Spodek ma już 53 lata. Oto jego historia

Jest symbolem Katowic i całej metropolii. Mimo upływu kilkudziesięciu lat, jego bryła wciąż wydaje się futurystyczna. Spodek obchodzi dziś 53. urodziny.

Budowę kompleksu sportowo-widowiskowego rozpoczęto w 1964 roku, a halę główną oddano do użytku po siedmiu latach budowy, w 1971 roku.

W grudniu 1959 roku, na mocy decyzji Wojewódzkiego Komitetu Kultury Fizycznej w Katowicach, śląski oddział Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP) zorganizował konkurs na projekt nowoczesnej hali sportowo-widowiskowej. Do rywalizacji, która miała charakter zamknięty, zaproszono cztery pracownie. Zwyciężył projekt architektów Macieja Gintowta i Macieja Krasińskiego z kierowanego przez profesora Jerzego Hryniewieckiego Biura Studiów i Projektów Typowych Budownictwa Przemysłowego z Warszawy. Autorem wyjątkowej konstrukcji Spodka był współtwórca katowickiego dworca PKP i warszawskiego Supersamu – prof. inż. Wacław Zalewski. Jego najbliższym współpracownikiem został Andrzej Żórawski. Budowę kompleksu sportowo-widowiskowego rozpoczęto w 1964 roku, a halę główną oddano do użytku po siedmiu latach budowy, w 1971 roku.

fot. Spodek

Spodek miał wylądować w zupełnie innym miejscu

Na etapie wczesnego planowania, nowoczesna hala widowiskowo-sportowa miała stanąć na terenie Wojewódzkiego Parku Kultury i Wypoczynku, nieopodal działającego już wtedy Planetarium. Wizja twórców obiektu była na tyle śmiała i innowacyjna, a projekt tak awangardowy – w epoce socrealizmu – iż postanowiono zmienić jego lokalizację. Najpierw wyznaczono budowę kompleksu obiektów w okolicach Rowu Wełnowieckiego, a następnie w ścisłym centrum, u zbiegu głównych arterii miasta. Największym orędownikiem zbudowania hali w sercu Katowic był gen. Jerzy Ziętek, późniejszy wojewoda katowicki. Nikt nie podważył sensowności zmiany lokalizacji, choćby w obliczu większych wyzwań dla konstruktorów i architektów z powodu wybrania terenu górniczego. A dziś, trudno wyobrazić sobie, iż Spodek, „wylądowałby” w innym miejscu.

fot. Spodek

Konstrukcja Spodka oparta jest o zasadę tensegrity, dzięki czemu wygląda jak koło od roweru ułożone w poziomie

Forma architektoniczna oraz rozwiązania konstrukcyjne zastosowane w Spodku czynią go obiektem wyróżniającym się w skali światowej. Jednym z najlepszych przykładów innowacyjności jest konstrukcja dachu. Jej twórca – prof. Inż. Wacław Zalewski wykorzystał zasadę tensegrity (połączenie dwóch angielskich słów: „tension” – naprężenie pochodzące od rozciągania oraz „integrity” – integralność), dzięki czemu konstrukcja wygląda jak koło od roweru ułożone w poziomie.

Ciekawa próba wytrzymałości

4000 żołnierzy na znak, równocześnie, tupało i podskakiwało. Próba dowiodła, iż wibracje mieszczą się w normie, a konstrukcja jest wytrzymała.

fot. Spodek

Źródło: Spodek