Miała być „wojna XXI wieku”, jest wariacja na temat zimnowojennych zmagań

Na front rzucono również czołgi gorszego sortu. Bez nowoczesnej francuskiej optoelektroniki, ba, pozbawione rosyjskich rozwiązań z lat dziewięćdziesiątych i późniejszych, czyli nowych silników, odmian pancerza reaktywnego czy systemów kierowania ogniem. Zatem 30–40-letnie maszyny prezentujące stosowne do wieku standard i zużycie. W ewidencji widniały jako wozy gruntownie wyremontowane, naszpikowane nowymi podzespołami.

Co istotne, dotyczyło to także innych rodzajów broni – od karabinów po odrzutowce. Rozległe działania wojenne o dużej intensywności gwałtownie unaoczniły problem fałszywej sprawozdawczości. Skalę fikcyjnych modernizacji i remontów dało się jakoś ukryć przy okazji konfliktu z maleńką Gruzją czy islamskimi fundamentalistami w Syrii, ale nie w obliczu starcia z dużą europejską armią. Nie czas i nie miejsce na rozważania o tym, skąd bierze się status Rosji jako jednego z najbardziej skorumpowanych krajów. Na potrzeby tego tekstu wystarczy stwierdzenie, iż zjawisko to przełożyło się na obniżoną wartość bojową armii. Kradli generałowie i dyrektorzy fabryk. W mniejszym zakresie, ale za to liczniej, okradali armię niżsi rangą wojskowi i pracownicy przemysłu. Nade wszystko jednak kradli oligarchowie. Gdy pod koniec marca 2022 roku Rosjanie uciekali spod Kijowa, poproszono mnie o wskazanie ojca tego ukraińskiego „sukcesu”. Odparłem, niewymijająco, iż jednym z moich mocnych kandydatów do takiego miana jest Generał Chciwość. To on sprawił, iż superjachty i superlimuzyny „nowych Ruskich” prezentowały wyśrubowane standardy XXI wieku, podczas gdy okręty i czołgi „drugiej armii świata” pozostały w mrokach zimnej wojny. Gdzie tkwią do dzisiaj.

Po drugiej stronie nie jest inaczej. Trawiona równie potężną korupcją, w dodatku wyzbyta imperialnych sentymentów Ukraina też miała armię w dużej mierze papierową, z tą jednak różnicą, iż nikt nie miał żadnych złudzeń. Przez lata mówiło się nad Dnieprem, iż łatwiej znaleźć ukraiński czołg „na chodzie” gdzieś w Afryce, gdzie trafił w niejasnych okolicznościach, wyeksportowany przez Bóg wie jaką biznesowo-wojskową sitwę, niż na ukraińskich poligonach czy w koszarach. To daleko od Europy – przewidywano – miał dokonać żywota zimnowojenny arsenał. Rosyjskie zagrożenie zmusiło Ukraińców do zajęcia się na poważnie sprawami obronności, ale wobec mizerii finansowej państwa i tak bazą pozostawał posowiecki sprzęt, z którym kraj wszedł do pełnoskalowej wojny. I który przez cały czas stanowi istotną część wyposażenia armii ukraińskiej wspartej zachodnim sprzętem. Przy tym jednak, choć wyspowo są to bardzo nowoczesne systemy, to jednak w miażdżącej większości mówimy o broni jeżeli nie fizycznie, to przynajmniej koncepcyjnie zimnowojennej. Na szczęście dla Ukraińców znacznie lepiej wykonanej i zaprojektowanej oraz, jak dotychczas, eksploatowanej w warunkach wyższej niż na Wschodzie kultury technicznej.

Można się zżymać, iż Zachód nie dzieli się tym, co najlepsze, ale nie zapominajmy, iż najnowsze oznacza również najdroższe. A koszty to nie wszystko. Są jeszcze kwestie polityczne. Dziś jest już oczywiste, iż mocarstwom wspierającym Ukrainę nie zależy na definitywnym pokonaniu Rosji, bo to wiązałoby się z ryzykiem zamętu w największym kraju świata dysponującym największą liczbą głowic jądrowych. Kijów ma nie przegrać, Ukraina ma przetrwać – pod takie cele konstruowana jest pomoc wojskowa. Ograniczona także ryzykiem wycieku tajemnic technicznych, gdyby jakieś systemy wpadły w ręce Rosjan. Odrębna kwestia to ukraińskie możliwości absorbcji zachodnich technologii wojskowych. O tym, czym jest pośpieszne doszkalanie żołnierzy, przekonaliśmy się na Zaporożu późną wiosną zeszłego roku, gdy ukraińska armia użyła Leopardów 2 w iście sowiecki sposób. Konkludując, westernizacja ukraińskiej armii to konieczność, by uzupełnić jej straty i dać przewagę jakościową. Ale westernizacja oparta na najnowszych systemach uzbrojenia to pieśń przyszłości. Na razie muszą Ukraińcom wystarczyć zimnowojenne lufy.