Komisja Europejska wzywa zachodnich sojuszników do przyspieszenia wypłat z pożyczki dla Ukrainy. Tymczasem Belgia przez cały czas blokuje unijne wysiłki na rzecz wsparcia tego kraju poprzez większy mechanizm finansowania oparty na rosyjskich aktywach.
W rozmowie z EURACTIV unijny komisarz ds. gospodarki Valdis Dombrovskis stwierdził, iż państwa powinny przyspieszyć uruchamianie transz dla Ukrainy z pożyczki G7, uzgodnionej w czerwcu ubiegłego roku, Celem jest załatanie luki finansowej tego kraju w najbliższych miesiącach.
– Prowadzimy rozmowy z innymi międzynarodowymi darczyńcami, sprawdzając, czy na początku (przyszłego – red.) roku mogą przyspieszyć wsparcie – powiedział Dombrovskis, dodając, iż chodzi o takie kraje jak Wielka Brytania, Kanada, Japonia i Stany Zjednoczone.
To „może wystarczyć (…), aby pokryć potrzeby finansowe Ukrainy w pierwszym kwartale przyszłego roku”, choć „dokładnie tego nie wiadomo”, dodał łotewski komisarz.
UE wypłaciła już swoją część pożyczki G7, która łącznie wynosi 18,1 mld euro. Około 14 mld euro z pakietu nie zostało jeszcze uruchomione przez inne państwa, głównie USA, Kanadę, Japonię i Wielką Brytanię. Szacuje się, iż Ukraina w pierwszym kwartale przyszłego roku będzie zmagać się deficytem budżetowym na poziomie 12 mld dolarów (10 mld euro).
UE tymczasem utknęła w impasie w sprawie wartej 185 mld euro „pożyczki reparacyjnej”. Premier Bart De Wever ostro skrytykował plan jej przyjęcia na grudniowym szczycie Rady Europejskiej w liście do przewodniczącej Komisji Ursuli von der Leyen.
Pożyczka reparacyjna ma wykorzystywać salda gotówkowe powiązane z rosyjskimi aktywami państwowymi przechowywanymi przez Euroclear, brukselską izbę rozliczeniową, które zamrożono po pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 r. Pożyczka G7 natomiast już działa i wykorzystuje dochody generowane przez te aktywa.
Belgia odmawia poparcia pożyczki reparacyjnej, jeżeli nie otrzyma dostatecznych gwarancji ochrony przed ryzykiem związanym z wykorzystaniem rosyjskich aktywów. Twierdzi, iż nie zgodzi się na taki mechanizm, dopóki inne kraje UE nie zaczną wykorzystywać aktywów znajdujących się w ich własnych jurysdykcjach. Euroclear wyraża podobne zastrzeżenia wobec tego planu.
KE ma przedstawić szczegóły planu pożyczki w najbliższych dniach. Według Dombrovskisa uzyskanie poparcia Belgii nie jest „warunkiem wstępnym” publikacji szczegółowej propozycji prawnej dotyczącej praktycznego funkcjonowania mechanizmu – choć dobrze byłoby taką zgodę uzyskać.
Choć w rozmowach między urzędnikami UE i Belgii nastąpił „postęp techniczny”, komisarz przyznał, iż brakuje postępu politycznego. – Na tym etapie (…) jasne jest również, iż Belgia przez cały czas nie zmieniła stanowiska i nie zaakceptowała tej koncepcji – powiedział. Propozycja „oczywiście” uwzględni obawy Belgii, dodał.
Rozwiązanie pomostowe
Komisarz ostrzegł również, iż konieczne może okazać się odrębne unijne „rozwiązanie pomostowe”, mające tymczasowo załatać lukę budżetową Ukrainy, jeżeli Belgia przez cały czas będzie blokować pożyczkę reparacyjną.
Mechanizmy takie, opisane w nocie rozesłanej do państw UE w ubiegłym tygodniu, przewidywałyby wykorzystanie wspólnego unijnego długu oraz bilateralnych grantów państw członkowskich jako alternatywnych sposobów tymczasowego pokrycia ukraińskiego deficytu.
W nocie oszacowano, iż w 2026 r. Ukraina będzie potrzebować 72 mld euro wsparcia wojskowego i społecznego, a w 2027 r. dodatkowych 64 mld euro.
Von der Leyen zasugerowała na początku tego tygodnia, iż te alternatywy nie przejdą, jeżeli miałyby być finansowane wyłącznie z pieniędzy unijnych podatników.
Dombrovskis, były premier Łotwy, podkreślił, iż UE musi „iść naprzód, ponieważ potrzeby finansowe Ukrainy są nie tylko ogromne, ale też pilne”.
– Nie możemy bez końca dyskutować nad dostępnymi opcjami. Musimy podjąć konkretne decyzje – powiedział.
