Haysom określił sytuację w Sudanie Płd. jako „tragiczną”. W jego opinii międzynarodowe wysiłki mające na celu pośredniczenie w pokojowym rozwiązaniu sytuacji mogą odnieść sukces tylko wtedy, gdy prezydent kraju Salva Kiir oraz jego oponent wiceprezydent Riek Machar będą gotowi do rozmów i „przedłożenie interesów ludzi nad własnymi”.
Przedstawiciel ONZ wyraził oczekiwanie, iż rozmowy polityków doprowadzą do zawieszenia broni, powrotu do porozumienia pokojowego z 2018 r. oraz rozwiązania napięć „poprzez dialog, a nie konfrontację militarną”.
Sojusz między prezydentem i wiceprezydentem zerwany
Polityczny sojusz między Kiirem a Macharem został zerwany, gdy w połowie lutego 2025 r. rozpoczęły się walki między wojskiem rządowym, czyli Południowosudańskimi Siłami Obrony Ludu (SSPDF), a paramilitarnymi oddziałami Białej Armii w stanie Nil Górny.
Członkowie grupy bojowników pochodzą głównie z grupy etnicznej Nuer, której przedstawicielem jest też wiceprezydent. Prezydent zaś wywodzi się z plemienia Dinka. Partia Machara, Ludowa Ruch Wyzwolenia Sudanu (SPLA), zaprzecza jakimkolwiek powiązaniom z rebeliantami.
Rebelianci 4 marca przejęli garnizon wojskowy w Nasirze. Trzy dni później nieznani sprawcy ostrzelali śmigłowiec, który miał ewakuować grupę żołnierzy z oblężonego miasta. W ataku zginęło 27 wojskowych, w tym jeden z generałów armii Sudanu Południowego.
Do zaognienia stosunków między politykami doszło także w związku z odwołaniem w tym roku przez Kiira lojalistów Machara podczas rekonstrukcji gabinetu. Ponadto doszło do zatrzymania dwóch ministrów i kilku urzędników wojskowych sprzymierzonych z wiceprezydentem. Wojska otoczyły także dom Machara w stolicy kraju, Dżubie.
Prezydenta Kiira wsparło dowództwo armii Ugandy, które wysłały do Sudanu Płd. siły specjalne. W specjalnym komunikacie poinformowano, iż ugandyjska armia jest gotowa „chronić całe terytorium Sudanu Południowego”. Działanie to odbyło się za wiedzą i aprobatą władz południowosudańskich.
Sudan Południowy uzyskał niepodległość od Sudanu w 2011 r. i jest najmłodszym państwem na świecie. W grudniu 2013 r. kraj pogrążył się w wojnie domowej, opartej na podziałach etnicznych między Dinkami a Nuerami. Na mocy porozumienia pokojowego z 2018 r. Kiir i Machar utworzyli rząd jedności narodowej.
Haysom kieruje misją pokojową ONZ w Sudanie Południowym liczącą prawie 18 tys. członków.
