Rządowe Centrum Bezpieczeństwa opracowuje najobszerniejszy w historii III RP plan ewakuacji cywilów. To odpowiedź na zmieniającą się sytuację międzynarodową oraz wzrost zagrożeń związanych z klimatem i technologią. Przygotowania mają zapewnić bezpieczeństwo obywatelom w przypadku rozmaitych scenariuszy kryzysowych – od klęsk żywiołowych, przez awarie przemysłowe, aż po potencjalne konflikty zbrojne.
Fot. Obraz zaprojektowany przez Warszawa w Pigułce wygenerowany w DALL·E 3.
Prace koordynuje dyrektor RCB Zbigniew Muszyński. Zespół korzysta z doświadczeń wojny w Ukrainie, która dobitnie pokazała, jak istotna jest szybka i sprawna ewakuacja ludności w warunkach współczesnych zagrożeń. Nowe rozwiązania mają być elastyczne i dopasowane do realnych możliwości kraju – zarówno infrastrukturalnych, jak i organizacyjnych.
Nowe przepisy, konkretne zadania
Podstawą działań RCB jest ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej, obowiązująca od stycznia 2025 roku. Nakłada ona na Centrum obowiązek przygotowania ogólnopolskiego planu ewakuacyjnego oraz nadzorowania planów tworzonych przez wojewodów. Artykuł 22 tego aktu prawnego szczegółowo określa zakres odpowiedzialności RCB – od planowania, przez koordynację, po praktyczne wdrożenia.
Ustawa tworzy fundament pod system, który ma działać nie tylko w czasie pokoju, ale również w trakcie sytuacji nadzwyczajnych, kiedy szybkie decyzje i sprawna logistyka mogą zadecydować o losie tysięcy ludzi.
Wnioski z Ukrainy, spojrzenie na przyszłość
Miliony obywateli Ukrainy zmuszonych do ucieczki pokazały, jak trudne jest przeprowadzenie masowej ewakuacji. Wnioski z tamtych wydarzeń RCB przenosi na polski grunt. System ma być przygotowany na różne zagrożenia – od susz i powodzi, po cyberataki i zagrożenia hybrydowe.
Jednym z najważniejszych elementów planowania jest koordynacja między województwami oraz kooperacja z krajami sąsiednimi. Dyrektor Muszyński zwraca uwagę, iż kryzysy nie kończą się na granicach administracyjnych, a skuteczna ewakuacja musi być skoordynowana na wielu poziomach.
Ochrona musi działać także lokalnie
Nowy system zakłada, iż każde województwo opracuje własny, dostosowany do lokalnych warunków plan. Uwzględnione zostaną potrzeby osób starszych, niepełnosprawnych, rodzin z dziećmi czy cudzoziemców. Wsparcie psychologiczne i odpowiednia komunikacja z mieszkańcami to klucz do skutecznej ewakuacji.
RCB czerpie również z zagranicznych doświadczeń – analizowane są modele z Japonii, Izraela czy USA. Dzięki temu Polska ma szansę stworzyć jeden z najnowocześniejszych systemów ewakuacyjnych w Europie.
Liczy się logistyka, zasoby i ćwiczenia
Eksperci podkreślają, iż skuteczna ewakuacja wymaga nie tylko planów na papierze, ale też zasobów – pojazdów, paliwa, przeszkolonych kadr i dobrze przygotowanej infrastruktury. Jak zaznacza były szef MSWiA Maciej Kierwiński, bez sprawnego transportu żadna akcja nie będzie możliwa.
Plany mają być regularnie testowane w praktyce – podczas ogólnopolskich i regionalnych ćwiczeń. Tylko wtedy będzie można ocenić ich skuteczność i wprowadzić ewentualne poprawki.
Bezpieczeństwo to wspólna sprawa
Dla obywateli nowe plany oznaczają przede wszystkim większe poczucie bezpieczeństwa. Wiedza, iż państwo jest przygotowane na różne zagrożenia, zwiększa zaufanie do instytucji publicznych. RCB podkreśla, iż skuteczna ewakuacja to nie tylko zadanie władz, ale również społeczeństwa, które musi być świadome procedur i gotowe do współpracy.
Nowoczesny system ewakuacyjny będzie jednym z filarów odporności państwa w obliczu dynamicznie zmieniającego się świata. Jego wdrożenie może uratować życie i zdrowie milionów ludzi.
