Posiedzenie Zespołu Koordynatorów ds. Europejskich Funduszy Zewnętrznych ZWRP

Spotkanie Zespołu Koordynatorów ds. Europejskich Funduszy Zewnętrznych Związku Województw RP, zorganizowane w dniach 13–14 listopada 2025 r. w Łodzi, odbyło się w ramach przewodnictwa Województwa Łódzkiego w Konwencie Marszałków Województw RP. Wydarzenie zgromadziło przedstawicieli urzędów marszałkowskich zaangażowanych w realizację przede wszystkim projektów międzynarodowych finansowanych ze środków zewnętrznych, tworząc przestrzeń do wymiany doświadczeń, dyskusji nad bieżącymi wyzwaniami oraz omówienia kierunków rozwoju współpracy europejskiej na nadchodzące lata.

Gospodarzem spotkania było Województwo Łódzkie — region, który od lat skutecznie wykorzystuje fundusze europejskie nie tylko do wzmacniania konkurencyjności, ale także do nadawania nowej funkcji dziedzictwu przemysłowemu. Łódź, miasto symbolicznej transformacji, stała się idealnym tłem dla rozmów o partnerstwie, rozwoju i przyszłości polityk unijnych. Uczestnicy mieli okazję odwiedzić zrewitalizowany kompleks EC1, będący przykładem udanego połączenia historii z nowoczesnością i jedną z najważniejszych inwestycji współfinansowanych ze środków europejskich.

Program spotkania obejmował zarówno prezentacje eksperckie, jak i elementy warsztatowe — w tym sesje poświęcone promocji projektów, komunikacji w mediach społecznościowych pierwszego oraz drugiego dnia, współpracy transgranicznej, w szczególności polsko-niemieckiej oraz uproszczonym metodom rozliczania kosztów w projektach Interreg. Szczególne miejsce poświęcono także dyskusji nad przygotowywanym przez Komisję Europejską Paktem na rzecz wschodnich regionów przygranicznych, a zaproszeni goście z regionu łotewskiego Łatgalii opowiedzieli o działaniach rewitalizacyjnych w Twierdzy Daugavpils.

Spotkanie przebiegało w otwartej, partnerskiej atmosferze, a szeroka reprezentacja województw potwierdziła, iż wymiana doświadczeń jest jednym z najważniejszych elementów skutecznego wdrażania polityk europejskich na poziomie regionalnym.

W spotkaniu wzięli udział przedstawiciele dziewięciu województw: Dolnośląskiego, Kujawsko-Pomorskiego, Lubelskiego, Łódzkiego, Małopolskiego, Mazowieckiego, Podkarpackiego, Śląskiego oraz Warmińsko-Mazurskiego.

1. Działania komunikacyjne FEŁ 2021–2027

Województwo Łódzkie zaprezentowało kompleksowe działania komunikacyjne wspierające wdrażanie programu regionalnego, jak:. produkcja spotów radiowych i telewizyjnych, prowadzenie kampanii w mediach społecznościowych, webinaria, videocasty i współpracę z influencerami. Wskazano na duże zainteresowanie szkoleniami – m.in. z zamówień publicznych i rozliczeń projektów.

2. Komunikacja projektów UE w social media – najważniejsze wnioski

Prezentacja poświęcona komunikacji projektowej akcentowała znaczenie planowania działań oraz dopasowywania treści do grup docelowych. Podkreślono, iż nowoczesna komunikacja powinna skupiać się na realnych korzyściach dla odbiorcy, a nie na języku technicznym. Wskazano, iż formaty „storytellingowe” i materiały angażujące (wideo, infografiki, krótkie relacje i wizerunki ludzi) osiągają najlepsze wyniki.

Zaproponowano korzystanie z KPI jako mierników skuteczności kampanii: zasięgi, liczba zaangażowań, wizyty na stronach oraz konwersje (np. zapisy na szkolenia). Wskazano przykłady dobrych praktyk krajowych i regionalnych, podkreślając rolę spójnej identyfikacji wizualnej oraz regularności komunikacji.

3. Relacje polsko-niemieckie – wyzwania i kontekst współpracy

Prof. dr hab. Waldemar Czachur (Krajowa Szkoła Administracji Publicznej) w swoim wystąpieniu podkreślił, iż relacje polsko‑niemieckie znajdują się w jednym z najtrudniejszych momentów od lat, mimo silnych powiązań gospodarczych i społecznych. Zwrócono uwagę na erozję empatii i dialogu, która doprowadziła do tzw. „symetrii obojętności”. Szczególnie podkreślono kryzys tożsamości Niemiec, wywołany zmianami gospodarczymi, społecznymi i politycznymi, w tym wzrostem poparcia dla AfD oraz napięciami wewnętrznymi wokół transformacji energetycznej.

Zauważono jednak, iż Niemcy coraz częściej postrzegają Polskę jako państwo nowoczesne, zdigitalizowane i skuteczne w zarządzaniu kryzysowym. Wskazano również, iż zerwanie relacji niemiecko‑rosyjskich otwiera przestrzeń dla pogłębionej współpracy PL–DE w kontekście bezpieczeństwa, infrastruktury i polityki energetycznej. Wspólnym wyzwaniem jest przeciwdziałanie populizmowi i odbudowa stabilnego dialogu strategicznego.

4. kooperacja PL–DE w praktyce oraz elementy „Wizji 2030”

Julita Miłosz-Augustowska (Biuro Gospodarki Przestrzennej Województwa Zachodniopomorskiego) podkreśliła, iż o jakości współpracy transgranicznej świadczy nie tylko liczba projektów, ale przede wszystkim trwałość relacji i gotowość partnerów do podejmowania kolejnych działań. kooperacja z Niemcami wymaga uważności wobec

różnic kulturowych – m.in. odmiennego podejścia do planowania, tempa pracy czy interpretacji przepisów.

Dokument „Wspólna koncepcja przyszłości – Wizja 2030” został przedstawiony jako mapa strategiczna, definiującą pięć obszarów współpracy między niemieckimi a polskimi regionami:

• rozwój kompetencji cyfrowych,
• starzenie się społeczeństw,
• nierówności na rynku pracy,
• zrównoważona mobilność (np. ścieżki rowerowe) oraz
• bezpieczeństwo energetyczne.

Zwrócono uwagę, iż komunikacja publiczna dotycząca projektów powinna unikać nadmiernego formalizmu, a regiony powinny stać się kluczowymi aktorami w relacjach polsko‑niemieckich.

5. Doświadczenia Daugavpils (Łotwa) w projektach CBC

Daugavpils zaprezentowało szeroki zakres działań rewitalizacyjnych w Twierdzy Daugavpils, realizowanych dzięki środkom z kilku programów CBC/Interreg. Projekty o wartości ok. 4 mln EUR pozwoliły na odnowę Bastionu 7, odtworzenie elementów obronnych, modernizację infrastruktury oraz rozwój przestrzeni muzealnych, w tym powiązanych z Mark Rothko Art Center.

Podkreślono, iż równoległe korzystanie z kilku programów jest dużym wyzwaniem organizacyjnym, wymaga koordynacji harmonogramów i elastyczności instytucji. Wskazano, iż po 2022 r. miasto musiało zredefiniować część partnerstw ze względu na zawieszenie współpracy z Rosją i Białorusią. Mimo trudności, Daugavpils pozostaje przykładem skutecznego wykorzystania funduszy na szeroko zakrojoną rewitalizację.

6. Uproszczone metody rozliczania kosztów – doświadczenia wszystkich województw

Wszystkie obecne na spotkaniu regiony stoją na stanowisku, iż uproszczone metody rozliczeń są korzystne i skracają czas potrzebny na raportowanie. W przypadku projektów realizowanych w ramach m.in. programów Interreg Europa, czy Interreg Europa Środkowa sprawdza się ryczałt przeznaczony na podróże zagraniczne, jednak ze względu na dysproporcje w wynagrodzeniach w różnych krajach Europy jest to rozwiązanie, które sprawia, iż partnerzy np. z Polski wykorzystują go niemal w całości. Stanowi to jednak znaczące usprawnienie podczas składania okresowych raportów.

Istotne w tym kontekście jest udoskonalenie procedur, tam gdzie jest to możliwe, w ramach samych instytucji, w których realizowane są projekty, ponieważ za uproszczeniem raportowania w projektach UE, nie zawsze idą w parze ułatwienia na poziomie urzędów marszałkowskich.

7. Pakt na rzecz wschodnich regionów przygranicznych – stanowisko Województwa Lubelskiego

Województwo Lubelskie przedstawiło najważniejsze postulaty dotyczące Paktu, podkreślając, iż dokument powinien wzmacniać odporność gospodarczą, społeczną i infrastrukturalną całej UE. Podstawowe rekomendacje obejmują: ograniczanie ryzyk inwestycyjnych dla przedsiębiorstw, modernizację infrastruktury transportowej, wsparcie energetyki rozproszonej, rozwój edukacji kryzysowej oraz inwestycje w cyberbezpieczeństwo.

Podkreślono również konieczność wzmocnienia zaplecza operacyjnego służb reagowania i ochrony granic. najważniejsze w kontekście Paktu jest także rozszerzenie definicji regionów przygranicznych o te sąsiadujące z Ukrainą. Dokument powinien uzupełniać istniejące polityki UE i być możliwy do wdrożenia na poziomie regionalnym.

Obecnie kwestia Paktu jest na etapie konsultacji z Komisją Europejską i ma zostać przyjęty do końca 2025 r. Brak jest w tej chwili szczegółów dotyczących zakresu Paktu, tego, czy będzie on przewidywał jakiś mechanizm finansowania dla regionów przygranicznych ani czy definicja regionów przygranicznych zostanie rozszerzona o Ukrainę.

Przedstawiciele regionów zainteresowanych pracami nad Paktem będą informować Zespół o dalszych krokach dotyczących tej inicjatywy.

Podsumowanie

Spotkanie w Łodzi potwierdziło, iż kooperacja między regionami w zakresie europejskich funduszy zewnętrznych jest ważna dla skutecznego reagowania na zmieniające się wyzwania. Zespół Koordynatorów ds. EFZ, jako platforma wymiany opinii i dobrych praktyk, będzie kontynuował swoje prace do końca roku 2025 pod przewodnictwem Łódzkiego. Ustalono, iż w przypadku pojawienia się nowych zagadnień, tematów wymagających konsultacji lub informacji istotnych dla całego grona, będą one przesyłane na dedykowany adres e-mail Zespołu Koordynatorów [email protected], a następnie rozsyłane do wszystkich członków Zespołu.