Niemiecka gospodarka, dotychczas uznawana za motor napędowy Europy, znajduje się w najpoważniejszym kryzysie od stu lat. Problemy, które rozpoczęły się wraz z rosyjską inwazją na Ukrainę i utratą dostępu do tanich surowców energetycznych, systematycznie pogłębiają się. Michael Hüther, dyrektor Niemieckiego Instytutu Ekonomicznego, podkreśla bezprecedensowy charakter obecnej sytuacji, wskazując na jej złożoność i wielowymiarowość.
Fot. Obraz zaprojektowany przez Warszawa w Pigułce wygenerowany w DALL·E 3.
Najnowsze badania przeprowadzone wśród niemieckich stowarzyszeń branżowych malują ponury obraz sytuacji. Spośród 49 przebadanych sektorów, aż 31 ocenia swoją sytuację jako gorszą niż rok temu. Jedynie cztery branże: utylizacja odpadów, ubezpieczenia, targi i nieruchomości, odnotowały pewną poprawę. Główne przyczyny kryzysu to rosnące koszty energii i pracy, przytłaczająca biurokracja oraz niestabilność na globalnych rynkach, która negatywnie wpływa na niemiecki eksport.
W obliczu zbliżających się wyborów do Bundestagu w lutym, coraz głośniej stawiane jest pytanie o przyszłość niemieckiej gospodarki. Eksperci wskazują, iż obecny kryzys, w przeciwieństwie do wcześniejszych perturbacji ekonomicznych, charakteryzuje się wyjątkową złożonością i brakiem prostych rozwiązań. Nieprzewidywalność sytuacji politycznej i gospodarczej na świecie dodatkowo utrudnia niemieckim firmom planowanie rozwoju.
Potencjalne skutki społeczne tego kryzysu mogą być daleko idące. Wzrost bezrobocia i spadek poziomu życia może prowadzić do radykalizacji nastrojów społecznych i wzrostu poparcia dla populistycznych ruchów politycznych. Historia pokazuje, iż głębokie kryzysy gospodarcze w Niemczech mogą mieć dramatyczne konsekwencje nie tylko dla samego kraju, ale i dla całej Europy.
Kryzys może również wpłynąć na zmianę struktury społecznej Niemiec. Tradycyjnie silna klasa średnia, oparta na stabilnym zatrudnieniu w przemyśle, może ulec osłabieniu. To z kolei może prowadzić do zwiększenia nierówności społecznych i napięć między różnymi grupami społecznymi, szczególnie w kontekście imigracji i integracji.
W szerszej perspektywie, obecna sytuacja może doprowadzić do fundamentalnej zmiany w niemieckim modelu gospodarczym. Konieczność odejścia od energochłonnego przemysłu i poszukiwanie nowych źródeł wzrostu może wymusić głębokie zmiany społeczne, w tym przekwalifikowanie znacznej części siły roboczej i zmianę dotychczasowego stylu życia opartego na wysokiej konsumpcji.
