Ministerstwo Obrony Narodowej radykalnie zmieniło sposób wzywania obywateli do służby wojskowej w przypadku mobilizacji. Od stycznia obowiązują nowe, ostre przepisy, które pozwalają na błyskawiczne doręczanie kart powołania – choćby w środku nocy. Odmowa przyjęcia dokumentu lub zignorowanie wezwania to już nie kwestia administracyjna, ale poważne przestępstwo zagrożone wieloletnim więzieniem.
Fot. Warszawa w Pigułce
Nowe rozporządzenie, które weszło w życie 17 stycznia 2025 roku, to odpowiedź na pogarszającą się sytuację bezpieczeństwa w Europie. Polska przygotowuje się na każdy scenariusz, a kluczowym elementem jest możliwość szybkiej mobilizacji. Dotychczasowe procedury uznano za zbyt wolne i nieefektywne.
Kurier może zadzwonić do Twoich drzwi o każdej porze
Największą zmianą jest sposób doręczania wezwań. Za dostarczenie kart powołania odpowiadać będą nie tylko tradycyjni listonosze, ale także urzędnicy gminni, jednostki wojskowe i policja. Co więcej, wezwania będą mogły być doręczane nie tylko w godzinach pracy urzędów, ale o każdej porze dnia i nocy – choćby do godziny 24:00.
To oznacza, iż specjalny kurier może zadzwonić do Twoich drzwi w nocy z kartą powołania. Doręczenie będzie potwierdzane pisemnie, a jeżeli nie będzie Cię w domu, zawiadomienie trafi do skrzynki pocztowej lub zostanie przyklejone na drzwiach.
Poczta Polska otrzymała status priorytetowy w doręczaniu tych dokumentów. Karty powołania, otrzymane przez placówkę pocztową do godz. 8 danego dnia doręcza się adresatom w miejscu ich pobytu stałego lub pobytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące lub pracodawcy w tym samym dniu do godz. 15, a otrzymane po godz. 8 – w godzinach popołudniowych, najpóźniej do godziny 24.
Kto może zostać wezwany w pierwszej kolejności
W pierwszej kolejności wezwania otrzymają żołnierze pasywnej rezerwy, którzy mają przydział mobilizacyjny. Osoby choćby z kategorią A, ale bez wcześniejszego kontaktu z wojskiem, raczej nie będą wzywane na początku konfliktu.
Armia skupi się też na specjalistach posiadających potrzebne kompetencje. Na liście priorytetowej znajdą się operatorzy dronów, weterynarze, lekarze, kierowcy ciężarówek i specjaliści od cyberbezpieczeństwa. Jednym słowem – każdy fachowiec, którego wojsko aktualnie potrzebuje.
Do służby zostaną powołane osoby między 18 a 60 rokiem życia, a w przypadku oficerów i podoficerów — do 63 lat. Z mobilizacji zwolnione są kobiety w ciąży, osoby opiekujące się dziećmi i niepełnosprawnymi członkami rodziny, a także ci, którzy pełnią istotne funkcje państwowe.
Marcin z Warszawy, rezerwista po służbie zasadniczej, opowiada: – Zdaję sobie sprawę, iż jeżeli wybuchnie konflikt, mogę być jednym z pierwszych powołanych. To stresujące, ale rozumiem, iż ktoś musi chronić kraj. Najgorsze to niepewność.
Nowe kary – minimum 3 lata więzienia za ignorowanie wezwania
Nowe przepisy wprowadzają drastyczne zaostrzenie kar. Kto w czasie mobilizacji lub wojny będąc powołany do czynnej służby wojskowej nie zgłasza się do tej służby w określonym terminie i miejscu, podlega karze więzienia na czas nie krótszy od lat 3.
Jeszcze surowsze konsekwencje czekają tych, którzy będą próbowali trwale uchylić się od obowiązku. Kto w czasie mobilizacji lub wojny w celu trwałego uchylenia się od obowiązku służby wojskowej, będąc powołany do czynnej służby wojskowej nie zgłasza się do tej służby w określonym terminie i miejscu, podlega karze więzienia na czas nie krótszy od lat 5.
To oznacza, iż choćby odmowa przyjęcia dokumentu od kuriera może być interpretowana jako próba uchylenia się od obowiązku. W przypadku nieobecności w domu, wezwanie zostanie pozostawione w sposób umożliwiający jego odbiór, więc tłumaczenie się niewiedzą nie będzie skuteczne.
Co to oznacza dla Ciebie
Nowe przepisy dotyczą potencjalnie wszystkich zdolnych do służby Polaków. jeżeli masz kategorię wojskową A lub B i jesteś we właściwym wieku, możesz otrzymać wezwanie bardzo gwałtownie – choćby w ciągu kilku godzin od ogłoszenia mobilizacji.
Kluczowe jest zrozumienie, iż nie ma już możliwości „przemilczenia” sprawy. System został zaprojektowany tak, aby wyeliminować wszelkie próby unikania obowiązku. Kurierzy mają uprawnienia do doręczania dokumentów o każdej porze, a konsekwencje prawne ignorowania wezwania są bardzo surowe.
Jeśli otrzymasz kartę powołania, masz obowiązek stawić się w określonym miejscu i czasie. Niestawienie się oznacza automatyczne wszczęcie postępowania karnego z perspektywą wieloletniego więzienia.
Warto też wiedzieć, iż po otrzymaniu karty mobilizacyjnej nie ma możliwości zmiany służby na zastępczą. To kolejna różnica w stosunku do wcześniejszych regulacji.
Masowe powołania już w tym roku
Ministerstwo Obrony Narodowej nie ukrywa, iż przygotowuje się do masowych powołań. W 2025 roku Ministerstwo Obrony Narodowej powoła na ćwiczenia do 200 tys. rezerwistów. To gigantyczna operacja logistyczna, która ma sprawdzić gotowość systemu obronnego.
Jak podaje portal Money.pl, wezwania do wojska mogą otrzymać szeregowi rezerwy choćby do 55 lat, a w przypadku oficerów i podoficerów górna granica wieku wynosi 63 lata. To pokazuje skalę przedsięwzięcia – wojsko sięgnie po osoby w bardzo szerokim przedziale wiekowym.
Anna Kowalska z Gdańska, której syn jest rezerwistą, mówi: – Gdy dostał wezwanie na ćwiczenia w marcu, to była pierwsza rzecz, która uświadomiła mi, iż sytuacja jest poważna. Wcześniej to wszystko wydawało się abstrakcyjne.
Kto dostarczy Ci wezwanie do drzwi
Nowy system zakłada zaangażowanie wielu instytucji w proces doręczania kart powołania. Pierwszą linią będą wyznaczeni urzędnicy samorządowi – wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast otrzymali nowe obowiązki w tym zakresie.
W przypadku niemożności doręczenia wezwania przez administrację samorządową, do akcji wkraczają inne służby. Policja ma uprawnienia do dostarczania dokumentów, podobnie jak jednostki wojskowe. To rozwiązanie ma zagwarantować, iż żaden obywatel nie uniknie otrzymania wezwania z powodu problemów organizacyjnych.
Poczta Polska została zobowiązana do traktowania kart powołania jako przesyłek najwyższej kategorii. Oznacza to, iż będą one doręczane przed wszystkimi innymi listami i paczkami, bez względu na inne zobowiązania.
System nie ma luk – każdy otrzyma wezwanie
Projektanci nowego systemu zadbali o to, aby wyeliminować wszystkie możliwe sposoby unikania doręczenia. jeżeli kurier nie zastanie adresata w domu, pozostawi zawiadomienie w skrzynce lub na drzwiach. To oznacza, iż choćby czasowa nieobecność nie ochroni przed otrzymaniem wezwania.
Osoby przebywające za granicą nie są bezpieczne – mogą zostać poinformowane o obowiązku stawiennictwa przez polskie placówki dyplomatyczne lub konsularne. W niektórych przypadkach wojsko może skorzystać z elektronicznych systemów informacyjnych lub bezpośredniego powiadomienia w miejscu pracy.
Dlaczego system działa właśnie tak
Centralizacja i przyspieszenie procedur mobilizacyjnych to odpowiedź na współczesne zagrożenia. Nowoczesne konflikty rozwijają się bardzo szybko, a opóźnienia w mobilizacji mogą być krytyczne dla bezpieczeństwa państwa.
Nowe przepisy mają też efekt psychologiczny – pokazują społeczeństwu, iż państwo traktuje kwestie obronne z najwyższą powagą. Surowe kary za uchylanie się od obowiązku to jasny sygnał, iż w razie zagrożenia każdy obywatel będzie musiał wywiązać się ze swoich zobowiązań.
System został zaprojektowany tak, aby być maksymalnie efektywny. Zaangażowanie różnych instytucji – od samorządów po policję – ma zagwarantować, iż proces mobilizacji przebiegnie sprawnie choćby w chaotycznych warunkach wojennych.
Co robić, gdy otrzymasz wezwanie
Najważniejsza zasada to natychmiastowa reakcja. Po otrzymaniu karty powołania masz obowiązek stawić się w określonym miejscu i czasie. Każda próba zwłoki lub ignorowania wezwania może skutkować wszczęciem postępowania karnego.
Nie ma sensu próbować unikać doręczenia – system został zaprojektowany tak, aby każdy otrzymał wezwanie. Kurierzy mają uprawnienia do działania o każdej porze, a różne instytucje będą się nawzajem wspierały w doręczaniu dokumentów.
Warto też pamiętać, iż po otrzymaniu wezwania nie ma już możliwości zmiany na służbę zastępczą. To kolejna różnica w stosunku do procedur pokojowych, gdzie istnieją alternatywne formy wypełniania obowiązku wojskowego.
Jeśli masz wątpliwości co do autentyczności dokumentu, możesz skontaktować się z najbliższym Wojskowym Centrum Rekrutacji. Ale pamiętaj – czas na weryfikację jest ograniczony, a opóźnienia mogą być interpretowane jako próba uchylenia się od obowiązku.
