Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o obronie ojczyzny. Dokument wprowadza szereg istotnych zmian, które mają m.in. zwiększyć efektywność rekrutacji, uatrakcyjnić warunki służby oraz zmniejszyć biurokrację. Nowe przepisy zaczną obowiązywać w ciągu 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.
Ustawa o obronie ojczyzny obowiązuje od ponad trzech lat. W tym czasie była kilkakrotnie nowelizowana. Dokument, pod którym kilka dni temu podpis złożył prezydent Andrzej Duda, to już kolejna zmiana przepisów. – Realizacja konstytucyjnych zadań przez Siły Zbrojne RP, w szczególności w obecnej sytuacji geopolitycznej, wymusiła podjęcie prac legislacyjnych w celu unormowania działań dotyczących wzmocnienia liczbowego i jakościowego personelu sił zbrojnych – podkreślał podczas prac legislacyjnych wiceminister obrony Paweł Bejda. Prace nad zmianami trwały kilka miesięcy.
Co się zmienia dla żołnierzy?
Nowe przepisy obejmują m.in. żołnierzy zawodowych. istotną zmianą jest ta dotycząca wojskowych wysyłanych poza granice kraju, m.in. na kursy, staże i specjalizacje. jeżeli taki wyjazd będzie trwał ponad sześć miesięcy, żołnierz będzie mógł wyjechać razem z najbliższymi członkami rodziny. Wojskowi zyskają też prawo do stypendium i zwrotu kosztów: zakwaterowania, przejazdu, ubezpieczenia zdrowotnego oraz nauki dzieci w szkole podstawowej i ponadpodstawowej.
Przepisy na nowo określają zasady zwrotu kosztów nauki (studia, staże, specjalizacje, szkolenia), które zobowiązany jest zwrócić żołnierz zawodowy w przypadku jej przerwania lub zwolnienia się z wojska przed ustalonym okresem. Maksymalna kwota zwrotu nie będzie mogła być wyższa niż 60-krotność najniższego uposażenia zasadniczego żołnierza zawodowego.
Korzystne rozwiązania zaproponowano także wojskowym małżeństwom rodzicom. Nowelizacja przepisu zakłada wydłużenie z czterech do ośmiu lat wieku dziecka uprawniającego do ograniczenia wspólnego delegowania małżonków w podróż służbową.
Znowelizowana ustawa precyzuje też zasady dotyczące przyznawania żołnierzom zawodowym dodatków: za długoletnią służbę wojskową, służbowego z tytułu pełnienia służby w jednostce oraz motywacyjnego. Nowością będzie ustanowienie dowódców batalionów i kompanii organami dyscyplinarnymi. w tej chwili nie mają oni uprawnień na przykład do wszczynania postępowań i rozstrzygania drobnych spraw dyscyplinarnych.
Zgodnie z nowymi przepisami wzrośnie kwota odszkodowania dla najbliższych żołnierza w razie jego śmierci w wyniku wypadku lub choroby w związku ze służbą.
Na nowym prawie finansowo zyskają także żołnierze niezawodowi. W przypadku wykonywania działań z zakresu zarządzania kryzysowego będą oni mogli liczyć na świadczenie motywacyjne. Analogiczne rozwiązanie będzie dotyczyło żołnierzy zawodowych w trakcie kształcenia w uczelni wojskowej, szkole podoficerskiej, w centrum lub ośrodku szkolenia.
Zmiany dla kandydatów
Zmiany w ustawie dotyczą też kandydatów do wojska. Chodzi, między innymi, o proces rekrutacji, który w tej chwili trwa maksymalnie dwa dni, a według nowych przepisów ma przebiegać „bez zbędnej zwłoki”. Na etapie prac legislacyjnych propozycja ta wzbudziła liczne dyskusje, parlamentarzyści wskazywali, iż taki zapis może skutkować spowolnieniem procesu naboru. – Zmiana ma służyć dokładnej weryfikacji tego, czy dany kandydat spełnia określone wymogi – uzasadniał wiceminister obrony narodowej Stanisław Wziątek. To ważne, tym bardziej iż ustawa wprowadza też nowe zasady oceny zdolności psychologicznej kandydatów do armii. Obowiązkowe badania psychologiczne mają przechodzić wszyscy ochotnicy bez względu na rodzaj służby (dziś badania są obligatoryjne wyłącznie dla kandydatów na żołnierzy zawodowych). W nowelizacji pojawił się też zapis, iż do badań psychologicznych będzie można przystępować nie częściej niż raz na 12 miesięcy.
Ważne zmiany dla rezerwistów
Część nowych przepisów dotyczy żołnierzy pasywnej rezerwy. Zgodnie z nowelizacją będzie można nadawać im przydziały mobilizacyjne na stanowiska służbowe w organizacjach międzynarodowych, międzynarodowych strukturach wojskowych lub przy siłach zbrojnych obcych państw stacjonujących na terytorium Polski.
MON nie zapomniało o rezerwistach, których powołano na ćwiczenia wojskowe w okresie 1 stycznia–29 września 2023 roku i którzy z powodu luki prawnej nie mogą otrzymać zwrotu kosztów dojazdu do jednostek wojskowych i z powrotem. Nowe przepisy im to umożliwią, a na złożenie wniosku w tej sprawie rezerwista będzie miał 12 miesięcy od dnia wejścia przepisów w życie.
Zmiany dotyczą również Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych, z którego finansowana jest część kontraktów na sprzęt wojskowy. Chodzi m.in. o możliwość otwarcia przez stronę polską rachunku w banku centralnym państwa, które realizuje zamówienia na uzbrojenie lub sprzęt wojskowy. Nowelizacja przewiduje też podział kompetencji w dziedzinie zarządzania kryzysowego między dowódcę wojsk obrony terytorialnej, który w tej chwili odpowiada za całość zagadnienia, a dowódcę operacyjnego RSZ, który będzie odpowiadał za koordynację zarządzania kryzysowego NATO i UE w resorcie obrony narodowej.
Wśród innych zmian znalazły się m.in. nowe, łagodniejsze zasady fotografowania, filmowania oraz streamingu obiektów wojskowych, możliwości przyznania dotacji celowej dla organizacji proobronnych oraz wsparcia psów i koni wycofanych ze służby w Siłach Zbrojnych RP.
Nowe przepisy wejdą w życie po 14 dniach od opublikowania w Dzienniku Ustaw.
![Syn Lwa Pandższiru: jeżeli Zachód nie chce nam pomóc, niech przynajmniej nie wspiera talibów [reportaż]](https://krytykapolityczna.pl/wp-content/uploads/2025/07/Fajer-2.png)