Hymny narodów świata: Macedonia Grecka

Jest wysoce górzysty, a główne ośrodki miejskie, takie jak Saloniki, drugie co do wielkości miasto i główny ośrodek gospodarczy, przemysłowy, kulturalny, handlowy i polityczny Grecji, i Kawala, skupiają się na południowym wybrzeżu. Macedonię Grecką dopiero w 1913 roku opuściły wojska osmańskie, a dziś stanowi granicę Grecji z trzema krajami: Albanią na północnym zachodzie, Macedonią Północną na północy i Bułgarią na północnym wschodzie. Nazwa Macedonia pochodzi z języka greckiego i wiąże się ze starogreckim przymiotnikiem μᾰκεδνός (makednós), czyli „wysoki, szczupły”. Region jest ostoją dla wielu języków innych niż greckie.

Greccy Macedończycy wyrażają silną i odrębną tożsamość, gdyż mają świadomość swej dumnej przeszłości. Kraina bowiem obejmuje większość terytoriów starożytnej Macedonii, greckiego królestwa rządzonego przez Filipa II i jego syna Aleksandra Wielkiego. To oni stworzyli legendę, która zakorzeniła się niezwykle mocno, a choćby przerosła czas i przestrzeń, bowiem nazwę Macedonia zaczęto z czasem stosować do szeregu różniących się od siebie obszarów administracyjnych w imperiach rzymskim i bizantyjskim. choćby Bizantyjczyków nazywano Macedończykami, uwzględniając wpływy i inspiracje płynące z Hellady. Gdy historia nazwę zatarła (czasy imperium osmańskiego), słuch o Macedończykach zaginął, ale gdy w XIX wieku – także na ziemiach pod okupacją turecką – zrodził się macedoński nacjonalizm, termin wrócił i dla wykształconych Greków stał się desygnatem starożytnej krainy i jej mieszkańców. Renesans polityczny zbiegł się w tamtym czasie z rozwojem gospodarczym Salonik i innych miast regionu. I wybuchły wojny bałkańskie, skutek konfliktów narodowościowych. W Macedonii żyli bowiem obok siebie Grecy, Serbowie, Bułgarzy. Zjednoczył ich bunt przeciw Osmanom, ale każda z nacji miała własne cele i interesy. Potem było już tylko gorzej, gdy Bułgarzy uznali Macedonię za swoją. Wybuchła druga wojna bałkańska i dopiero po konferencji wersalskiej większość bułgarską repatriowano, zaś napływ uchodźców z Azji Mniejszej w 1924 roku ostatecznie żywioł słowiański w greckiej Macedonii rozcieńczył. Awersja do Bułgarów długo stanowiła dominantę w macedońskiej tożsamości. Bułgaria została wyraźnie wymieniona jako wróg w hymnie „Sławna Macedonia”, a odniesienie to zostało dopiero w latach 70. XX wieku zastąpione jedynie niejasnym określeniem „barbarzyńcy”, wraz z normalizacją stosunków grecko-bułgarskich.

Niemniej międzynarodowa debata, czy Macedonia jest rzeczywiście grecka, trwała do początków XXI wieku, gdy ulegając naciskom Aten, niepodległy kraj Macedonia, ze stolicą w Skopje, przyjął określenie „Północna”, odróżniając się tym samym od historycznego terytorium greckiego. Norman Davies w „Europie” inwentaryzuje wątpliwości: „Pytanie, czy Macedonia jest grecka, przypomina pytanie, czy Prusy były niemieckie. jeżeli mowa o odległych początkach, to odpowiedź w obu przypadkach musi brzmieć nie. Starożytna Macedonia rozpoczęła karierę w cywilizacji iliryjskiej lub trackiej, ale wykopaliska grobów królewskich wskazują, iż była w znacznym stopniu zhellenizowana, jeszcze zanim Filip Macedoński podbił Grecję”. Zatem nikt greckim Macedończykom nie może odebrać przekonania, iż są dziedzicami własnej, starożytnej spuścizny. Charakterystycznym wyrazem samoidentyfikacji były słowa greckiego premiera Kostasa Karamanlisa, który na posiedzeniu Rady Europy w Strasburgu w 2007 roku oświadczył, iż „jestem Macedończykiem, a kolejne dwa i pół miliona Greków to Macedończycy”. Odrębna tożsamość regionalna greckich Macedończyków wynika również z faktu, iż znajdował się on bliżej ośrodków władzy zarówno w okresie bizantyjskim, jak i osmańskim, był uważany za kulturowo, politycznie i strategicznie ważniejszy niż inne części Grecji w tych dwóch okresach, a także fakt, iż ludność regionu była znacznie bardziej zróżnicowana etnicznie i religijnie, zarówno w okresie średniowiecza, jak i w okresie osmańskim.

„Sławna Macedonia” (gr. Μακεδονία ξακουστή) to grecka pieśń ludowa oparta na marszu wojskowym, uznawana za regionalny hymn greckiej Macedonii i używana przez armię grecką od czasu wojen bałkańskich. Autor słów, jak i kompozytor melodii pozostają nieznani, przez co rodowód pieśni pozostaje niejasny. Notowany w skali doryckiej i w rytmie 2/4. Można go tańczyć jako chasapico, popularny taniec macedoński. najważniejsze dla jego przesłania pozostaje nawiązanie w tekście do Aleksandra Wielkiego, uznawanego za przodka greckich Macedończyków.

Μακεδονία ξακουστή

Μακεδονία ξακουστή,
του Αλεξάνδρου η χώρα,
Που έδιωξες τους Βάρβαρους
κι ελεύθερη είσαι τώρα!
(w jęz. greckim)

O, sławna Macedonia!

O, sławna Macedonia!
ziemia Aleksandra,
Przepędziłaś barbarzyńców,
teraz jesteś wyzwolona.
Jesteś i będziesz grecka,
dumą każdego Greka,
My, synowie i córki Greków
Wyplatamy ci koronę!
Macedończycy nie mogą
Żyć w niewoli.
Nawet gdy utracą wszystko,
nadal będą wolni!
Macedończycy młodzi,
tańczmy i radujmy się!
Nim dotkną nas
trudy tego świata.