Kącik wspomnień – z rodzinnego albumu. Porucznik Marynarki Wojennej Walenty Czyż / 1899 – 1962 /
11 wydań książki Jerzego Pertka – „Wielkie dni małej floty„
Książkę tę dedykował cyt: „Marynarzowi polskiemu, który nie szczędził krwi ani życia w walce o Polskę silną na morzu. Treścią tej książki jest historia II wojny światowej i udział w niej Polskiej Marynarki Wojennej. Nie dane było polskim okrętom zwyciężać na szmaragdowych wodach Bałtyku – pisze Jerzy Pertek. Zwyciężały za to gdzie indziej: w kanale La Manche, koło Islandii i na Morzu Śródziemnym. Zwyciężając ponosiła i straty.
Ten krótki wstęp niech będzie zachętą do przeczytania tej niezwykłej historii i działań Polskiej Marynarki Wojennej w latach 1939 – 1945.
Znany angielski historyk morski prof. Brian Tunstall powiedział o niej: „Ze wszystkich flot Zjednoczonych Narodów żadna nie walczyła lepiej w warunkach najwyższej trudności operacyjnych niż Polska Marynarka Wojenna.
W tę historię wpisał się bliski nam, naszej rodzinie – Walenty CZYŻ.
Już od kwietnia 1921 roku służył w Polskiej Marynarce Wojennej. Kolejne okręty to: Torpedowiec ORP. „MAZUR”.
Do 1939 roku były: ORP „ŚLĄZAK”, ORP. „KRAKOWIAK”, ORP. „KUJAWIAK”, ORP. „WILLIA”, ORP, „PODHALANIN”, Niszczyciel ORP. „BURZA”…
Ostatnim wojennym okrętem, na którym służył był ORP „BURZA”. W 1947 roku powrócił do Polski na okręcie ORP „BŁYSKAWICA”.
W tym samym roku został awansowany do stopnia podporucznika. Otrzymał wiele odznaczeń, które stanowią do dzisiaj pamiątkę dla rodziny. Tutejsze Muzeum Ziemi Krajeńskiej w Nakle nad Notecią otrzymało od rodziny liczne pamiątki.
Walenty CZYŻ spoczywa na nakielskiej nekropolii.
Wnuczka Walentego Czyża, Małgorzata w rozmowie ze mną powiedziała: „Mówi się, iż trzeba kochać ludzi bo gwałtownie odchodzą”. Dodam jeszcze, iż ludzi trzeba słuchać i to uważnie, bo każda opowieść to fragment układanki tworzącej historię człowieka, rodziny, państwa.
Z fragmentów wspomnień wyłania się obraz mojego dziadka a pamięć wspomagam fotografiami nieco już wypłowiałymi, kończy rozmowę, Małgorzata.
Niech ten artykuł i zdjęcia będzie świadectwem historii o Człowieku, którego życie wpisało się na chwałę Polskiego Żołnierza.
Eugenia Czyż-Rydzyńska
Reprodukcja zdjęć – Józef Rydzyński




