Rada UE przyjęła dziś stanowisko negocjacyjne w sprawie projektu rozporządzenia dotyczącego stopniowego wycofywania importu rosyjskiego gazu ziemnego. Będzie ono podstawą do rozmów z Parlamentem Europejskim.
Rozporządzenie w sprawie zaprzestania importu gazu jest kluczowym elementem planu REPowerEU, mającego na celu zakończenie zależności od rosyjskich surowców energetycznych.
Projekt rozporządzenia wprowadza prawnie wiążący, stopniowy zakaz importu rosyjskiego gazu zarówno rurociągowego, jak i skroplonego (LNG). Pełny zakaz ma według propozycji Komisji Europejskiej obowiązywać od 1 stycznia 2028 r. W swoim stanowisku Rada UE zgadza się na utrzymanie tego terminu.
– Niezależna energetycznie Europa to Europa silniejsza i bezpieczniejsza. Choć w ostatnich latach zrobiliśmy wiele, by pozbyć się rosyjskiego gazu i ropy z Europy, jeszcze tego nie osiągnęliśmy – wskazał duński minister ds. klimatu, energii i użyteczności publicznej Lars Aagaard.
Według niego ważnym osiągnięciem Danii jako państwa sprawującego w tym półroczu prezydencję w Radzie UE jest to, iż udało jej się zapewnić „zdecydowane poparcie” unijnych ministrów energii dla zakazu importu rosyjskiego gazu do UE.
Rada UE chce uproszczenia wymogów
Rządy państw UE zgodziły się na zakazanie importu rosyjskiego gazu już od 1 stycznia przyszłego roku, przy zachowaniu okresu przejściowego dla obowiązujących umów.
Krótkoterminowe kontrakty zawarte przed 17 czerwca br. będą mogły obowiązywać do 17 czerwca 2026 r., a długoterminowe kontrakty będzie można realizować do 1 stycznia 2028 r.
„Zmiany w istniejących umowach będą dopuszczalne wyłącznie w ściśle określonych celach operacyjnych i nie mogą prowadzić do zwiększenia wolumenu dostaw”, wskazuje Rada w wydanym oświadczeniu.
Wyjątki mają być wprowadzone dla państw członkowskich bez dostępu do morza, dla których dużym problemem są zmiany w trasach dostaw.
Rada UE chce również uproszczenia obowiązków celnych i wprowadzenia mniej wymagających wymagań dokumentacyjnych dla importu gazu pochodzącego spoza Rosji, w porównaniu do tego, co wcześniej proponowała KE.
W takich przypadkach wymagane będzie jedynie przedstawienie dowodu pochodzenia przed wprowadzeniem gazu na obszar celny UE, natomiast w okresie przejściowym dla importu z Rosji wymagane będą bardziej szczegółowe dane (m.in. data i czas trwania kontraktu, zakontraktowane ilości, zmiany umowy).
Rada chce ponadto wprowadzenia obowiązku uzyskania wcześniejszego zezwolenia dla obu kategorii importu gazu, aby zapewnić skuteczność zakazu.
W przypadku rosyjskiego gazu i dostaw objętych okresem przejściowym wymagane informacje trzeba będzie dostarczyć co najmniej miesiąc przed rozpoczęciem realizacji kontraktu, dla gazu spoza Rosji – co najmniej pięć dni.
Rada UE chce również wprowadzenia dodatkowych mechanizmów monitorowania i zgłaszania, aby zapobiec przedostawaniu się rosyjskiego gazu na rynek UE w ramach procedur tranzytowych (czyli dostaw przechodzących przez terytorium UE w drodze do innych krajów).
Krajowe plany dywersyfikacji
Zgodnie z projektem rozporządzenia wszystkie państwa UE będą musiały przedstawić krajowe planów dywersyfikacji dostaw energii. Będą musiały w nich opisać potencjalne wyzwania związane z uniezależnieniem się od rosyjskiego gazu i działania podejmowane w tym zakresie.
Z obowiązku tego zwolnione mają być państwa, które wykażą, iż nie czerpią już wcale gazu z Rosji – ani bezpośrednio, ani pośrednio. Analogiczny obowiązek przygotowania planów dywersyfikacji ma odnosić się do państw, które wciąż importują rosyjską ropę.
Rada UE doprecyzowała też klauzulę zawieszenia stosowania rozporządzenia. Wskazała, jakie rodzaje zakłóceń w bezpieczeństwie dostaw mogłyby uzasadniać tymczasowe zniesienie zakazu importu lub obowiązku wcześniejszego uzyskania zezwolenia.
Kiedy swoje stanowisko w kwestii rozporządzenia przyjmie Parlament Europejski, Dania jako państwo przewodzące w tej chwili pracom Rady UE rozpocznie negocjacje z PE w celu uzgodnienia ostatecznego brzmienia rozporządzenia.
