Ursula von der Leyen i Justin Trudeau
Trudeau, który mimo rezygnacji wciąż jest szefem kanadyjskiego rządu wylądował w stolicy Belgii w środowy poranek około godziny 10. Jego jednodniowa wizyta obejmuje spotkania z sekretarzem generalnym NATO Markiem Rutte oraz dwoma czołowymi liderami Unii Europejskiej.
Ursula von der Leyen, pełniąca funkcję przewodniczącej Komisji Europejskiej od 2019 roku, odpowiada za kształtowanie polityki i ustawodawstwa UE. Natomiast Antonio Costa, były premier Portugalii, od grudnia ubiegłego roku przewodniczy Radzie Europejskiej, kierując ogólnymi priorytetami unijnego bloku.
Trudeau planuje zorganizować konferencję prasową po południu, zanim uda się w drogę powrotną do Ottawy.
Wizyta premiera odbywa się w kontekście rozwijających się relacji gospodarczych między Kanadą a Europą. Ottawa podpisała już umowy eksportowe dotyczące dostaw wodoru do Niemiec i prowadzi rozmowy z Brukselą w sprawie dostarczania kluczowych surowców mineralnych, niezbędnych między innymi do produkcji pojazdów elektrycznych.
Współpraca ta może się jeszcze bardziej zacieśnić w obliczu narastających napięć ze Stanami Zjednoczonymi. Prezydent Donald Trump zagroził bowiem nałożeniem ceł na kanadyjskie towary i coraz częściej wyraża krytykę wobec polityki UE.
Na początku lutego Trump podpisał rozporządzenie o wprowadzeniu karnych ceł na import z Kanady – 10 procent na energię i 25 procent na pozostałe towary – jednak zawiesił ich wdrożenie do 4 marca, oczekując na możliwość wynegocjowania porozumienia handlowego z Ottawą. Jednocześnie prezydent USA wielokrotnie groził wprowadzeniem ceł na produkty europejskie, zwłaszcza samochody.
Rosnące napięcia skłoniły liderów UE do podjęcia nadzwyczajnych rozmów, zwłaszcza w związku z kontrowersyjnymi wypowiedziami Trumpa na temat zakupu lub aneksji Grenlandii, będącej częścią Królestwa Danii. Obawy te podziela również Trudeau, który niedawno stwierdził, iż idea przyłączenia Kanady do USA „nie jest wcale tak odległa, jak mogłoby się wydawać”.
Kanadyjski premier podkreśla, iż wzmocnienie więzi gospodarczych z Europą jest jednym ze sposobów na uniezależnienie się od coraz bardziej nieprzewidywalnych relacji ze Stanami Zjednoczonymi.
Od 2017 roku handel między Kanadą a UE rośnie dzięki tymczasowo obowiązującej umowie o wolnym handlu, choć niektóre kraje, takie jak Belgia i Francja, wciąż nie ratyfikowały jej w pełni.
Dodatkowe zacieśnienie współpracy może nastąpić dzięki negocjowanej w tej chwili umowie o bezpieczeństwie i obronie między Kanadą a UE. 9 stycznia Stały Komitet Przedstawicieli Rady UE omówił możliwość autoryzacji rozmów dotyczących potencjalnego „partnerstwa UE-Kanada w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony”.
Bruksela rozpoczęła podpisywanie podobnych porozumień w ubiegłym roku, reagując na inwazję Rosji na Ukrainę w 2022 roku. W listopadzie 2023 Unia zawarła umowy o współpracy obronnej z Japonią i Koreą Południową, obejmujące m.in. wspólne ćwiczenia wojskowe, wymianę informacji oraz umożliwienie okrętom wojennym cumowania w europejskich portach. Ponadto podpisano porozumienia z czterema krajami europejskimi spoza UE w zakresie infrastruktury krytycznej i ochrony granic.
Kanada już teraz uczestniczy w unijnych inicjatywach obronnych, co pozwala jej m.in. na transport sprzętu wojskowego przez terytorium UE w celu wsparcia Ukrainy. Ottawa wysłała również niewielką grupę ekspertów do pomocy w unijnych misjach wojskowych.
Unia Europejska, dotychczas skupiona głównie na integracji gospodarczej, coraz aktywniej angażuje się w kwestie obronne. Od 2009 roku obowiązuje w UE klauzula wzajemnej obrony, zobowiązująca państwa członkowskie do udzielenia pomocy innemu krajowi Unii w razie zbrojnej agresji na jego terytorium.
Pomysł stworzenia wspólnej armii UE od lat wzbudza liczne dyskusje, a jednym z jego największych zwolenników jest prezydent Francji Emmanuel Macron. Twierdzi on, iż unijne siły zbrojne zmniejszyłyby zależność Europy od wojskowego wsparcia USA.
Wizyta Trudeau w Brukseli odbywa się tuż przed zaplanowanymi spotkaniami NATO oraz Grupy Kontaktowej ds. Obrony Ukrainy, w których udział weźmie kanadyjski minister obrony Bill Blair.
Na podst. Canadian Press
