Rosja oczekuje, iż do końca 2025 roku wymiana handlowa między Armenią a Rosją zmniejszy się o połowę w porównaniu z rokiem 2024, co – jak sugerują ekonomiści – jest spowodowane ograniczeniem reeksportu rosyjskiego złota.
Występując 4 września w kuluarach Wschodniego Forum Ekonomicznego, wicepremier Rosji Aleksiej Owierczuk oświadczył, iż według jego prognoz obroty handlowe spadną z 12,4 mld dolarów w 2024 roku do około 6 mld dolarów w tym roku. Owierczuk nie sprecyzował przyczyn takiego spadku.
Rosja jest największym partnerem handlowym Armenii, a wymiana handlowa między tymi krajami gwałtownie wzrosła po rozpoczęciu pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę w 2022 roku.
Wcześniej Owierczuk obwinił o spadek obrotów Armenię, dążącą do członkostwa w UE, która w marcu przyjęła projekt ustawy wzywający rząd do integracji z Unią. Zatwierdzenie ustawy przez rząd spotkało się z szybką i sarkastyczną reakcją Moskwy, gdy Owierczuk określił członkostwo w Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej (EUG) mianem „przywileju” i zasugerował, iż wejście do UE można „porównać z kupnem biletu na Titanica”, biorąc pod uwagę „problemy gospodarcze i społeczne, z jakimi boryka się UE”.
„Łączny spadek do końca roku wyniesie, jak widać, 6 miliardów dolarów. Dla kraju o PKB rzędu 26 miliardów dolarów to bardzo znacząca suma” – mówił Owierczuk w czerwcu w wywiadzie dla rosyjskiego dziennika państwowego Wiedomosti. – „I to jedynie reakcja rosyjskiego biznesu na dyskusję w Armenii o zbliżeniu z UE”.
Podczas gdy Rosja wiąże spadek obrotów handlowych z ociepleniem stosunków Armenii z UE, ekonomiści wskazują, iż przyczyną jest gwałtowne ograniczenie reeksportu rosyjskiego złota z Armenii.
Eksport Armenii do Rosji w ciągu pierwszych siedmiu miesięcy 2025 roku spadł o 6% w porównaniu z tym samym okresem 2024 roku, podczas gdy import z Rosji do Armenii uległ zmniejszeniu aż o 64%.
Adiunkt Armeńskiego Państwowego Uniwersytetu Ekonomicznego Suren Parsjan powiedział OC Media, iż w 2024 roku Armenia głównie reeksportowała rosyjskie złoto do Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Wyjaśnił, iż wynikało to z faktu, iż Rosja nałożyła cła eksportowe na złoto wysyłane do państw trzecich, ale nie obowiązywały one członków EUG.
„Kiedy Armenia wprowadziła cło eksportowe na złoto w maju, a Rosja je zniosła, ten schemat został zamknięty dla armeńskich reeksporterów” – stwierdził Parsjan. Według niego po wstrzymaniu reeksportu złota z Armenii „zawyżony wskaźnik wymiany handlowej” w 2024 roku „oczywiście nie mógł być trwały”.
Poza złotem Parsjan zaznaczył, iż istnieją inne możliwości reeksportu, m.in. urządzeń elektrycznych do Rosji.
„Jeśli wyłączyć obroty handlowe sprzętem elektrycznym, armeńsko-rosyjska wymiana handlowa byłaby znacznie mniejsza niż 6 mld dolarów. Innymi słowy, znaczna część z tych 6 mld dolarów nie stanowi armeńskich towarów, i to trzeba rozumieć oraz oceniać, a nie dawać się zwieść oficjalnym liczbom” – podkreślił.
Firma Mobile Centre, która importuje sprzęt elektryczny do Armenii i – według Radia Wolność – reeksportuje go do Rosji, należy do największych płatników podatków w Armenii.
W 2024 roku śledztwo The Insider i Hetq wykazało, iż armeńskie firmy pomagały Rosji omijać zachodnie embargo na handel złotem. W tym samym raporcie zaznaczono, iż „niektórzy z największych importerów rosyjskiego złota do Armenii w 2024 roku […] są powiązani z wpływowymi armeńskimi politykami, oligarchami i przedsiębiorstwami mającymi bliskie relacje z Rosją”. Wymieniono m.in. Chaczatura Sukiasjana, znanego deputowanego parlamentu z ramienia partii rządzącej Umowa Obywatelska, którego rodzina „jest powiązana z Erywańską Fabryką Jubilerską”, trzecim co do wielkości importerem rosyjskiego złota do Armenii.
Źródło: oc-media.org
Opracowanie: BIS – Biuletyn Informacyjny Studium
