placu cmentarnym jest dziewięć promieniście ułożonych nagrobków, z żeliwnymi krzyżami otoczonymi wieńcami laurowymi.
Prowadzona w 2024 roku renowacja tej kwatery wojennej była kontynuacją prac z 2022 roku. Odnowiono wtedy okazały krzyż z tablicą inskrypcyjną, z pomocą dofinansowania z wojewódzkiego programu „Małopolska Pamięta”.
Z kolei cmentarz wojenny nr 333 w Cichawie, o powierzchni ok. dwa ary, zaprojektowany przez Franza Starka, znajduje się pośród pól uprawnych. To miejsce pochówku w sumie ponad 50 żołnierzy: 44 rosyjskich oraz ośmiu austriacko-węgierskich z 55 pułku piechoty oraz 13 i 14 batalionów strzelców polowych. W rogu cmentarza rośnie wysoka lipa, a centralny pomnik nekropolii stanowi krzyż na postumencie, znajdujący się przy ogrodzeniu, od strony północno- wschodniej.
Remont wojennego miejsca pamięci w Cichawie pochłonął 127,9 tys. zł, a w Gdowie – 98,4 tys. zł. Większość tych kwot pokryło dofinansowanie pozyskane z programu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego „Groby i cmentarze wojenne w kraju – 2024” (z Funduszu Promocji Kultury). Pomogła również dotacja z Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego. Brakujące pieniądze zapewniła gmina Gdów.
zdjęcia: materiały Urzędu Gminy w Gdowie
