🪖Dzień 659 (14 grudnia 2023) – szansa

W skrócie:

Ukraina dostała dziś długo wyczekiwane zaproszenie do negocjacji akcesyjnych od Unii Europejskiej. Piszę to z jednej strony przy symbolicznej lampce wina mając świadomość zarówno drogi od Majdanu 10 lat temu jak i tego, iż Ukraina na to członkostwo gotowa (jeszcze) nie jest. 10 lat temu Ukraińcy jasno powiedzieli, iż chcą przyszłości nie z rosją, a z zachodnim światem. Od tamtego czasu za ten wybór płacą krwią. ale Ukraina jest dziś rozdarta nie tylko wojną – ma wewnętrzne wyzwania. Nie ma dnia by nie było kilku doniesień o szpiegach i zdrajcach wykrytych przez ukraińskie służby wśród własnych obywateli. Nie ma dnia by nie pisano o aferach korupcyjnych – nie tylko tych historycznych ale i aktualnych. Przecież i w aferze zbożowej i w aferze z blokadami granicznymi w tle są oligarchowie i ich interesy, które potrafią zdominować ukraińską politykę zagraniczną – również kosztem relacji. Ukraina poza polityką to jednak realni ludzie – serdeczni, odważni, równie nieustępliwi co wrażliwi, optymistyczni i pracowici. I o nich warto walczyć. Jednak by wygrać potrzebne jest coś więcej niż nadzieja. Ukraina potrzebowała kotwicy – liny na której może wyciągnąć się z postsowieckiej zgnilizny. I tę linę ma dziś w rękach. Pozostaje trzymać kciuki za to by miała siły się wyciągnąć i by Polski w tym procesie nie zabrakło. Za to na pewno kciuki trzymają już Ukraińcy na froncie i wiem, iż dzisiejsze wieści z Brukseli są dla nich ważne. Na szlaku do wygranej pozostaje jeszcze uporządkowanie spraw w Waszyngtonie po Świętach.

A co z Orbanem i hucznymi zapowiedziami blokowania? Cóż, nie wiem ile to kosztowało Unię i czy musiała stracić “cnotę”, ale wiem, iż za 10 lat nikt nie będzie pamiętał gróźb Orbana podróżując do pięknego miasta Unii Europejskiej – Kijowa.

Na zdjęciu premier Łotwy pochłania gulasz.

Na froncie – widać symboliczny wzrost liczby Shahedów i odpalenie Kindżałów przez rosję. Ewidentnie kurs europejski rosjan boli.

P.S. Gratsy dla Mołdawii i Gruzji też.

P.S. 2 – dla wszystkich fanów argumentów o niegotowości Ukrainy pragnę zaproponować sprawdzenie listy funkcjonujących w Polsce mafii w momencie rozpoczęcia przez Polskę negocjacji i screeningu (1998 rok).

Dobre wieści:
⚆ UE zaprosiła Ukrainę do negocjacji akcesyjnych

⚆ Niemcy potwierdziły, iż przekazały Ukrainie drugi kompleks Patriot — systemy obrony powietrznej i rakiety dla niego znajdują się na liście pomocy wojskowej za ostatni tydzień. Na niej również:
9 pojazdów terenowych BV206;
3 zdalne maszyny do rozminowywania;
7390 pocisków 155 mm;
14 systemów detekcji UAV;
4 cysterny;
8 ciężarówek z cysternami;
4 samochody dla straży granicznej.

-1300 (342 800) -12 systemów artyleryjskich

Z gorszych wieści:
⚆ trudna sytuacja pod Awdijiwką, Marijinką i Bachmutem

⚆ Niepewność dalszego wsparcia militarnego ze strony USA

Sytuacja na frontach:

Ataki powietrzne
⚆ Wieczorem 13 grudnia i w nocy 14 grudnia rosjanie wystrzelili nad Ukrainę 42 drony szturmowe Shahed, 41 z nich zostało zestrzelonych.

⚆ Jeden z dronów kamikadze, którego rosja użyła do ataku na infrastrukturę portową obwodu odeskiego w nocy 14 grudnia, spadł na terytorium Rumunii – podało Ministerstwo Obrony kraju.

⚆ Podczas startów rosyjskich myśliwców MiG-31K doszło do rzeczywistego wystrzelenia rakiet aerobalistycznych [“Kindżał”] i fałszywych celów, co wróg symulował dzięki systemów walki elektronicznej. Conajmniej jeden “Kindżał” został zestrzelony. – powiedział rzecznik Sił Powietrznych Ihnat. Rakiety wystrzelono conajmniej 3. Jedną udało się strącić.

Ostrzał (główne punkty):

⚆ obwód czernihowski – ostrzał przygraniczny

⚆ obwód sumski – ostrzał przygraniczny

⚆ obwód chmielnicki – ostrzał rakietowy

Ukraińcy intensywnie budują nowe fortyfikacje zarówno na półdniowym i wschodnim froncie, ale i przy północnej granicy z rosją i białorusią.

1⃣ Odcinek doniecko-łuhański (Swatowe, Bachmut, Marijinka, Awdijiwka, Wołnowacha)
⚆ Swatowe – Kreminna –

⚆ Okolice Bachmutu – brak doniesień

⚆ Marijinka – tu nieco lepiej, bo udało się ustabilizować flanki wokół ruin Marijinki. Szturmy rosjan jednak przez cały czas silne. Na wschód od Marijinki rosjanie mieli drobne postępy.

⚆ Awdijiwka – postępy rosjan pod Stepowym i Newelskim

Mariupol (fabryka betonu i miejsce przebywania sił rosyjskich) i Berdiańsk

2⃣ Odcinek zaporoski (od Wołnowachy, Enerhodar do Nowej Kachowki):
⚆ Źle pod Robotyne – Ukraińcy nie są w stanie skutecznie zatrzymać wyłomu w linii obrony

⚆ Dywizja rosyjskich spadochroniarzy poniosła niezwykle ciężkie straty podczas próby wytrącenia sił ukraińskich w pobliżu wsi Krynki na lewym brzegu Dniepru w obwodzie chersońskim – poinformował wywiad brytyjski.

3⃣ Krym i Morze Czarne
⚆ brak doniesień

‍Puls Ukrainy:

⚆ Zełenskiego wybierał się na posiedzeniu Rady Europejskiej w czwartek rano – poinformował korespondent „Europejskiej Prawdy” z Brukseli. Prezydent Ukrainy nie jest członkiem Rady Europejskiej, gdyż w skład tego organu wchodzą wyłącznie głowy państw UE. Przewodniczący Rady Europejskiej ma jednak władzę zapraszania gości na posiedzenie. Według Europejskiej Prawdy wcześniej rozważano także możliwość osobistej wizyty Zełeńskiego, jednak UE takiej możliwości nie potwierdziła.

⚆ W swoim przemówieniu na posiedzeniu Rady Europejskiej Zełenski powiedział, iż w przypadku niezdecydowania przywódców UE wynik szczytu będzie zwycięstwem putina.

„Dzisiaj nadejdzie dzień, w którym determinacja zapanuje albo w Brukseli, albo w Moskwie. Ludzie w Europie nie zrozumieją, jeżeli zadowolony uśmiech putina stanie się «nagrodą» za spotkanie w Brukseli” – powiedział.

Prezydent podkreślił, iż przed rozpoczęciem szczytu przeprowadził szereg negocjacji z przywódcami UE i „nie usłyszał ani jednego kontrargumentu, dlaczego nie powinniśmy wdrożyć planu uzgodnionego przez całą Europę”.

Nie wymienił ani jednego nazwiska, ale z kontekstu wynika, iż ​​chodzi o Orbana, któremu Zełenski zadał to właśnie pytanie

⚆ Zełeński przybył do Niemiec z niezapowiedzianą wizytą — dpa. Zełeński wieczorem potwierdził swoją wizytę w Wiesbaden w Niemczech, gdzie odwiedził Dowództwo Armii USA w Europie i wezwał Kongres USA do zatwierdzenia dodatkowego finansowania dla Ukrainy

⚆ Zełeński przeprowadził rozmowę telefoniczną z prezydent Mołdawii Mają Sandu w kontekście decyzji Rady Europejskiej o wyrażeniu zgody na rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych Kijowa i Kiszyniowa do UE.
„Gratulowaliśmy sobie dzisiejszej decyzji Rady Europejskiej. To jest nasze wspólne zwycięstwo! Razem zmierzamy w stronę UE!” – powiedział prezydent.

⚆ ​​Ukraina otrzymała trzecią transzę finansowania w wysokości około 900 mln dolarów od MFW w ramach programu Wzmocnionego Mechanizmu Finansowego (EFF).

⚆ ​​ Kułeba w artykule dla Foreign Affairs odrzucił argumenty, iż nadszedł czas, aby Ukraina pomyślała o kompromisach kończących wojnę, i wymienił trzy najważniejsze elementy, które pomogą Ukrainie uzyskać pokój na własnych warunkach:
Pierwsza to pomoc wojskowa, obejmująca samoloty, drony, obronę powietrzną, pociski i rakiety dalekiego zasięgu
Drugi to rozwój potencjału przemysłu obronnego w USA, Europie i na Ukrainie
Trzeci to pryncypialne i realistyczne podejście do perspektyw negocjacji z rosją

Przypomniał, iż do 24 lutego 2022 roku Ukraina odbyła około 200 rund negocjacji z rosją w różnych formatach i 20 prób „rozejmu”, a Ukraina poczyniła choćby pewne ustępstwa – które i tak zakończyły się inwazją na pełną skalę. Szef MSZ zauważył, iż jeżeli rosji uda się odzyskać zdolność bojową, ofiarą kolejnego ataku może stać się nie tylko Ukraina, ale także ktoś inny z sąsiadów rosji i państwo członkowskie NATO. Kułeba nalegał także, aby nie postrzegać pomocy dla Ukrainy jako działalności charytatywnej, ponieważ „daje ona określone dywidendy w zakresie bezpieczeństwa tym, którzy tej pomocy udzielają”.

⚆ W ciągu ostatnich sześciu miesięcy odsetek Ukraińców gotowych do ustępstw terytorialnych w celu zakończenia wojny stopniowo wzrastał – od maja do grudnia liczba ta wzrosła o 9% (z 10% do 19%) – podaje KMIS. ankieta. Jednocześnie maleje odsetek przeciwników ugody (z 84% w maju do 74% w grudniu).

⚆ Deputowani Rady Miejskiej Kijowa zatwierdzili budżet stolicy na 2024 rok — decyzję poparło 80 deputowanych. Dochody budżetu Kijowa na przyszły rok planowane są na kwotę ponad 72,6 miliarda hrywien, wydatki – na ponad 85,3 miliarda.

Świat:

⚆ Przywódcy UE postanowili rozpocząć negocjacje z Ukrainą i Mołdawią w sprawie przystąpienia do Unii Europejskiej, powiedział szef Rady Europejskiej Michel.

⚆ Decyzja przywódców UE oznacza, iż ​​Komisja Europejska bez dalszej zwłoki zaczyna przygotowywać techniczne aspekty negocjacji z Ukrainą w sprawie członkostwa (tzw. ramy negocjacyjne). Może zostać zatwierdzony na kolejnym szczycie UE wiosną 2024 r., jeżeli uzna, iż ​​Ukraina spełniła wszystkie dotychczasowe kryteria Komisji Europejskiej.

⚆ Posiedzenie Rady Europejskiej w Brukseli poparło rekomendację Komisji Europejskiej dotyczącą przyznania Gruzji statusu kandydata do członkostwa w UE, powiedział szef Rady Europejskiej Charles Michel. Dodał, iż UE rozpocznie negocjacje akcesyjne z Bośnią, gdy osiągnięty zostanie niezbędny poziom spełnienia kryteriów członkostwa. Rada Europejska w swojej decyzji dotyczącej negocjacji w sprawie przystąpienia Ukrainy do UE potwierdziła, iż ​​prawne i techniczne aspekty tego procesu – tzw. ramy negocjacyjne – zostaną zatwierdzone dopiero po pełnym wdrożeniu wszystkich zalecenia Komisji Europejskiej. Ukraina formalnie wypełniła prawie wszystkie zalecenia, rekomendacja dotycząca regulacji działalności lobbingowej pozostała niespełniona. Odpowiedni rządowy projekt ustawy został dopiero zarejestrowany w parlamencie. Ponadto KE musi pozytywnie ocenić realizację zaleceń, a w trakcie tej oceny możliwe są dodatkowe korekty.

⚆ Rada Europejska poparła zwiększenie finansowania Europejskiego Funduszu Pokoju, który rekompensuje państwom członkowskim pomoc wojskową dla Ukrainy, w celu zaspokojenia dalszych potrzeb wojskowych Kijowa. Przywódcy UE potwierdzili zamiar dalszego zapewniania Ukrainie i jej narodowi „zdecydowanego wsparcia politycznego, finansowego, gospodarczego, humanitarnego, wojskowego i dyplomatycznego tak długo, jak będzie to konieczne”.

⚆ ​​ Senat USA przełoży wakacje, aby spróbować znaleźć kompromis w sprawie zatwierdzenia dodatkowego finansowania dla Ukrainy. „Robimy postępy i Biały Dom w tym uczestniczy, co jest dobre. To zachęcające” – powiedział reporterom senator John Thune, drugi w kolejności republikanin w Senacie. Każde porozumienie w Senacie musi uzyskać akceptację Izby Reprezentantów, której prawodawcy opuścili Waszyngton na początek przerwy świątecznej, uniemożliwiając przekazanie pomocy przed Świętami Bożego Narodzenia.

⚆ Unijni przywódcy zgodzili się na 12. pakiet sankcji wobec rosji – Reuters w odniesieniu do europejskich dyplomatów. Pakiet ma być formalnie przyjęty w ciagu kilku dni.

⚆ „Orban opuścił salę, kiedy głosowali”: UE opowiedziała, jak zapadła decyzja w sprawie Ukrainy. Decyzję o rozpoczęciu negocjacji z Ukrainą i Mołdawią przywódcy UE podjęli pod nieobecność premiera Węgier, co pozwoliło uniknąć weta. „Z prawnego punktu widzenia jest to całkowicie zgodne z przepisami. Tak, podjęliśmy decyzję bez obecności Orbána, ale nie za jego plecami. Wiedział, iż ta decyzja będzie głosowana i opuścił salę” – zauważył poseł zespołu prezydenta Michela. Według źródeł wszystkie pozostałe państwa głosowały za rozpoczęciem negocjacji z Ukrainą. Tym samym oddano 26 głosów „za” i 1 „wstrzymujący się”.

⚆ To Scholz zasugerował, aby Orbán opuścił salę podczas głosowania nad decyzją w sprawie Ukrainy — Politico. Według obu urzędników Scholz powiedział Orbánowi w obecności innych przywódców, iż jeżeli naprawdę nie chce się zgodzić, może opuścić salę, aby przywódcy UE mogli podjąć jednomyślną decyzję pod jego nieobecność. Jednocześnie jeden z urzędników zaznaczył, iż propozycja ta nie powstała spontanicznie, ale została uzgodniona w trakcie wstępnych rozmów.

⚆ Zełeński chciał być osobiście obecny na szczycie UE w Brukseli, a przywódcy UE byli gotowi go zaprosić, ale nie zrobili tego ze względu na obawy o reakcję Orbána — Politico.

⚆ Przewodniczący Rady Europejskiej Michel nazwał decyzję o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Ukrainą i Mołdawią „historycznym momentem”, który pokazał siłę UE. Według niego przywódcy UE przez cały czas pracują nad ramami negocjacyjnymi i dyskusje są trudne

⚆ ​​Wcześniej Przewodniczący Rady Europejskiej Michel, a także Macron i Scholz spotkali się z Orbánem na śniadaniu roboczym, próbując przekonać go, aby zmienił zdanie w sprawie decyzji, których nie chce zaakceptować — Politico.
⚆ ​​Wysoki rangą urzędnik UE, komentując blokowanie przez Węgry ważnych decyzji szczytu w sprawie Ukrainy, przyznał, iż państwa członkowskie mają „dość” zachowania węgierskich władz. „Węgry to koń trojański putina. Bo to, co robią, coraz bardziej przypomina zachowanie konia trojańskiego” – podkreślił urzędnik.

⚆ Jeszcze rano premier Węgier Viktor Orbán powiedział, iż nie sprzeciwia się przystąpieniu Ukrainy do UE, ale nalega, aby „przestrzegać procedur”. „Rozszerzenie nie jest kwestią teoretyczną. To proces prawnie uzasadniony, który ma siedem przesłanek. choćby według Komisji Europejskiej trzy z siedmiu przesłanek nie zostały spełnione, więc nie ma powodu, aby teraz negocjować członkostwo Ukrainy” – zauważył. .

⚆ ​​Rano, wieloletni szef holenderskiego rządu Mark Rutte, kończący swoją kadencję, jest przekonany, iż uda mu się przekonać Orbana do głosowania na Ukrainę. Wyjaśnił, iż swój optymizm opiera na wcześniejszych doświadczeniach. „Jak dotąd udało nam się osiągnąć jednomyślność, także w sprawie Orbána. Mam całkowitą pewność i będę ciężko pracować, aby to się dzisiaj powtórzyło” – powiedział Rutte.

⚆ ​​ Liderzy UE przewidują bardzo trudne negocjacje na szczycie w czwartek i piątek ze względu na omówienie szeregu ważnych decyzji dotyczących Ukrainy i żartują, iż spotkanie może wykroczyć poza harmonogram o więcej niż jeden dzień. „Jeśli będzie całkowity impas, jeżeli będziemy tu siedzieć przez wiele dni, do Bożego Narodzenia, a może do nowego roku, to wtedy pomyślimy o «planie B»” – zażartowała premier Estonii Kaia Kallas. Premier Finlandii Petteri Orpo powiedział, iż „spakował dużo koszul”, ponieważ czeka go trudne negocjacje. “To będzie trudne spotkanie i może zająć dużo czasu. Upewnijcie się, iż jesteście gotowi, aby być tutaj w sobotę i niedzielę, jeżeli zajdzie taka potrzeba” – powiedział reporterom irlandzki premier Leo Varadkar.

⚆ Niemiecki szpieg sprzedał rosji tajne wywiady dotyczące Ukrainy za 800 000 euro – Reuters. Pułkownik Bundeswehry jest sądzony w Berlinie. Kierował departamentem bezpieczeństwa Republiki Federalnej. Jest oskarżony o zdradę stanu i przekazanie kluczowych informacji wywiadowczych na temat wojny na Ukrainie.

⚆ Argentyna rozważa możliwość przekazania Ukrainie dwóch zakupionych w rosji śmigłowców Mi-171E – Pucara Defensa. Jak wynika z publikacji, odpowiednie porozumienia osiągnięto podczas wizyty Zełeńskiego w Buenos Aires.

rosja, białoruś, iran, korea płn:

⚆ Strona internetowa Kremla została rzekomo zaatakowana przez hakerów i była dziś niedostępna.

⚆ Podczas corocznej konferencji prasowej putinowi zadawane są pytania dotyczące wojny, cen, inflacji i równoległej rzeczywistości. Propaganda starała się nie pokazywać z bliska przekazów niewygodnych dla Kremla.

⚆ Ministerstwo Spraw Wewnętrznych rosji ogłosiło, iż poszukiwany jest szef Głównego Zarządu Wywiadu Ministerstwa Obrony Ukrainy generał broni Kyrył Budanow.

⚆ putin powiedział, iż w tak zwanej strefie „swo” [specjalnej operacji wojskowej] znajduje się 617 000 rosyjskich żołnierzy.

Rok temu pisałem (294):

W skrócie: Ukraińcom udało się odeprzeć poranny atak na Kijów. Nie miał on dużej skali – kilkanaście Shahedów zostało strąconych, nikt nie ucierpiał. Być może rosjanie badali rozmieszczenie ukraińskiej obrony przeciwlotniczej przed kolejną falą uderzeń rakietowych. Tymczasem Ukraińcy uderzyli w dwa punkty koncentracji rosjan na terenie rosji. Pod rostowem nad Donem (rosja) ktoś wysadził tory kolejowe. Ponownie bardziej widoczne są ruchy armii białoruskiej, ale wedle ekspertów rosja i białoruś zgromadziły tu zbyt mało sił by realnie czymkolwiek zagrozić. Martwią natomiast doniesienia dotyczące planowanego zacieśniania więzi między Chinami a rosją. Linia frontu – bez zmian.

Materiał bonusowy:

⚆ panorama na Bachmut

⚆ bez taryfy ulgowej pod Kliszczijiwką

⚆ rosjanie prawie zbili swojego SU GRADem

Pomaganie za czytanie vol. 3:

w trzeciej edycji PZC przeznaczę na zakup drona z termowizją. Koszt drona to około 27 000zł (model Mavic 3T). Zbieram aż się uzbiera. Gdzie pojedzie to już zostawiam szefowi fundacji “Pogoń Ruska” i zależy to od tego kiedy się na niego uzbiera. Odliczamy od kwoty 32 200 uzbieranej z poprzednich edycji.

W poprzednich edycjach zebraliśmy:

1. 22 200 zł na samochód terenowy (Nissan Navara aka “Kozak”) dla ukraińskiej obrony terytorialnej stacjonującej na zaporożu
2. 10 000 zł na plecak ratunkowy przygotowywany przez fundację Uniters

Źródła z których korzystam:
Telegram ( ЦАПЛІЄНКО_UKRAINE FIGHTS, Myroshnikov, Оперативний ЗСУ, Збройні Сили України. Війна з окупантами, Українська правда, Український Наступ, oraz kanały regionalne i kilkanaście personalnych w tym propagandowe rosyjskie)
Agencje informacyjne – UNIAN, Reuters, Nexta, Tpyxa, AP, AFP
Profile informacyjne: WarNews, Kyiv Independent, Meduza, hromadske, espresso, Sarcastosaurus, Marek Meissner, Marcin Ogdowski, Artur Micek, SomeGumul, Andrew Perpetua, Łukasz Bok, Rob Lee, Def Mon
Serwisy z mapami: Liveuamap, DeepState map, Ukraine War Map, arcgis, deepstatemap)
Facebook: kanały administracji ukraińskiej, Ukraina:wojna, Zła Ambasada, Doniesienia z putinowskiej Polski
Niezależni dziennikarze i korespondenci: Юрій Бутусов, Illia Ponomarenko, WarMonitor, kilka profili OSINT i personalnych. Ponadto przyjaciele i znajomi w Ukrainie lub z Ukrainy.

Powyższe informacje były weryfikowane w wiarygodnych źródłach, ale to nie gwarantuje ani iż są kompletne ani całkowicie prawdziwe. Ponieważ w podsumowaniu pojawiają się materiały z wielu źródeł to posiłkuję się maszynowym tłumaczeniem, a w nim czasem pojawiają się błędy (głównie w nazwiskach). Nie wszystkie jestem w stanie wyłapać. Daj znać jeżeli coś jest Twoim zdaniem niekompletne lub nieprawdziwe.

Skróty używane w tekście:

DNR – Doniecka Republika Ludowa (separatystyczna republika utworzona na terenie Ukrainy przez rosje w 2015 roku)
LNR – Ługańska Republika Ludowa (separatystyczna republika utworzona na terenie Ukrainy przez rosje w 2015 rok
ZSU – Siły Zbrojne Ukrainy
SBU – Służba Bezpieczeństwa Ukrainy
FSB – Federalna Służba Bezpieczeństwa rosji
BTG – Batalionowa Grupa Taktyczna – od 800 do 1000 żołnierzy
GUR – Główny Zarząd Wywiadu Ukrainy
NAZK – Narodowa Agencja Zapobiegania Korupcji
NABU – Narodowe Biuro Antykorupcyjne
SAP – Specjalna Prokuratura Antykorupcyjna

- symboliczne zobrazowanie strat żołnierzy rosyjskich (liczba zabitych wedle sztabu ukraińskiego)
- w miejscowości lub jej okolicy prowadzony był rosyjski ostrzał artyleryjski w ciągu ostatnich 24h
– w miejscowości lub jej okolicy Ukraina zwyciężyła
– “Bawełna” w miejscowości lub jej okolicy miały miejsce działania partyzantów lub ostrzał z artylerii dalekosiężnej Ukraińców.
- Pożary w obszarze działań wojennych
– informacje dotyczące ukraińskich elektrowni atomowych
- działania ukraińskiej obrony przeciwlotniczej
- działania ochronne
- informacje dotyczące stanu energetycznego Ukrainy
– informacja prawdziwa, ale niekoniecznie ma potwierdzenie w faktach (np. jako element gry psychologicznej)
– powodzie
– w wersji na “zła ambasada . pl” jest w tym miejscu dodatkowy materiał.

Uwaga: podsumowanie w wersji tekstowej pojawia się zwykle codziennie między 22 a 00 na moim profilu na facebook. Wersja “zła” (czyli na zla ambasada .pl) pojawia się do godziny później.