Rosyjski biznes i kapitał zalewa Gruzję

Od 24 lutego 2022 roku do połowy tego roku, obywatele Rosji zarejestrowali w Gruzji 21 326 różnego rodzaju przedsiębiorstw. Tak wynika z oficjalnych danych dostarczonych przez gruzińską Narodową Agencję Rejestrów Publicznych (NAPR). W raporcie zauważono, iż od 24 lutego 2022 r. Rosjanie otworzyli w Gruzji trzy razy więcej firm niż w ciągu ostatnich 27 lat – od stycznia 1995 r. do lutego 2022 r.

W tym okresie w NAPR zarejestrowano tylko 7788 takich firm. I tak, zgodnie z tymi wnioskami, po rozpoczęciu wojny Kremla z Ukrainą, Rosjanie rejestrują w Gruzji średnio 1300 przedsiębiorstw miesięcznie.

Od lutego 2022 r. od 100 000 do 130 000 Rosjan przeniosło się do Gruzji na stałe, niektórzy uciekają przed nakazem „częściowej mobilizacji”. Wielu z nich rozpoczęło działalność gospodarczą, m.in. wynajmując lub otwierając kawiarnie i restauracje w Tbilisi i Batumi, a także wiele innych przedsiębiorstw w sektorach usług i technologii informatycznych.

Dogodne warunki

Gruzja jest dość wygodna dla rosyjskiego biznesu z kilku powodów. Po pierwsze, po reformach prezydenta Micheila Saakaszwilego, które rozpoczęły się w 2004 roku, kraj ma liberalny kodeks podatkowy, a gruziński urząd skarbowy jest w większości wolny od korupcji. Biznesmeni w Gruzji borykają się z dużo mniejszymi problemami biurokratycznymi niż w wielu innych krajach obszaru poradzieckiego, a stawki podatkowe w tym kraju nie są tak wysokie w porównaniu z innymi państwami.

Jednak prawdopodobnym głównym powodem wzmożonej aktywności Rosji w Gruzji jest to, iż obywatele Rosji mogą przebywać w tym kraju przez 12 miesięcy bez rejestracji i wizy. Po roku tacy rosyjscy turyści mogą opuścić Gruzję na kilka dni, a potem wrócić, z resetem 12-miesięcznego okresu bezwizowego. Rząd Władimira Putina najwyraźniej robi wszystko, aby zachęcić Rosjan do napływu do Gruzji. Federalna Agencja Transportu Lotniczego spełniła prośbę kilku rosyjskich linii lotniczych o obsługę do 284 lotów tygodniowo do Tbilisi, Kutaisi i Batumi.

Dochody z rosyjskiej imigracji i turystyki działają na gruzińskie władze jak narkotyk. Nie mogą odmówić korzyści, jakie w rezultacie otrzymuje krajowa gospodarka. A korzyści są niezaprzeczalne: w pierwszej połowie 2023 roku całkowity dochód Gruzji z turystyki wyniósł 1,7 mld USD, czyli o 48,8 procent więcej niż w pierwszym półroczu 2022 roku. Tymczasem Geostat twierdzi, iż przychody z turystyki za pierwszy kwartał 2023 roku wzrosły o 102 proc. w porównaniu do pierwszych trzech miesięcy 2022 roku, które wyniosły 795 mln USD. W ciągu ostatnich dziesięciu lat turystyka stała się głównym ogniwem gospodarki Gruzji.

Wzrost obecności Rosji w Gruzji

W ciągu pierwszych sześciu miesięcy tego roku Narodowy Bank Gruzji (NBG) kupił 1,06 mld USD na krajowym rynku walutowym. W ten sposób NBG zwiększył rezerwy walutowe do historycznego maksimum 5,07 mld USD. Tendencja ta jest widoczna od 2022 roku w wyniku napływu dużej ilości obcej waluty. Po rozpoczęciu rosyjskiej operacji wojskowej na Ukrainie lari zyskało na wartości prawie 28 proc., a rynek nieruchomości w Gruzji znacząco wzrósł. W ciągu ostatniego roku dramatycznie wzrósł stopień penetracji rosyjskiego kapitału i biznesu w różne obszary gruzińskiej gospodarki, w tym rynek nieruchomości, budownictwo, sektor bankowy i turystykę.

Od stycznia do grudnia 2022 r. udział obywateli Rosji w transakcjach zakupu mieszkań pierwotnych i drugorzędnych wzrósł z 0,9 do 5 proc. w Tbilisi i z 5 do 17,6 proc. w Batumi. Od marca do września 2022 r. obywatele Federacji Rosyjskiej zakupili w Gruzji 15 164 budynków (w tym 13 262 mieszkania) i 13 850 działek. W 2022 r. liczba rosyjskich turystów w kraju wzrosła do 1 087 257 osób, co stanowi 23 proc. ogólnej liczby obcokrajowców, którzy odwiedzili Gruzję. Według NBG do końca 2022 roku dochody pochodzące z podróży obywateli Rosji do Gruzji osiągnęły 891 mln USD, co stanowi 25 procent całkowitego dochodu uzyskanego od wszystkich międzynarodowych gości.

Sytuacja ta może ulec dalszemu rozwojowi, ponieważ rosyjscy „turyści” nadal zakładają przedsiębiorstwa i kupują ziemię w Gruzji w większej liczbie – rzekomo zwiększając wpływy Moskwy w tym kraju.

Kacper Ochman

Kaukaz Południowy i Azja Centralna to obszary, które leżą w obszarze moich zainteresowań już od czasów studiów. Bezpośrednią inspiracją dla mnie do stworzenia bloga były podobne platformy prowadzone przez ekspertów zajmujących się innymi regionami. Kierunek Kaukaz to miejsce gdzie będę dzielił się obserwacjami i analizami. Chciałbym aby moje wpisy były interesujące i interesujące zarówno dla osób nieobytych z tematyką wschodnią jak również osób znających temat od podszewki.