Militaire treinen krijgen straks voorrang op het Nederlandse spoornet. Demissionair staatssecretaris Thierry Aartsen (Infrastructuur) draait de huidige prioriteitsvolgorde om: voortaan gaan militaire transporten vóór passagiers- en goederentreinen. De reden is de toegenomen dreiging vanuit Rusland. De nieuwe regels gaan over minimaal een jaar in.
De omslag is ingrijpend. Aartsen legt uit tegenover NOS: "Je ziet dat geelblauwe NS-treinen nu de hoogste voorrang hebben op het spoor. Daarna komt het goederenvervoer. En dan helemaal onderaan volgen de militaire treinen." Die volgorde past volgens hem niet meer bij deze tijd. "Dat past niet meer bij deze tijd van dreiging. We hebben dit nu niet goed geregeld", aldus de staatssecretaris.
Het huidige systeem leidt tot extreme vertragingen. Een tank die van Rotterdam naar Oekraïne moet, is daar pas na ruim een maand. Dat komt niet door de afstand, maar door wachttijden en administratieve rompslomp.
De Nederlandse Defensie bereidt zich voor op grootschalige militaire verplaatsingen en kocht recent 70 diepladers en 75 containerwagons aan, bovenop de 248 bestaande platte wagons.
Impact op reizigers
Treinreizigers kunnen hinder ondervinden van de nieuwe regels. Aartsen sluit niet uit dat NS-treinen moeten wijken voor militair materieel. "Dus kan het best voorkomen dat een NS-trein op jouw traject straks één of twee keer niet zal rijden omdat er nu eenmaal militaire voertuigen vanuit Nederland naar het oosten van Europa moeten", waarschuwt hij.
ProRail probeert de overlast te beperken, maar het blijft een uiterste maatregel. ProRail-topman John Voppen benadrukt tegenover BN DeStem het belang van duidelijke bevoegdheden: "Als ik namens ProRail een militair transport ten onrechte voorrang verleen, word ik meteen door de Autoriteit Consument & Markt op de vingers getikt."
Europese defensielogistiek
De voorrangsmaatregel is onderdeel van een breder Europees initiatief. Nederland leidt het voortouw om een soort "militair Schengen" te creëren: vrij militair vervoer zonder bureaucratische en fysieke obstakels. Radmila Šekerinska, rechterhand van Mark Rutte bij de NAVO, benadrukte het probleem in een interview met BN DeStem: "We kunnen de beste NAVO-troepen van de wereld hebben, maar als we ze niet op tijd aan onze oostgrens kunnen krijgen, zijn we nergens."
Nederland speelt een strategische rol met grote zeehavens van Vlissingen tot Eemshaven en goede spoorverbindingen naar Duitsland. De Noord-Zee-Baltische Corridor omvat ruim 9.000 kilometer spoor van havens via Duitsland naar de Baltische staten.
Infrastructuur onder druk
Het Nederlandse spoornet is verre van "oorlogsproof". Een rapport van de Commissie-Van der Maat identificeerde 65 knelpunten, zoals te korte perrons en te smalle sporen voor zware tanks. Tanks breder dan 3,15 meter kunnen ervoor zorgen dat naastgelegen sporen moeten worden afgesloten.
Het ministerie en ProRail onderzoeken welke locaties geschikt zijn voor militair transport. Om de infrastructuur volledig geschikt te maken is naar schatting 600 miljoen euro nodig. Die beslissing ligt bij het volgende kabinet.
Alleen militaire transporten die het kabinet als "urgent" bestempelt, krijgen voorrang. Het gaat om transporten waarvoor geen alternatief bestaat. Minister van Defensie en de minister van Infrastructuur & Waterstaat bepalen samen wanneer die urgentie aan de orde is.
Let op: Dit artikel is gemaakt met Kunstmatige Intelligentie (AI).
