107 lat temu, 11 listopada 1918 roku, Polska odzyskała niepodległość. Po 123 latach zaborów nasz kraj powrócił na mapę Europy. W tym dniu zakończyła się także I wojna światowa, jeden z najbardziej krwawych konfliktów zbrojnych w dziejach. W jej wyniku upadły trzy europejskie mocarstwa, które wcześniej dokonały rozbioru Polski, a zwycięskie państwa ententy zaaprobowały plan utworzenia niepodległego państwa polskiego.
Polacy brali udział w walkach na większości frontów wielkiej wojny, ale nie byli stroną tego konfliktu. Jednak to właśnie data zakończenia I wojny światowej uznawana jest za datę odzyskania przez Rzeczpospolitą niepodległości.
Na pamiątkę tego wydarzenia 11 listopada Polacy obchodzą Narodowe Święto Niepodległości.
107 lat niepodległości Polski
11 listopada 1918. Tego dnia w wagonie kolejowym w lesie Compiegne pod Paryżem, gdzie mieściła się kwatera marszałka Francji Ferdynanda Focha, został podpisany rozejm Niemiec z krajami ententy. Państwa centralne poniosły klęskę. Polska – po 123 latach zaborów – odzyskała niepodległość.
Z wojny przegrani wyszli wszyscy trzej zaborcy Polski. Niemcy musiały się zgodzić na bezwarunkowe uznanie suwerenności naszego kraju, Austro-Węgry rozpadły się, a carska Rosja, po dwóch rewolucjach 1917 roku, zmieniła się w komunistyczną dyktaturę
I wojna światowa, trwająca od 1914 roku, była jedną z najbardziej krwawych wojen w dziejach ludzkości. Ogarnęła ogromne terytoria – walki toczyły się niemal na wszystkich kontynentach i morzach, ale główne operacje wojskowe były prowadzone w Europie.
W wojnie wzięły udział dwa bloki państw. Po stronie zwycięskiej ententy wystąpiły głównie Francja, Rosja i Wielka Brytania. Blok państw centralnych utworzyły Niemcy, Austro-Węgry, Bułgaria i Turcja. W sumie walczyło około 70 milionów żołnierzy z 33 państw, z czego 10 milionów zginęło, a 20 milionów zostało rannych.
Dzięki temu, iż upadły mocarstwa, które przeprowadziły rozbiory Polski, nasz kraj w 1918 roku, po 123 latach zaborów, odzyskał niepodległość. Przed wybuchem I wojny światowej, wielu Polaków obawiało się konfliktu zbrojnego, jednak znaczna część narodu upatrywała w wojnie nadziei na wolność.
W wyniku I wojny światowej przestał istnieć ukształtowany w XIX wieku układ polityczny. Rozpadła się monarchia austro-węgierska, Niemcy i Austria stały się republikami, powstała Rosja Radziecka, a także wiele nowych państw, między innymi Czechosłowacja i Węgry. Dokonano też nowego podziału kolonii i wytyczono nowe granice w Azji i Afryce. Upadek mocarstw, które dopuściły się rozbiorów Polski, przyczynił się do tego, iż nasz kraj odzyskał wolność i niepodległość, ale jeszcze przez kilka lat Polska prowadziła jednocześnie kilka wojen o swoje granice – z Ukrainą, z Niemcami (powstanie wielkopolskie i trzy powstania śląskie), z Litwinami, Czechami i – najbardziej krwawe starcia – z Rosją bolszewicką.
Sowieci zaatakowali nasz kraj zaledwie trzy miesiące po zakończeniu I wojny światowej, w lutym 1919 roku. Wojna polsko-bolszewicka, a podczas niej spektakularne zwycięstwo wojsk Rzeczypospolitej nad Armią Czerwoną w Bitwie Warszawskiej 15 sierpnia 1920 roku, zapewniło naszemu państwu niepodległość na blisko 20 lat i uchroniło Europę Zachodnią przed komunistyczną rewolucją. Mimo podpisania rozejmu 11 listopada 1918 roku, a potem traktatów pokojowych, nie rozwiązano większości konfliktów. 21 lat później, w 1939 roku, wybuchła II wojna światowa.
„Najdonioślejsza przemiana w życiu narodu”
Tragicznym novum I wojny światowej było zastosowanie przez walczące strony broni chemicznej, czołgów, okrętów podwodnych i masowo samolotów. Gazy bojowe zostały użyte eksperymentalnie przez Francuzów w 1914 roku, a już w kwietniu następnego roku Niemcy posłużyli się chlorem w bitwie z Rosjanami w lasach bolimowskich. Jednak broń ta okazała się zabójcza także dla żołnierzy niemieckich, gdy zmienił się kierunek wiatru. I wojna światowa, oprócz zniszczeń materialnych, przyniosła też długotrwałe skutki w psychice ludzi, takie jak nerwica okopowa, paraliżująca żołnierzy przebywających długi czas pod ostrzałem.
Listopad 1918 roku był dopiero początkiem budowy niepodległej Polski i początkiem walki o jej granice.
29 listopada 1918 roku Piłsudski, zwracając się w Belwederze do najbliższych współpracowników, tak mówił o odzyskanej niepodległości: „Jest to największa, najdonioślejsza przemiana, jaka w życiu narodu może nastąpić. Przemiana, w której konsekwencji powinno się zapomnieć o przeszłości; powinno się przekreślić wielkim krzyżem stare porachunki. A czas przed nami jest krótki i tylko wspólnym wysiłkiem możemy zadecydować, na jakiej przestrzeni, w jakich granicach naszą wolność obwarujemy i jak silnie staniemy na nogach, zanim dojdą z powrotem do siły i pełnego głosu sąsiedzi ze wschodu i z zachodu”.
W I wojnie światowej walczyło około 3 milionów 400 tysięcy Polaków wcielonych do armii trzech zaborców.
