W niedzielę, 26 października, w parafii pw. św. Mikołaja i Imienia Maryi w Bączalu Dolnym odbyła się podniosła uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej poświęconej śp. ks. Florianowi Zającowi – kapelanowi Narodowej Organizacji Wojskowej i Armii Krajowej, który w czasie II wojny światowej oraz w pierwszych latach powojennych pełnił posługę proboszcza tej parafii.
Uroczystość rozpoczęła się Mszą Świętą w intencji kapłana oraz Ojczyzny. Następnie uczestnicy przeszli przed kościół, gdzie odbyło się uroczyste odsłonięcie i poświęcenie tablicy. Wspólnego aktu dokonali: Starosta Jasielski Adam Pawluś, proboszcz parafii ks. Piotr Sałek oraz Prezydent Przemyśla Wojciech Bakun. Poświęcenia tablicy dokonał ks. por. Wojciech Środoń.
W swoim wystąpieniu starosta Adam Pawluś przypomniał postać niezłomnego kapłana, który przez wiarę i patriotyzm stał się symbolem odwagi w trudnych czasach. Nawiązał także do planowanego projektu „Karpacki Szlak Kapłanów Niezłomnych”, realizowanego wspólnie przez Powiat Jasielski, parafię w Bączalu Dolnym i słowackie miasto Stropkov. Celem tego przedsięwzięcia jest ocalenie od zapomnienia duchowego dziedzictwa Karpat oraz upamiętnienie kapłanów prześladowanych przez reżim komunistyczny.
– Słowaków i Polaków Tatry nie dzielą, ale wznoszą do Pana Boga – przypomniał słowa św. Jana Pawła II wypowiedziane w 1995 roku. – Dziś możemy powiedzieć, iż Beskid Niski również nas nie dzieli, ale zbliża nas do Boga – dodał starosta.
Po przemówieniach odczytano Apel Pamięci i złożono kwiaty pod tablicą, stanowiącą trwały znak wdzięczności parafian dla kapłana, który pozostał wierny Bogu i Ojczyźnie.
Kapłan, który nie ugiął się przed złem
Ks. Florian Zając należał do pokolenia duchownych, których życie naznaczyła wojna, okupacja i represje komunistyczne. Jako proboszcz Bączala Dolnego wspierał żołnierzy podziemia, pomagał ukrywającym się rodzinom i więźniom politycznym, wystawiał fałszywe metryki Żydom ratując ich przed śmiercią, a także organizował tajne nauczanie. W kościelnej wieży ukryta była konspiracyjna radiostacja, co wiązało się z ogromnym ryzykiem, ponieważ groziła za to kara śmierci.
Po wojnie, mimo grozy nowego systemu, nie przestał mówić o wolności i Bogu. Za tę niezłomność został aresztowany przez UB, brutalnie torturowany i skazany na dożywotnie więzienie (później zamienione na 10 lat). Wyszedł na wolność w 1953 roku, trwale okaleczony, ale duchowo wciąż nieugięty.
Pamięć, która jednoczy pokolenia
W uroczystości uczestniczyli mieszkańcy, samorządowcy i młodzież. Asystę honorową zapewniła Jednostka Strzelecka 2091 im. gen. Józefa Hallera Związku Strzeleckiego „Strzelec” Józefa Piłsudskiego, działająca przy Zespole Szkół im. prof. Teodora Marchlewskiego w Trzcinicy, a oprawę muzyczną zapewniła Orkiestra Ochotniczej Straży Pożarnej z Osobnicy.
Wydarzenie poprzedziła piątkowa sesja naukowa w Szkole Podstawowej w Bączalu Dolnym. Wykład o życiu i działalności ks. Floriana Zająca wygłosił dr hab. Krzysztof Kaczmarski, Naczelnik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Rzeszowie, a wspomnieniami podzielił się Jan Bartmiński, siostrzeniec kapłana.
Uroczystość odbyła się pod patronatem honorowym Instytutu Pamięci Narodowej – Oddział w Rzeszowie, Prezydenta Miasta Przemyśla oraz Wójta Gminy Skołyszyn.
