Władze obwodowe w Tarnopolu na zachodzie Ukrainy zatwierdziły plan kolejnych prac poszukiwawczych szczątków Polaków w dawnej wsi Puźniki; wcześniej odnaleziono tam fragmenty ciał 42 osób – poinformował w czwartek (10 lipca) PAP Ołeksij Złatohorski z fundacji Wołyńskie Starożytności.
Następnym etapem, który umożliwi dalsze działania w Puźnikach, będzie zgoda ukraińskiego ministerstwa kultury
– wyjaśnił PAP wiceszef tego resortu, Andrij Nadżos.
Pytany o sprawę rzecznik polskiego Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Piotr Jędrzejowski powiedział PAP: – Nie potwierdzamy informacji o zgodzie na następne prace ekshumacyjne we wsi Puźniki. Trwa procedura rozpatrywania wniosku.
Fundacja Wołyńskie Starożytności, jako podmiot prawa ukraińskiego, jest głównym wykonawcą prac poszukiwawczych i ekshumacyjnych. Współpracuje w tej sprawie z polską Fundacją „Wolność i Demokracja”.
Departament kultury (…) Tarnopolskiej Obwodowej Administracji Wojskowej zatwierdził program i plan kalendarzowy prac poszukiwawczych w Puźnikach. Teraz należy złożyć wniosek (z prośbą o zezwolenie na poszukiwania – PAP) w Ministerstwie Kultury i Komunikacji Strategicznej Ukrainy
– powiedział PAP Złatohorski.
Dalsza część tekstu pod polecanym artykułem
Puźniki to dawna wieś w dzisiejszym obwodzie tarnopolskim na zachodzie Ukrainy, gdzie w nocy z 12 na 13 lutego 1945 r. ukraińscy nacjonaliści wymordowali – według różnych źródeł – od 50 do 120 Polaków.
24 kwietnia rozpoczęły się tam ekshumacje – pierwsze takie prace od zniesienia przez stronę ukraińską w listopadzie 2024 r. zakazu poszukiwań i ekshumacji szczątków polskich ofiar wojen i konfliktów na terytorium Ukrainy. Podczas ekshumacji w Puźnikach wydobyto szczątki co najmniej 42 osób – kobiet, mężczyzn i dzieci.
W pracach koordynowanych przez Fundację „Wolność i Demokracja” brali udział eksperci z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego, firmy Wołyńskie Starożytności oraz Instytutu Pamięci Narodowej. Prace w całości były finansowane z budżetu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Kolejne kroki w sprawie przedłużenia prac w Puźnikach
Wiceminister kultury Ukrainy Andrij Nadżos wyjaśnił PAP, iż po zgodzie tarnopolskich władz obwodowych na przedłużenie prac w Puźnikach potrzebna będzie akceptacja ukraińskiej międzyresortowej komisji ds. upamiętnień.
Ukraina jest otwarta na dialog i będzie on kontynuowany
– zapewnił, pytany przez PAP o kolejne możliwe pozwolenia na poszukiwania szczątków Polaków na terytorium Ukrainy.
Archeolodzy, którzy uczestniczyli w pracach w Puźnikach, przypuszczają, iż może znajdować się tam jeszcze jedna zbiorowa mogiła Polaków.
Ekshumacje w Puźnikach
Ekshumacje w Puźnikach są kontynuacją prac prowadzonych przez Fundację „Wolność i Demokracja” od maja do sierpnia 2023 r., zakończonych odnalezieniem mogiły, w której spoczywają szczątki ofiar zbrodni. W styczniu 2025 r., na podstawie wyników prac poszukiwawczych, władze ukraińskie udzieliły zezwolenia na przeprowadzenie ekshumacji odnalezionych szczątków. Prace trwały w dniach 23 kwietnia – 10 maja 2025 r.
Polskę i Ukrainę od lat różni pamięć o roli Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN) i Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA), która w latach 1943-45 dopuściła się ludobójczej czystki etnicznej na około 100 tys. polskich mężczyzn, kobiet i dzieci.
O ile dla strony polskiej była to godna potępienia zbrodnia ludobójstwa (masowa i zorganizowana), o tyle dla Ukraińców był to efekt symetrycznego konfliktu zbrojnego, za który w równym stopniu odpowiedzialne były obie strony. Dodatkowo Ukraińcy postrzegają OUN i UPA wyłącznie jako organizacje antysowieckie (ze względu na ich powojenny ruch oporu wobec ZSRR), a nie antypolskie.
4 czerwca Sejm przyjął ustawę o ustanowieniu 11 lipca Dniem Pamięci o Polakach – ofiarach ludobójstwa dokonanego przez OUN-UPA na Kresach Wschodnich II RP.
Dalsza część tekstu pod polecanym artykułem
W ustawie przypomniano, iż „w latach 1939–46 nacjonaliści ukraińscy z Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN), Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) oraz innych ukraińskich formacji nacjonalistycznych, działających na ziemiach Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej (województwa wołyńskie, tarnopolskie, stanisławowskie, lwowskie, poleskie) oraz obecnych województw lubelskiego i podkarpackiego, dokonali na ludności polskiej zbrodni ludobójstwa”.
Zamordowali ponad sto tysięcy Polaków, głównie mieszkańców wsi, zniszczyli ich mienie i doprowadzili do uchodźstwa z Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej setek tysięcy Polaków. Apogeum tej zbrodni przypada na lipiec 1943 r., a symboliczną datą hekatomby Polaków z rąk ukraińskich nacjonalistów jest dzień 11 lipca 1943 r., kiedy Polacy byli mordowani w około stu miejscowościach” – głosi przyjęta ustawa. „Męczeńska śmierć z powodu przynależności do narodu polskiego zasługuje na pamięć w formie dnia wyróżnianego corocznie przez państwo polskie, w którym ofiarom będzie oddawany hołd
– głosi ustawa.
