Fregata typu 26 – prawdziwy okręt wielozadaniowy

Moduły misyjne bazują na stosowanym w brytyjskiej marynarce wojennej systemie PODS (Persistent Operational Deployment Systems), który zakłada zmieszczenia całego wyposażenia niezbędnego do realizacji wybranej misji wewnątrz kontenera o wymiarach standardowego kontenera 20-stopowego (TEU). Dzięki temu moduły misyjne są całkowicie niezależne od okrętu-nosiciela i mogą być instalowane na dowolnych platformach dysponujących odpowiednią ilością miejsca.

W przypadku Royal Navy mogą to być fregaty typu 31, wielozadaniowe okręty wsparcia MRSS, niszczyciele min, czy dowolne inne okręty, które będą dostępne w danej chwili. W odróżnieniu od innych kontenerów stosowanych na okrętach od lat, system PODS ma standaryzowane podłączenia energetyczne, wody, chłodzenia, teleinformatyczne i filtrowentylacyjne. Nie są więc zwykłymi kontenerami magazynowymi, ale można w nich zainstalować uzbrojenie, sensory czy stanowiska do pracy dla ludzi.

Biuro rozwoju Royal Navy opracowało wiele koncepcji możliwego wykorzystania kontenerów PODS. W odniesieniu do fregat typu 26, na których kontenery będą zabudowane wewnątrz, wybór uzbrojenia lub dronów jest obwarowany obostrzeniami związanymi z wymiarami drzwi do ładowni i podnoszoną hydraulicznie klapą. Niemożliwe jest więc na przykład zastosowanie uzbrojenia, które miałoby strzelać dookoła. Kąty ostrzału są dosyć ograniczone, ale i tak okręty wyposażone w PODS zyskają wiele możliwości niemożliwych do uzyskania w przypadku konstrukcji klasycznej.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

Z drugiej strony umieszczenie kontenerów wewnątrz ładowni i zamknięcie ich pokrywą zmniejsza skuteczną powierzchnię odbicia radarowego całego okrętu czyniąc go trudniejszym do wykrycia niż w przypadku gdyby pudełkowate kontenery po prostu stały na otwartym pokładzie. Ponadto zamknięta przestrzeń pokładu transportowego na fregacie chroni kontenery, ich wyposażenia, a przede wszystkim marynarzy przed wpływem trudnych warunków atmosferycznych.

Przykładowym zastosowaniem kontenera jest przenoszenie dużego bezzałogowego pojazdu podwodnego klasy XLUUV. Charakteryzują się one dużą autonomią, możliwością długotrwałego operowania pod wodą i elastycznością w zakresie przenoszonego wyposażenia. W odróżnieniu od mniejszych bezzałogowych pojazdów podwodnych (UUV), jednostki tej klasy mogą mieć długość kilkunastu metrów i przenosić większe ładunki, w tym systemy sensorów, uzbrojenie czy moduły do specjalistycznych operacji. Mogą wykonywać różnorodne zadania, takie jak rozpoznanie, zwalczanie okrętów podwodnych, minowanie, a nawet działania ofensywne.

Inną możliwością jest instalacja w kontenerze jednego lub kilku zdalnie sterowanych stanowisk strzeleckich z karabinami maszynowymi lub działkami służącymi do samoobrony lub walki z mniejszymi jednostkami. W takiej samej roli można wykorzystać zainstalowany w kontenerze laser wysokiej mocy lub inną broń wiązkową, na przykład emiter fal elektromagnetycznych do zakłócania pracy lub niszczenia wrogich dronów czy systemów elektronicznych przeciwnika.

Inną możliwością jest wyrzutnia przeciwtorped wraz z dwoma stanowiskami operatorów. Kontenery mogą pomieścić również system przeciwminowy składający się z opuszczanego sonaru i rozpoznawczego bezzałogowego pojazdu podwodnego wraz z konsolami operatorów. Kolejną opcja jest umieszczenie w kontenerze wieloprowadnicowej wyrzutni dronów możliwych do wykorzystania ofensywnie lub defensywnie – do zwalczania nadlatującego wrogiego roju bezzałogowców.

Ponieważ współczesne fregaty mogą być skierowane do realizacji zadań znacznie odbiegających od typowych, przewidywanych dla jednostek tej klasy, w planach jest również opracowanie specjalistycznych modułów PODS, które mają im to ułatwić. Przykładowo w kontenerach mogą być przewożone łodzie półsztywne lub inne niewielkie jednostki pływające umożliwiające przerzucenie na ląd grup rozpoznawczych czy sił specjalnych w skali nieosiągalnej dla klasycznych fregat.

Łodzie mogą być także wykorzystane do działań abordażowych czy inspekcyjnych. Wśród innych nietypowych propozycji kontenerów PODS można wymienić magazyn broni strzeleckiej, warsztat z drukarkami 3D, stanowisko intensywnej opieki medycznej, komorę izolacyjną dla chorych lub dotkniętych jakimś skażeniem, areszt, a nawet pomieszczenia biurowe, w tym mogące pełnić funkcję ambasady.

Wyciągając wnioski z porażki, jaką okazały się amerykańskie okręty Litoral Combat Ship (LCS), których zdolności w dużej mierze również miały się opierać na wymiennych modułach misyjnych (z których wiele nie powstało, a inne notują opóźnienia), Brytyjczycy przykładają dużą wagę do równoległego rozwoju kontenerów i platformy do ich przenoszenia. Dzięki temu pierwsze moduły będą dostępne już w czasie wejścia do służby pierwszej fregaty typu 26, a kolejne będą dodawane w następnych latach. Do tego w bazie morskiej Devonport powstaje już specjalny magazyn do przechowywania kontenerowych modułów misyjnych, które w danym momencie nie będą potrzebne na okrętach.

Obecnie poszczególne moduły misyjne są na różnych etapach opracowywania. Jedne są już w służbie, a inne to tylko śmiałe koncepcje. Dowództwo Royal Navy musi określić priorytety i zdecydować, które będą finansowane w pierwszej kolejności. Ponadto priorytetem jest wdrożenie pierwszej fregaty typu 26 w jej podstawowej funkcji okrętu zwalczania okrętów podwodnych i wysłanie jej na północny Atlantyk, bo brytyjskiej marynarce wojennej coraz bardziej brakuje sprawnych okrętów tej klasy. A przy zaangażowaniu okrętu w misje bojowe nie będzie można go wykorzystać do prób z nowymi modułami PODS, które przez to, być może będą musiały poczekać na wdrożenie do linii kolejnych fregat, z których część mogłaby być wykorzystana do testów nowych modułów.

Tak czy inaczej w ciągu kilku lat kontenerowe moduł misyjne PODS pozwolą brytyjskim okrętom elastycznie i szybko dostosowywać się do nowych zagrożeń i wymagań. Dzięki temu fregaty typu 26 będą mogły wypełniać znacznie więcej zadań niż tylko zwalczać okręty podwodne, co pozwoli na bardziej efektywne wykorzystanie niewielkiej floty okrętów.