Jak tysiące rozbitych samochodów trafia nielegalnie do Rosji

Gruzja, niewielkie państwo na południowym Kaukazie, stała się gigantem na globalnym rynku samochodów używanych o wartości wielu miliardów dolarów. Spora część pojazdów pochodzi ze Stanów Zjednoczonych, a wiele dowodów wskazuje na to, iż finalnie trafiają one do Rosji.

Rustavi, miasto przemysłowe leżące o około 20 km na południowy wschód od stolicy Gruzji, Tbilisi, gromadzi tysiące pojazdów na wielkim, otwartym parkingu. Powierzchnia parkingu odpowiada wielkością ponad 40 boisk piłkarskich. Gromadzone na tym miejscu samochody obejmują praktycznie każdą markę, od Mercedesa, Porsche i Jaguara, po Toyotę, a ostatnio choćby Teslę.

Jeden z największych parkingów jest własnością Caucasus Auto Import (CAI), firmy nabywającej używane pojazdy na aukcjach w Stanach Zjednoczonych. CAI organizuje ich eksport – przewozi samochody uszkodzone w wypadkach i spisane na straty przez amerykańskie firmy ubezpieczeniowe kontenerowcem przez 10 000 km do portu na gruzińskim wybrzeżu Morza Czarnego. Naprawy wykonują gruzińscy mechanicy.

CAI informuje, iż od kiedy firma rozpoczęła działalność w 2004 roku, w dużym stopniu przyczyniła się do modernizacji floty samochodowej Gruzji. Na początku większość samochodów w kraju pochodziła z radzieckich marek takich jak Łada i Vaz. Obecnie, firma z 600 pracownikami odpowiada na rosnący popyt na zachodnie modele samochodów.

Według danych oficjalnych, w poprzednim roku, Gruzja zaimportowała samochody wartości 3,1 miliarda dolarów. Wyeksportowała pojazdy o wartości 2,1 miliarda dolarów, głównie do byłych republik radzieckich na Kaukazie i Azji Środkowej. Samochody stanowią drugi po rudzie miedzi najważniejszy produkt eksportowy Gruzji, pod względem wartości pieniężnej.

Pomimo iż eksport samochodów do Rosji z Gruzji jest w tej chwili nielegalny z powodu rosyjskiej inwazji na Ukrainę, kanały prawne stosowane przez dealerów po obydwóch stronach granicy rosyjsko-gruzińskiej pozwalają na omijanie embarga handlowego.

Na potężnym rynku samochodowym w Rustavi tłumy potencjalnych klientów poszukuje najlepszych ofert. Wszystkie samochody posiadają tabliczkę zawierającą cenę, pojemność silnika i datę produkcji. CAI zaprzecza jakoby jakiekolwiek z oferowanych przez nich samochodów trafiało do Rosji.

Jednakże po rosyjskiej inwazji na Ukrainę wzrósł eksport używanych samochodów do Kazachstanu, Kirgistanu i Armenii – państw będących członkami unii celnej prowadzonej przez Rosję. Dane gruzińskiego urzędu statystycznego sugerują, iż Gruzja prowadzi handel samochodami używanymi z Rosją – w 2022 roku, Gruzja sprzedała do Kazachstanu 7 352 używane samochody, podczas gdy w 2023 było to już 39 896 samochodów.

Sukces gruzińskiego przemysłu samochodów używanych można wytłumaczyć jego strategicznym położeniem geograficznym: ma on dostęp do Europy przez porty nad Morzem Czarnym i do Azji Środkowej przez Baku, na wybrzeżu Morza Kaspijskiego w sąsiednim Azerbejdżanie. Dodatkowo koszty pracy przy naprawie uszkodzonych pojazdów są przystępne. Ehonomia naprawy powypadkowej w USA, przyczynia się do rozwoju rynku samochodów używanych w Gruzji.

Mimo wielu przeciwności CAI ma plany na rozwijanie swojego biznesu. w tej chwili na rynku widać rosnący popyt na pojazdy elektryczne i hybrydowe – stanowią one w tej chwili około 30% wszystkich sprowadzanych pojazdów. Tempo wzrostu jest bardzo szybkie, od 300% do 400% kwartał po kwartale.