Powrót do szkół 2024/2025: najważniejsze zmiany dla uczniów i nauczycieli

Zbliżający się rok szkolny 2024/2025 przynosi szereg zmian, które wpłyną zarówno na uczniów, jak i nauczycieli. Ministerstwo Edukacji Narodowej (MEN) wprowadziło nowe przepisy, które zmieniają podstawę programową, zasady oceniania oraz regulacje dotyczące uczniów z Ukrainy. Przyjrzyjmy się, co dokładnie zmieni się od 1 września 2024 roku.

Odchudzona podstawa programowa: Mniej teorii, więcej praktyki

Jedną z najważniejszych zmian jest zmniejszenie podstawy programowej o około 20%. Zmiana ta dotyczy uczniów klas IV-VIII szkoły podstawowej oraz wszystkich klas szkół ponadpodstawowych, w tym liceów ogólnokształcących, techników i szkół branżowych. Odchudzenie programu obejmuje głównie przedmioty takie jak język polski, matematyka, informatyka oraz języki obce.

MEN zdecydowało się usunąć treści uznane za nadmiarowe lub trudne do realizacji, co ma na celu zwiększenie efektywności nauczania. Uczniowie będą bardziej skoncentrowani na nauce praktycznych umiejętności oraz korzystaniu z cyfrowych narzędzi edukacyjnych.

Nowe przedmioty i zmiany w podręcznikach

Od września 2025 roku uczniowie będą mieli nowe przedmioty: edukację obywatelską oraz edukację zdrowotną, które zastąpią historię i teraźniejszość oraz wychowanie do życia w rodzinie. Tymczasem w roku szkolnym 2024/2025 podręczniki nie ulegną zmianie, jednak nauczyciele otrzymają wskazówki, które fragmenty podręczników nie są już objęte nową, odchudzoną podstawą programową.

Dla uczniów klas I-III szkół podstawowych planowane jest wprowadzenie dodatkowych zajęć z zakresu udzielania pierwszej pomocy. Jest to jedyny przypadek, gdzie podstawa programowa zostanie de facto rozszerzona, a nie ograniczona.

Egzaminy: Zmiany dla ósmoklasistów i maturzystów

Zmiany w podstawie programowej znajdą swoje odzwierciedlenie również na egzaminach. Na egzaminie ósmoklasisty nie będzie już obowiązku znajomości krótkich utworów literackich, co ma odciążyć uczniów i uprościć przygotowania. Ponadto, testy sprawnościowe będą mogły trwać miesiąc dłużej, co daje szkołom więcej czasu w ich przeprowadzenie.

MEN zapowiedziało także publikację zaktualizowanych informatorów o egzaminie ósmoklasisty i maturalnym na stronie internetowej Centralnej Komisji Egzaminacyjnej.

Ukraińscy uczniowie: Obowiązek szkolny i nowe wyzwania

Od 1 września 2024 roku obowiązek szkolny obejmie także dzieci i młodzież z Ukrainy, które przebywają w Polsce. W przedszkolach i szkołach pojawi się więcej dzieci z Ukrainy, co wynika z nowelizacji ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy. Realizacja obowiązku szkolnego przez dzieci z Ukrainy będzie także warunkiem wypłaty świadczeń socjalnych, takich jak 800+ i Dobry Start.

Aby ułatwić integrację, w szkołach będą zatrudniani asystenci międzykulturowi, którzy mają wspierać zarówno uczniów z Ukrainy, jak i nauczycieli w komunikacji i adaptacji.

Religia i etyka: Zmiany w ocenianiu

Z początkiem nowego roku szkolnego oceny z religii i etyki nie będą wliczane do średniej ocen uczniów. Będą jednak przez cały czas widoczne na świadectwach szkolnych. Zmiana ta ma na celu zminimalizowanie wpływu tych przedmiotów na ogólną ocenę końcową uczniów, co było przedmiotem dyskusji i krytyki w poprzednich latach.

Wcześniejsze emerytury dla nauczycieli: Kto skorzysta?

Nowelizacja Karty Nauczyciela, która wejdzie w życie 1 września 2024 roku, daje nauczycielom prawo do wcześniejszej emerytury, pod warunkiem spełnienia określonych kryteriów. Aby skorzystać z tego uprawnienia, nauczyciel musi m.in. rozpocząć pracę przed 1 stycznia 1999 roku, mieć co najmniej 30-letni staż pracy, w tym 20 lat pracy na stanowisku nauczyciela, oraz nie posiadać uprawnień do emerytury bez względu na wiek.

Związek Nauczycielstwa Polskiego (ZNP) zaleca nauczycielom dokładne przeanalizowanie różnych opcji emerytalnych, w tym emerytur stażowych i świadczeń kompensacyjnych, zanim podejmą decyzję o wcześniejszym zakończeniu kariery zawodowej.

Rok szkolny 2024/2025 przynosi wiele istotnych zmian, które wpłyną na codzienne funkcjonowanie szkół w Polsce. Od odchudzonej podstawy programowej, przez nowe zasady oceniania, po obowiązek szkolny dla uczniów z Ukrainy — wszystkie te zmiany mają na celu dostosowanie polskiego systemu edukacji do współczesnych wyzwań i potrzeb. Uczniowie, nauczyciele i rodzice muszą być świadomi tych zmian, aby móc skutecznie odnaleźć się w nowej rzeczywistości szkolnej.