Maria Kelles-Krauz
W uzasadnieniu do projektu uchwały wnioskodawca przypomina bogaty i interesujący życiorys Marii Kelles-Krauz, która urodziła się 11 czerwca 1882 w Radomiu, a zmarła 4 września 1969 w Warszawie. Była polityczką partii socjalistycznej, radną i - jako pierwsza kobieta w Polsce - przewodniczącą (prezesem) Rady Miasta Radomia, działaczką niepodległościową, społeczną i oświatową, tłumaczką. Jest Honorowym Obywatelem Miasta Radomia.
W PPS, Lidze Kobiet i PPSW
Po wybuchu I wojny światowej współtworzyła w Radomiu struktury Polskiej Organizacji Wojskowej,
pracowała także w miejscowym Komitecie Obywatelskim. W latach 1915–1918 podjęła liczne działania w Radomiu: wzięła udział w odbudowie struktur PPS, zorganizowała i przewodniczyła Lidze Kobiet Pogotowia Wojennego w Radomiu, była członkinią Okręgowego Komitetu Robotniczego PPSW.
W okresie międzywojennym Maria należała do czołówki działaczy Polskiej Partii Socjalistycznej w Radomiu. W latach 1922–1926 była Członkinią Centralnego Sądu Partyjnego PPS, od 1919 do 1926 r. Centralnego Wydziału Samorządowego, a od 1924 do 1927 r. Centralnego Wydziału Kobiecego.
Pierwsza w Polsce
1 kwietnia 1919 r. Maria Kelles-Krauz jako pierwsza kobieta w Polsce została wybrana, spośród radnych, na Prezesa Rady Miejskiej w Radomiu. Wybór ten miał miejsce zaledwie kilka miesięcy po uzyskaniu przez kobiety praw wyborczych (listopad 1918 r.). Łącznie wybierano ją dwukrotnie, w 1919 r. i w 1923 r., a funkcję przewodniczącej rady miejskiej pełniła do 1926 r. Później stała się ławnikiem odpowiedzialnym za oświatę. Z jej inicjatywy wprowadzono przymus szkolny, opiekę dentystyczną w szkole, rozdawano bezpłatne podręczniki, obuwie i odzież. Była także inicjatorką utworzenia Miejskiej Biblioteki Publicznej w Radomiu w 1922 r. Została odznaczona Krzyżem Niepodległości „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
Tajne komplety w mieszkaniu
Po wybuchu II wojny światowej i aresztowaniu jej męża, który został wywieziony do obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen, trudniła się wyrobem mydła w domowych warunkach. W jej mieszkaniu odbywały się tajne komplety, prowadzone m.in. przez jej przyjaciółkę Elżbietę Jackiewiczową. Po zakończeniu wojny ponownie krótko pracowała jako ławnik w radomskim wydziale oświatowym. W marcu 1946 wyjechała do Danii, gdzie jej mąż objął funkcje dyplomatyczne. Tam nauczyła się języka duńskiego i tłumaczyła tamtejszą literaturę, m.in. książki Martina Andersena Nexø. Ponadto była tłumaczką z języka rosyjskiego. W 1954 r.wraz z mężem powróciła do Polski, zamieszkując w Warszawie. Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim.
Nagroda dla wybitnej kobiety
W ramach obchodów Roku Marii Kelles-Krauz wnioskodawca proponuje, by ustanowić Nagrodę im. Marii Kelles-Krauz, przyznawaną corocznie w marcu (miesiącu Dnia Kobiet oraz urodzin Marii Kelles-Krauz) przez prezydenta Radomia "dla laureatki/tek, wyłonionej/ych przez Kapitułę Nagrody spośród
nominowanych kobiet, które w roku poprzednim wykazały się wybitnymi dokonaniami na rzecz życia społecznego, angażując się w sprawy miasta, jego mieszkanek i mieszkańców, przyczyniając się do rozwoju społeczeństwa obywatelskiego".
W programie znalazłby się także quest „Śladami Marii Kelles-Krauz” – gra terenowa pozwalająca odkryć najważniejsze miejsca związane z okresem życia Marii Kelles-Krauz w Radomiu. "Premierowy pokaz questa w charakterze wydarzenia otwartego dla mieszkańców Radomia stanowiłby okazję do bliższego poznania biografii Honorowej Obywatelki Miasta Radomia" - czytamy w uzasadnieniu do projektu uchwały.
Przybliżyć biografię i zasługi
W planie obchodów zaproponowano też konkurs plastyczny skierowany do przedszkoli, szkół podstawowych i ponadpodstawowych województwa mazowieckiego, którego tematem będzie
życie i działalność Marii Kelles-Krauz. "Komisja konkursowa wyłoni spośród nadesłanych, wykonanych dowolną technikom prac laureatów, w ustalonych grupach wiekowych. Tego typu aktywność da możliwość nauczycielom i opiekunom zorganizowania dla dzieci i młodzieży Mazowsza lekcji/pogadanek przybliżających biografię i zasługi Honorowej Obywatelki Miasta Radomia" - brzmi uzasadnienie.
"Życiorys Pani Marii Kelles-Krauz w pełni uzasadnia wniosek o uczynienie Jej patronem 2025 roku w naszym mieście" - brzmi konkluzja uzasadnienia.
kat, bdb
