Odkrycie rzymskiej spathy
W styczniu 2025 roku członkowie stowarzyszenia Inventum, Rafał Proszowski i Mariusz Lampa, prowadzili poszukiwania z użyciem wykrywaczy metali na północnej Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Początkowo skupiali się na śladach odwrotu Wojska Polskiego z września 1939 roku, jednak natrafili na coś zupełnie nieoczekiwanego. Jeden z poszukiwaczy usłyszał specyficzny sygnał i postanowił sprawdzić, co kryje się w ziemi. Po odsłonięciu okazało się, iż znaleziono dwa kawałki przełamanego miecza. Zgodnie z procedurami, dalsze działania zostały przerwane, a znalezisko zabezpieczono i zgłoszono odpowiednim służbom.
Charakterystyka i znaczenie znaleziska
Wstępne analizy przeprowadzone przez archeologów wskazują, iż odnaleziony artefakt to rzymska spatha – długi miecz charakterystyczny dla kawalerii, używany od I do III wieku n.e. Miecz składa się z trzech fragmentów, co sugeruje, iż został celowo złamany podczas rytuału pogrzebowego. Istnieje przypuszczenie, iż mógł należeć do wojownika z plemienia Wandalów, którzy w tamtym okresie zamieszkiwali te tereny. To pierwsze udokumentowane tego typu znalezisko na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, co czyni je wyjątkowym i niezwykle cennym dla badań nad historią regionu.
Dalsze badania i perspektywy
Obecnie miecz wraz z innymi artefaktami, takimi jak topór z epoki średniowiecza oraz ostrogi z czasów nowożytnych, znajduje się w Dziale Archeologii Muzeum Częstochowskiego. Tam prowadzone są szczegółowe analizy, które mają na celu dokładne datowanie znaleziska oraz potwierdzenie hipotez dotyczących jego pochodzenia i kontekstu kulturowego. Odkrycie to może dostarczyć nowych informacji na temat obecności rzymskich wpływów na tych terenach oraz relacji między różnymi plemionami w tamtym okresie.
Odnalezienie rzymskiej spathy na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej to przełomowe wydarzenie w dziedzinie archeologii regionu. Ten unikatowy zabytek nie tylko wzbogaca naszą wiedzę o historii tych ziem, ale także świadczy o bogatych kontaktach międzykulturowych w przeszłości. Dalsze badania nad tym artefaktem z pewnością przyniosą kolejne cenne informacje i przyczynią się do lepszego zrozumienia dziejów naszego kraju.
