Kosmiczna misja, w której bierze udział dr Sławosz Uznański-Wiśniewski, jest na półmetku. Za astronautą siedem dni w kosmosie i intensywna praca nad eksperymentami naukowymi. Polak rozpoczął już m.in. badania nad dwoma projektami opracowanymi w Wojskowej Akademii Technicznej, a które dotyczą wpływu mikrograwitacji na zdrowie astronautów.
Czteroosobowa załoga misji Axiom 4 z polskim astronautą dr Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskiem na pokładzie podczas pobytu na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) nie próżnuje. W ramach dwutygodniowej misji zostanie przeprowadzonych 60 eksperymentów zaproponowanych przez naukowców z 31 państw. Aż 13 badań przygotowały polskie przedsiębiorstwa, instytucje naukowe i przemysł kosmiczny. Są to projekty z zakresu inżynierii, medycyny, biologii i biotechnologii. Dwa z nich to eksperymenty zgłoszone przez specjalistów z Centrum Inżynierii Biomedycznej Instytutu Optoelektroniki Wojskowej Akademii Technicznej z Warszawy. Dotyczą one wpływu pobytu w kosmosie na mikrobiom jelitowy oraz na układ odpornościowy człowieka.
Dr Sławosz Uznański-Wiśniewski przeprowadził już niemal połowę z zaplanowanych testów. Jak podała Polska Agencja Kosmiczna (POLSA), która koordynuje polską misję kosmiczną IGNIS, naukowiec zrealizował pierwsze badania w ramach projektów WAT-u. Już drugiego dnia na orbicie pobrał próbki krwi astronautów w ramach projektu Immune Multiomics. Eksperyment pozwoli ustalić, jak lot kosmiczny i pobyt na ISS wpływają na funkcjonowanie układu odpornościowego człowieka oraz czy po powrocie na Ziemię wszystkie parametry wrócą do normy.
REKLAMA
Jak podaje dr n. med. Alicja Trębińska-Stryjewska, kierowniczka projektu, badacze liczą, iż eksperyment pomoże w lepszym zrozumieniu lub choćby odkryciu nowych mechanizmów odpowiedzialnych za zmiany ekspresji genów w komórkach układu odpornościowego w warunkach mikrograwitacji. – Mamy nadzieję, iż to, czego się dowiemy, pozwoli lepiej zadbać o zdrowie astronautów w czasie kolejnych misji kosmicznych, na przykład w czasie lotu na Księżyc albo na Marsa – informuje.
Naukowcy z Centrum Inżynierii Biomedycznej WAT porównają komórki odpornościowe we krwi astronautów pobranej przed misją, w jej trakcie i po powrocie na Ziemię. Spodziewają się odkryć, jak adaptacja do warunków kosmicznych wpływa na zdolność organizmu do obrony przed infekcjami.
Kolejny projekt WAT, Human Gut Microbiota, także dotyczy wpływu niskiej grawitacji na zdrowie astronautów. Jego celem jest zbadanie zmian bakterii jelitowych, czyli tzw. mikrobiomu jelitowego podczas misji kosmicznej. – Astronauta przebywający w przestrzeni kosmicznej jest narażony na stres, promieniowanie kosmiczne i warunki zredukowanej grawitacji. Czynniki te mogą istotnie zaburzać jego mikrobiotę, skutkując choćby odległymi konsekwencjami dla jego zdrowia – tłumaczy kierująca programem prof. dr hab. Elżbieta Trafny. Jak wyjaśnia, drobnoustroje żyjące w przewodzie pokarmowym człowieka mają najważniejsze znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania m.in. jego układu pokarmowego, sercowo-naczyniowego, nerwowego i odpornościowego. Eksperyment WAT-u może wpłynąć na przyszłe strategie żywieniowe astronautów. W ramach tego badania pobierane są próbki kału od astronautów przed lotem, w trakcie misji i po powrocie na Ziemię. Trafią one do laboratorium WAT-u, gdzie zostaną przebadane drobnoustroje żyjące w przewodzie pokarmowym człowieka.
Polski astronauta pracuje też nad pozostałymi krajowymi projektami, m.in.: przeprowadził pierwsze badania w ramach eksperymentu AstroMentalHealth, sprawdzającego wpływ izolacji kosmicznej na zdrowie psychiczne, oraz przeszedł treningi kontrolowania aktywności mózgowej poprzez skupienie lub relaksację (EEG Neurofeedback). Rozpoczął również eksperyment PhotonGrav, którego celem jest prześledzenie, jak funkcjonuje mózg w warunkach mikrograwitacji i czy możliwe jest wykorzystanie fal mózgowych do obsługi komputerów bez użycia rąk. Polak bada też akustykę i poziom hałasu na ISS (projekt Wireless Acoustics). Ponadto 2 lipca dr Sławosz Uznański-Wiśniewski połączył się z Polską na żywo i rozmawiał m.in. z premierem Donaldem Tuskiem i Władysławem Kosiniakiem-Kamyszem, wicepremierem, ministrem obrony, oraz z uczniami z Łodzi.
Załoga Ax-4 wystartowała 25 czerwca i zgodnie z planem pozostanie w kosmosie dwa tygodnie.
