UE zacieśnia współpracę z Azją Środkową, ogłaszając wielomilionowe inwestycje infrastrukturalne w ramach Global Gateway, podczas gdy region walczy z napięciami wokół rurociągu CPC, ograniczeniami energetycznymi i presją na media. Turkmenistan legalizuje kryptowaluty, a nowe dane ONZ alarmują o szybkim postępie zmian klimatu w Uzbekistanie.
Forum inwestorów w Uzbekistanie, które odbyło się 27 listopada pod auspicjami programu Global Gateway Unii Europejskiej, przyniosło szereg umów mających na celu rozwój sieci handlowej Korytarza Środkowego w Azji Środkowej. Wśród najważniejszych spraw znalazły się dwie pożyczki — każda o wartości 35 milionów euro — udzielone przez Unię Europejską i Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju na rozbudowę portu Aktau w Kazachstanie oraz modernizację autostrady Karabalta-Czaldowar, łączącej Kirgistan z Kazachstanem. Unia zapowiedziała również finansowanie badań przygotowawczych i pomocy technicznej, które mają pomóc w określeniu nowych potrzeb infrastrukturalnych oraz modernizacji istniejących systemów. Europejski Bank Inwestycyjny przygotowuje ponadto pożyczkę w wysokości 100 milionów euro na rozbudowę uzbeckiej autostrady A380, kluczowej trasy tranzytowej.
Dzień wcześniej, 26 listopada, trzecie forum gospodarcze UE–Azja Środkowa, które również odbyło się w Taszkencie, przyniosło kilka stosunkowo niewielkich porozumień. Jednocześnie potwierdzono rosnącą spójność priorytetów Unii i Azji Środkowej, szczególnie w takich obszarach jak surowce krytyczne, transformacja cyfrowa, infrastruktura energetyczna i reformy zarządzania. Być może najistotniejszym osiągnięciem było zobowiązanie UE o wartości 7,5 miliona euro na „modernizację systemów geodanych i poprawę dostępu do informacji geologicznych.
Ukraińskie ataki na infrastrukturę rurociągów CPC w Rosji zwiększają napięcia z Kazachstanem, który w dużej mierze opiera eksport ropy na tej trasie. Po ostatnim ataku dronów 29 listopada kazachskie MSZ wydało oświadczenie, protestując przeciwko temu, co określiło jako „trzeci akt agresji przeciwko obiektowi wyłącznie cywilnemu” w rejonie rosyjskiego terminalu w Noworosyjsku, dodając, iż Astana „konsekwentnie opowiada się za utrzymaniem stabilności i nieprzerwanych dostaw surowców energetycznych”. Ukraina natychmiast odpowiedziała, podkreślając, iż ataki na CPC były uzasadnionymi działaniami mającymi na celu odparcie pełnoskalowej rosyjskiej agresji w ramach prawa do samoobrony. W ukraińskim oświadczeniu zwrócono również uwagę na brak wcześniejszych protestów strony kazachskiej potępiających ataki Federacji Rosyjskiej na ludność cywilną na Ukrainie.
Dwóch dziennikarzy powiązanych z portalem Kloop, uwięzionych w Kirgistanie, zostało warunkowo zwolnionych. Żoomarta Duulatwę i Alexandera Alexandrowicza — wideoreporterów Kloop —we wrześniu skazano na pięć lat więzienia za rzekome nawoływanie do masowych zamieszek. Organizacje monitorujące wolność mediów potępiły te wyroki jako motywowane politycznie i wpisujące się w szersze działania władz mające na celu uciszenie krytycznych przekazów medialnych.
Tadżykistan wprowadza środki oszczędzania energii podobne do tych, które obowiązują już w Kirgistanie, aby złagodzić spodziewane tej zimy niedobory ogrzewania i energii elektrycznej. Jak poinformowała 29 listopada Agencja Asia-Plus, państwowy dostawca energii polecił wyłączenie oświetlenia we wszystkich instytucjach państwowych od godziny 18:00 do rozpoczęcia następnego dnia roboczego. W ramach dodatkowych środków oświetlenie uliczne niezwiązane ze strategicznie ważnymi obiektami musi także zostać wyłączone.
28 listopada rządowy organ „Neutralny Turkmenistan” opublikował ustawę legalizującą i regulującą używcie kryptowalut w kraju.
Temperatury w Uzbekistanie rosły w ciągu ostatnich pięćdziesięciu lat niemal dwukrotnie szybciej niż średnia światowa — wynika z niedawno opublikowanego przez ONZ Atlasu Zmian Środowiska Republiki Uzbekistanu. Dokument wskazuje zachodni autonomiczny region Karakałpakstan, gdzie leży kurczące się Morze Aralskie, jako obszar najbardziej narażony na zmiany klimatu. Tymczasem Państwowy Komitet ds. Środowiska i Zmian Klimatu poinformował, iż rok 2025 był dotąd drugim najsuchszym rokiem w historii pomiarów, prowadzonych od 1868 roku.
Źródło: Eurasianet
Opracowanie BIS – Biuletyn Informacyjny Studium
