26 września wraz z 6 Brygadą Powietrznodesantową im. gen. St. Sosabowskiego oraz Uniwersytetem Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie Muzeum Lotnictwa Polskiego zaprasza na wernisaż wystawy oraz Międzynarodową Konferencję Naukową w 80. rocznicę udziału 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej w Operacji Market Garden.
Największa operacja wojskowa z udziałem wojsk powietrznodesantowych, przeprowadzona przez aliantów
W operacji Market Garden kluczową rolę odegrały wojska powietrznodesantowe, w tym dwie dywizje amerykańskie (101. i 82.), brytyjska 1 Dywizja oraz polska 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa. Brygada została stworzona przez generała Stanisława Sosabowskiego, wybitnego oficera przedwojennego Wojska Polskiego i obrońcę Warszawy w 1939 roku. Dzięki jego determinacji powstała jedna z najlepszych jednostek Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, uważana za elitarną i nowatorską.
Polscy spadochroniarze byli szkoleni z myślą o misji do okupowanej Polski, która jednak nigdy się nie odbyła. Zamiast tego, Brygada wzięła udział w walkach w rejonie Driel-Arnhem, będących częścią operacji Market Garden. Pierwszy desant spadochronowy polskich żołnierzy miał miejsce 21 września na południowym brzegu Renu. Próbując wesprzeć okrążoną brytyjską 1 Dywizję Powietrznodesantową generała Urquharta, która miała zdobyć most w Arnhem, polscy spadochroniarze napotkali silny opór Niemców. Błędy w planowaniu oraz mocna obrona niemiecka spowodowały, iż operacja zakończyła się niepowodzeniem aliantów.
Międzynarodowa konferencja naukowa z udziałem prawnuka generała Sosabowskiego
W ramach obchodów 80. rocznicy udziału 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej w Operacji Market Garden w Muzeum Lotnictwa Polskiego odbędzie się międzynarodowa konferencja naukowa moderowana przez dr hab. Przemysława Wywiała, prof. Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej. Jako uczestnicy i prelegenci udział wezmą:
• prof. Hal Sosabowski, Uniwersytet w Brighton – 1st Independent Parachute Brigage in Operation Market Garden
• Ronnie Weijers, dyrektor The Airborne Museum at Hartenstein, Holandia
• gen. bryg. Michał Strzelecki, dowódca 6 BPD
• ppłk Maciej Goc, szef Sztabu 6 BPD
• prof. dr hab. Hubert Królikowski (Uniwersytet Jagielloński) – Geneza polskich operacji specjalnych
• dr hab. Krzysztof Mroczkowski, prof. Uniwersytetu Rzeszowskiego (Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie) oraz Andrzej Chytkowski (Krakowski Klub Seniorów Lotnictwa) – Tadeusz Kramarz. Przyczynek do biografii
• dr Agnieszka Polończyk-Sudoł (Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie) – Zastosowanie nowoczesnych narzędzi geoinformatycznych do analizy i oceny wyznaczania zrzutowisk cichociemnych na przykładzie zrzutowiska „Bat-Solnica”.
Program konferencji nie jest ostateczny.
Niezwykłe pamiątki po generale Sosabowskim i polskich spadochroniarzach z II wojny światowej
Wydarzeniem towarzyszącym konferencji będzie wernisaż wystawy czasowej 1 Samodzielna Brygada Spadochronowa w operacji Market Garden 1944, która zostanie zaprezentowana w Hangarze Głównym w ramach ekspozycji stałej Skrzydła i Ludzie XX wieku. Na wystawie będzie można podziwiać memorabilia pochodzące ze zbiorów Sali Tradycji – Muzeum 6. Brygady Powietrznodesantowej oraz Sali Tradycji 18. Bielskiego Batalionu Powietrznodesantowego.
Wśród najciekawszych eksponatów znajdzie się m.in. nieprezentowany wcześniej oryginalny sekretarzyk gen. St. Sosabowskiego przekazany 6. Brygady Powietrznodesantowej przez prawnuka generała, profesora Hala Sosabowskiego w 2023 r. Będzie można zobaczyć także odznaczenia przyznane Generałowi i Brygadzie, replikę sławnego sztandaru Surge Polonia, elementy wyposażenia spadochroniarzy z czasów II Wojny Światowej oraz liczne dokumenty i fotografie z epoki.
Wernisaż wzbogaci ekspozycja oryginalnej, zabytkowej broni palnej – niemieckiej, amerykańskiej i brytyjskiej – jaka była używana przez żołnierzy podczas operacji Market Garden.
Celem wydarzenia jest przybliżenie szerszej publiczności historii 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej i operacji Market Garden oraz przywrócić pamięć o bohaterskich żołnierzach spod Arnhem.
Wstęp na wernisaż i wystawę – w cenie biletu do Muzeum.
Wstęp na międzynarodową konferencję naukową – za zaproszeniami.
Program wydarzenia:
10.00 – wernisaż wystawy 1. Samodzielna Brygada Spadochronowa w operacji Market Garden 1944
11.15 – 13.30 – Międzynarodowa Konferencja Naukowa w 80. rocznicę udziału 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej w Operacji Market Garden.
Patronat honorowy nad wydarzeniem objęli:
wicepremier, minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz,
wojewoda małopolski Krzysztof Jan Klęczar,
marszałek województwa małopolskiego Łukasz Smółka
Mecenasem wydarzenia jest Kraków Airport.
Szczegóły na temat obchodów 80. rocznicy udziału 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej w Operacji Market Garden:
https://muzeumlotnictwa.pl/wydarzenia/pamietajmy-o-bohaterach-spod-arnhem-80-rocznica-udzialu-1-samodzielnej-brygady-spadochronowej-w-operacji-market-garden/
oraz na wydarzeniu na Facebooku: https://fb.me/e/2ipbrRyJS
Tekst: Zuzanna Kaczorowska/ Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie
