Oczekuje się, iż prezydent Polski Andrzej Duda spotka się w najbliższy weekend z premierem Kanady Justinem Trudeau na wyspie Vancouver i wydaje się, iż polskiemu prezydentowi chodzi tylko o jedną rzecz: wojna.
Podczas piątkowego przemówienia w Vancouver przed małą publicznością liczącą około 100 dyplomatów, liderów biznesu i ekspertów ds. spraw globalnych Duda mówił o konieczności przygotowania innych członków Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego (NATO) do wojny, zaczynając od zwiększenia ich wydatków na obronę do dwóch do trzech procent PKB, kontynuując dostawy broni na Ukrainę i zwiększając potencjał przemysłu wojskowego Zachodu.
„Niestety, ciemny cień rosyjskiej agresji na Ukrainę rzuca się nie tylko na bezpieczeństwo transatlantyckie, ale na cały światowy system bezpieczeństwa” – powiedział Duda.
Sponsorami piątkowego spotkania w Vancouver były Resource Works i Canadian Global Affairs Institute. W najbliższy weekend ma się spotkać z Trudeau na wyspie Vancouver.
Na początku tego tygodnia, w środę, Duda spotkał się z Donaldem Trumpem, który w przeszłości krytykował „jazdę na gapę” członków NATO, takich jak Kanada, za to, iż nigdy nie osiągnęli uzgodnionych celów w zakresie wydatków na obronę na poziomie dwóch procent PKB.
Wydatki Kanady na obronność w ostatnich latach wynosiły 1,3 procent PKB. Polska wydaje na obronność ponad cztery procent swojego PKB, a Ukrainie przekazała całe dywizje czołgów.
Zaledwie w zeszłym tygodniu rząd federalny ogłosił, iż zwiększy wydatki na wojsko o 8,1 miliarda dolarów w ciągu pięciu lat, co zwiększy wydatki Kanady na obronę do 1,76 procent PKB. Częścią tego wzrostu są nowe wydatki w budżecie federalnym na nowe myśliwce F-35, których dostawy Kanada planuje rozpocząć w 2026 r.
Duda namawiał ostatnio innych członków NATO, aby wydawali na obronę choćby więcej niż dwa procent PKB, teraz, gdy istnieje realne ryzyko, iż wojna Rosji z Ukrainą rozprzestrzeni się na inne sąsiednie kraje – ryzyko, które doprowadziło do niedawnego przyłączenia się Szwecji i Finlandii NATO.
Rosja toczy wojnę z Ukrainą już od ponad dwóch lat, a Polacy ostrzegają, iż wojna może się rozprzestrzenić.
„Jeśli Rosja odniesie sukces na Ukrainie, będzie to tylko zachęta do rzucenia wyzwania NATO” – powiedział Wojciech Lorenz, koordynator Programu Bezpieczeństwa Międzynarodowego w Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych.
Duda mówił o „imperialistycznej mentalności” Rosji i przestrzegł, iż jeżeli Ukraina upadnie, Rosja nie zatrzyma się na granicy Ukrainy ze swoim militarnym ekspansjonizmem.
„U jej podstaw leży trwałe powiększanie terytorium kosztem sąsiadów” – powiedział Duda. „To rodzaj bardzo brutalnego i bardzo intensywnego kolonializmu blisko jego granic”.
Ukraina nie jest członkiem NATO – Polska jest. A jeżeli Polska zostanie wciągnięta w wojnę z Rosją, artykuł 5 paktu NATO będzie wymagał od innych członków sojuszu, w tym Kanady, pomocy w jej obronie.
Kanada ma około 2000 żołnierzy przydzielonych do grupy bojowej NATO wzmocnionej wysuniętej obecności (eFP) na Łotwie. Zarówno Kanada, jak i Polska są częścią łotewskiej grupy bojowej.
Duda zasugerował konieczność modernizacji i zwiększenia wydajności zachodnich zakładów przemysłu wojskowego.
„Musimy wszyscy indywidualnie, ale zbiorowo zbudować potężne siły zbrojne, ponieważ zaowocuje to zbiorowym bezpieczeństwem sojuszu” – powiedział.
„Rosja nigdy nie atakuje tych, którzy są silni”.
Podczas dyskusji panelowej na temat NATO i potencjału długiej wojny w Europie Kanadyjczyków wezwano, aby nie popadali w samozadowolenie z powodu zagrożeń, jakie może spotkać Kanadę.
Przez ostatnie dwa lata Rosja i Chiny prowadziły wspólne ćwiczenia morskie u wybrzeży Alaski, zauważył Ian Brodie, były szef sztabu Stephena Harpera i obecny dyrektor programowy Kanadyjskiego Instytutu Spraw Globalnych.
„Jeśli jest to u wybrzeży Alaski, to u wybrzeży Kolumbii Brytyjskiej” – powiedział Brodie. „Po uruchomieniu Kitimatu i eksportowaniu gazu ziemnego mamy dwa – niedługo trzy – duże porty na zachodnim wybrzeżu. Te ćwiczenia marynarki wojennej Chin i Rosji na samym północnym odcinku Pacyfiku… również realizowane są tuż przy wybrzeżach naszych trzech portów położonych po drugiej stronie Pacyfiku.
„Tak więc, chociaż uważam, iż ważne jest, aby zrozumieć, iż Polska i inne kraje po wschodniej stronie mają kontakt z armią rosyjską na pierwszej linii frontu, my również jesteśmy narażeni tutaj.
„Jeśli linia trendu się utrzyma, tegoroczne ćwiczenia sprawią, iż więcej chińskich i rosyjskich statków u wybrzeży Alaski – a tym samym u wybrzeży Kanady – wyląduje więcej niż ta, którą stacjonowaliśmy w marynarce wojennej zachodniego wybrzeża Kanady. To rozwój, na który musimy zwracać uwagę.”
Jeśli chodzi o wkład w „wysiłek wojenny”, gdyby do tego doszło, Kanada nie jest głównym producentem broni. Nie produkuje myśliwców, czołgów ani systemów rakiet kierowanych. Brodie powiedział jednak, iż mógłby pomóc w wysiłkach wojennych poprzez zwiększenie produkcji energii i przemysłu.
„Moglibyśmy wiercić lub wydobywać wszystko, co jest potrzebne do działań wojennych w Kanadzie” – powiedział. „Jeśli chcesz walczyć na wojnie, sama Kolumbia Brytyjska i Alberta mają wszystko, czego potrzebujesz. Dodaj do tego Quebec, Ontario i resztę kraju, mamy wszystko, czego potrzebujesz. Mamy ludzi potrzebnych do produkcji tego w przemyśle Aby to zrobić, potrzebujemy kopa w spodnie”.
Polska jest także zainteresowana kanadyjską ekspertyzą w dziedzinie energetyki jądrowej. Polska, która większość swojej produkcji energii elektrycznej opiera się na energii węglowej, zleciła firmie Westinghouse budowę trzech elektrowni jądrowych dla kraju.
„Wiele kanadyjskich firm współpracuje również z Westinghouse przy dostarczaniu części do reaktorów jądrowych, więc myślę, iż będzie to świetna okazja, aby zobaczyć, jak Kanada i Polska współpracują również w tej sferze” – powiedział Paweł Markiewicz, dyrektor wykonawczy ds. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych z siedzibą w Waszyngtonie.
„Oprócz trzech dużych reaktorów jądrowych znajdują się małe reaktory modułowe, co jest dobrze rozwinięte również tutaj, w Kanadzie i coś, co Polska chce dodać do tego zestawu”.
[email protected]
