„Czas nie działa na korzyść najeźdźców, bo armia ukraińska znów krzepnie. Bo Zachód otrząsnął się z letargu i wziął na poważniej za wspieranie Ukrainy. Bo zaciska się sankcyjna pętla. Co prawda gdzieś tam czai się widmo Trumpa, ale i on może okazać się dla Kremla koszmarnym zmartwieniem…” – napisałem kilka dni temu. W potocznym przekonaniu powrót byłego amerykańskiego prezydenta do władzy niechybnie oznacza „sprzedanie” Ukrainy. Sugestia, iż niekoniecznie tak być musi, zdumiała wielu Czytelników, stąd potrzeba rozwinięcia tego wątku. Dziś tylko częściowo, jestem bowiem w drodze; drugą część tekstu obiecuję jutro.
Najpierw jednak ważne zastrzeżenie – przez cały czas nie uważam ponownej prezydentury Trumpa za oczywistość. Badania Ipsos USA przeprowadzone po ostatniej debacie dają Joe Bidenowi 46.7% głosów, Donald Trump ma ich 43.9%. Uwzględniając inne sondaże zasadnym jest wniosek, iż kandydaci idą w tej chwili łeb w łeb, a patrząc z perspektywy kilku ostatnich miesięcy, to urzędujący prezydent zyskuje w rankingach. Przytłoczeni przebiegiem telewizyjnego pojedynku – podczas którego Trump okazał się retorycznie sprawniejszy, a Biden wykazał oznaki demencji – nie dostrzegamy istoty politycznego starcia za oceanem. Nadchodzące wybory to de facto plebiscyt, w którym obywatele USA mają się opowiedzieć, czy są „za” czy „przeciw” Trumpowi. Nie czas i miejsce na rozważania o przyczynach takiego stanu rzeczy – na potrzeby tego tekstu dość stwierdzić, iż osobiste cechy Joe Bidena mają wtórne znacznie. Fakt, iż przegrana debata nie zaszkodziła jego sondażowym wynikom, najlepszym tego dowodem.
Trump nie ma zatem zwycięstwa w kieszeni, ale prawdopodobieństwo takiego scenariusza jest wysokie. I czyni zasadnym rozważania typu „co by było gdyby”, także w ukraińskim kontekście.
Źródłem czarnych scenariuszy dotyczących przyszłości Ukrainy jest przekonanie, iż kontrowersyjny polityk „siedzi w kieszeni Kremla”. Wiemy, iż Moskwa – za sprawą hackerskich sztuczek i kampanii dezinformacyjnej – wpłynęła na wyniki wyborów w USA w 2016 roku. Zyskał na tym Trump, co z miejsca czyni go podejrzanym. Rzecz w tym, iż nie ma dowodów, które wskazywałyby na deal między republikańskim liderem a Kremlem, a już zwłaszcza na istnienie agenturalnych powiązań. Skądinąd to absurdalne założenie, iż na czele USA miałby przez cztery lata stać działający na rzecz rosji agent – i iż dziś ponownie, w poczuciu bezkarności, ubiega się on o urząd. Takie myślenie totalnie ignoruje istnienie amerykańskiego deep state – struktur administracyjnych realnie zarządzających państwem, które zwyczajnie by do takiej sytuacji nie dopuściły. Amerykańskie elity polityczne drążą wirusy populizmu, intelektualnej słabości i prywaty. Skutkiem jest okresowy instytucjonalny bezwład, ale co do zasady państwo trwa i potrafi zadbać o swoje interesy.
Czy w ramach tego dbania mogłoby się pozbyć Trumpa? Stawiam to pytanie, gdyż w polskiej debacie czasem pada sugestia, iż amerykańskie służby mogłyby kontrowersyjnego polityka usunąć, w domyśle wręcz zabić, skoro jest tak szkodliwy. Przy okazji takich oczekiwań wychodzi z nas wschodniactwo, z jego prymatem brutalnej siły nad zasadami praworządności. Tymczasem USA nie są rosją – jakkolwiek dalece niedoskonałe, Stany pozostają państwem prawa. Próby wyrugowania Trumpa są podejmowane, ale mają postać procedur sądowych, opartych o niewyssane z palca zarzuty fiskalne i kryminalne – i innych mieć nie będą. Prorosyjskość zaś – jeżeli pozbawiona wątku agenturalnego – za oceanem nie jest żadnym deliktem (tak jak i u nas); skazać za to nie sposób (zabić tym bardziej).
Ale czy Trump rzeczywiście jest prorosyjski? Zauważmy, iż w sprawie rosji i perspektyw rozwiązania konfliktu w Ukrainie w bardziej szczegółowy sposób wypowiadają się ludzie z nim kojarzeni. On sam nie autoryzuje tych głosów, a z tego, co mówi, trudno wywieść wniosek, iż ma jakiś konkretny plan (który premiowałby rosję). Zapowiada, iż „rozwiąże problem w 24 godziny”, będąc jeszcze prezydentem-elektem – i to w zasadzie tyle. A weźmy pod uwagę, iż wiece wyborcze cechuje wysoka emocjonalność. Trump zaś potrafi i lubi „rozgrzewać” publikę – ma dość charyzmy i oratorskich umiejętności. I choćby jeżeli bredzi, często spotyka się z entuzjastycznymi reakcjami, które napędzają kolejne brednie. Kompetencje poznawcze i intelektualne elektoratu mają tu najważniejsze znacznie. Najogólniej rzecz ujmując, na Trumpa nie głosuje „inteligencka Ameryka”, zdolna do krytycznej analizy deklaracji. To sprawia, iż padające podczas wystąpień kampanijnych hasła mogą oznaczać tyle, co nic; w żaden sposób nie przełożyć się na realne działania w przyszłości (bądź ich brak). O czym nie piszę „czysto teoretycznie”, bo dobrze wiemy, iż podczas swojej pierwszej kadencji Trump w wielu kwestiach zrobił w balona swoich wyborców.
—–
Dziękuję za lekturę! A gdybyście chcieli wesprzeć mnie w dalszym pisaniu, polecam się na dwa sposoby. Tych, którzy wybierają opcję „sporadycznie/jednorazowo”, zachęcam do wykorzystywania mechanizmu buycoffee.to.
Osoby, które chciałyby czynić to regularnie, zapraszam na moje konto na Patronite:
Szanowni, to dzięki Wam powstają moje materiały, także ostatnia książka.
A skoro o niej mowa – gdybyście chcieli nabyć „Zabić Ukrainę. Alfabet rosyjskiej agresji” z autografem, wystarczy kliknąć w ten link.
Zdjęcie ilustracyjne. Trump Trumpem, wybory wyborami, ale rozważając przyszłość Ukrainy nie zapominajmy, iż ma ona armię, która choćby w realiach potężnych niedoborów wynikłych z amerykańskiej obstrukcji okazała się dla rosjan nie do pokonania…/fot. ZSU
