„Rosyjskie wydatki na zbrojenia są w rzeczywistości prawdopodobnie jeszcze wyższe”
Globalne wydatki na zbrojenia rosną dziewiąty rok z rzędu. w tej chwili mamy do czynienia z największym wzrostem od 1990 r. Dane te zostały dostarczone przez Sztokholmski Międzynarodowy Instytut Badań nad Pokojem (SIPRI), który prowadzi rejestry i analizy budżetów obronnych od 1988 r.
Po raz pierwszy od 2009 r. wydatki wojskowe wzrosły we wszystkich pięciu regionach świata zdefiniowanych przez SIPRI — w szczególności w Europie, Azji/Oceanii i na Bliskim Wschodzie. Badacze wskazują na wojny w Ukrainie i w Strefie Gazy jako przykłady czynników stojących za wzrostem wydatków.
— Państwa polegają na sile militarnej, ale ryzykują spiralę akcji-reakcji — wyjaśnia badacz SIPRI Nan Tian.
Na przykład wydatki wojskowe Rosji wzrosły o 24 proc. do szacowanych 109 mld dol. (ok. 442,1 mld zł) w 2023 r. Odpowiada to 5,9 proc. produkcji gospodarczej tego kraju (produktu krajowego brutto, PKB). Eksperci podkreślają jednak, iż dane dotyczące Rosji są wysoce niepewne. Wydatki na zbrojenia w rzeczywistości są prawdopodobnie jeszcze wyższe.
„Wydatki wojskowe Pekinu rosną nieprzerwanie od 29 lat”
Wzrost w Ukrainie pozostało większy niż w Rosji. Wydatki wojskowe w tym kraju wyniosły 64,8 mld dol. (262,5 mld zł) — czyli kilka mniej niż w Niemczech — i o 51 proc. więcej niż w roku poprzednim.
Oznacza to, iż Ukraina osiągnęła absolutną wartość szczytową na świecie — 37 proc. wydatków wojskowych w stosunku do produkcji gospodarczej. W 2023 r. ukraiński budżet wojskowy odpowiadał ok. 59 proc. wydatków Rosji.
Eksperci SIPRI zwracają uwagę, iż Ukraina otrzymała również co najmniej 35 mld dol. (blisko 142 mld zł) zewnętrznej pomocy wojskowej w 2023 r., w tym 25,4 mld dol. (ponad 103 mld zł) od USA.
Ukraińscy żołnierze w obwodzie charkowskim ostrzeliwują rosyjskie pozycje z samobieżnej haubicy 155 mm, 21 kwietnia 2024 r.
W bieżącym roku 2024 SIPRI prawdopodobnie będzie musiał uwzględnić pakiet pomocy wojskowej w wysokości ok. 61 mld dol. (prawie 247,8 mld zł), który został właśnie zatwierdzony przez amerykańską Izbę Reprezentantów.
W ubiegłym roku Stany Zjednoczone miały również największy na świecie budżet wojskowy w wysokości 916 mld dol. (prawie 3 mld 716 mln zł), co odpowiada ok. 3,4 proc. produktu krajowego brutto USA.
Chiny przez cały czas znajdują się na drugim miejscu z budżetem szacowanym na nieco poniżej 300 mld dol. (niemal 1 mld 217 zł). Odpowiada to 1,7 proc. produkcji gospodarczej Chińskiej Republiki Ludowej. Oznacza to, iż wydatki wojskowe Pekinu rosną nieprzerwanie od 29 lat. Według bazy danych SIPRI jest to najdłuższa passa tego typu na świecie, choć tempo tego wzrostu spadło w ciągu ostatnich dziesięciu lat.
„Budżet wojskowy Polski wzrósł o 75 proc.”
Niemcy pozostają na siódmym miejscu z dziewięcioprocentowym wzrostem wydatków wojskowych. W 2023 r. eksperci SIPRI obliczyli, iż Berlin wyda na zbrojenia 1,5 proc. swojego produktu krajowego brutto.
Budżety wojskowe Polski (wzrost o 75 proc. do 31,6 mld dol. — ok. 118 mld zł) i Izraela (wzrost o 24 proc. do 27,5 mld dol. — ok. 111,5 mld zł) wzrosły znacznie bardziej w 2023 r.
Eksperci SIPRI piszą, iż wzrost ten w przypadki Izraela jest głównie konsekwencją ofensywy w Strefie Gazy w odpowiedzi na atak Hamasu w październiku 2023 r. Miesięczne wydatki wojskowe Izraela znacznie wzrosły od początku wojny w Strefie Gazy — ze średnio 1,8 mld dol. (ok. 7,3 mld zł) miesięcznie przed październikiem do 4,7 mld dol. (ok. 19,7 mld zł) w grudniu 2023 r.
