Dochodzenie VRT, przeprowadzone we współpracy z Investigative Journalists Network, ujawnia, iż Rosja rekrutuje tych „jednorazowych agentów” za pośrednictwem prokremlowskiej sieci hakerów na Telegramie, liczącej około 8000 członków. Sieć twierdzi, iż atakując rządowe i miejskie strony internetowe w samej Belgii, działa przeciwko wszystkim zwolennikom Ukrainy.
Dziennikarz VRT zdołał przeniknąć do sieci i kilka miesięcy później otrzymał pierwszą misję, która polegała na rozklejeniu „dziesięciu naklejek »Fuck NATO« ” w sąsiedztwie dzielnicy europejskiej w Brukseli w zamian za 50 dol. (192 zł) w kryptowalucie. W innej misji koordynatorzy w Rosji poprosili go o zebranie 30 adresów e-mail belgijskich dziennikarzy.
Według VRT sieć działa nie tylko w Belgii, ale także w innych krajach wspierających Ukrainę. W styczniu 2024 r. 51-letni obywatel Ukrainy został zwerbowany do podpalenia fabryki farb w Polsce w zamian za 4000 dol. (około 15,4 tys. zł), ale został aresztowany przed wykonaniem misji. Później, w Niemczech, sabotażyście zapłacono 100 euro (420 zł) za rozpylenie pianki budowlanej w rurach wydechowych 200 samochodów.
Nowa strategia Rosji
Władze belgijskie i NATO są świadome tych metod. Według State Security, belgijskich służb specjalnych, Rosja wykorzystuje „agentów jednorazowego użytku”, aby stworzyć wrażenie, iż może działać, gdziekolwiek chce, bez identyfikowania osób stojących za misjami sabotażowymi.
„Misje zlecane przez tych freelancerów lub organizacje przestępcze obejmują zarówno gromadzenie danych wywiadowczych i propagandę, jak i rozpoznanie wojskowe i sabotaż” — podkreślają belgijskie służby specjalne w swoim najnowszym raporcie.
NATO również uważnie monitoruje to zjawisko, które rozprzestrzeniło się w ostatnich latach po wydaleniu rosyjskich szpiegów działających w Europie pod przykrywką dyplomatyczną. Pierwsza fala wydaleń miała miejsce po otruciu w marcu 2018 r. byłego rosyjskiego podwójnego agenta Siergieja Skripala w Salisbury w Anglii, a druga fala nastąpiła po rozpoczęciu rosyjskiej inwazji na Ukrainę na dużą skalę w dniu 24 lutego 2022 r.
„Od tego czasu strategia uległa zmianie i zaobserwowaliśmy wzrost rekrutacji online do działalności przestępczej. To prawdziwy problem, ponieważ tego rodzaju rekrutację trudno jest śledzić” — wyjaśnia James Appathurai, asystent sekretarza generalnego NATO ds. innowacji, zagrożeń hybrydowych i cyberbezpieczeństwa.
