Światowy Dzień (Bez)Wody

Zdjęcie: Clean Water

Co jest nie tak?

Światowy Dzień Wody 2023 ma na celu przyspieszenie zmian w celu rozwiązania kryzysu wodnego i sanitarnego.

Dysfunkcje w całym cyklu wodnym podważają zasadność postępu we wszystkich głównych kwestiach globalnych, od zdrowia po głód, równouprawnienie płci po zatrudnienie, edukację po przemysł, zagrożenia po pokój.

W 2015 roku świat zobowiązał się do realizacji Celu Zrównoważonego Rozwoju (SDG) Nr 6 w ramach Agendy 2030 – obietnicy, iż do 2030 roku wszyscy będą bezpiecznie zarządzać wodą i urządzeniami sanitarnymi.

W tej chwili jesteśmy poważnie poza obraną drogą zmian. Miliardy ludzi i niezliczone szkoły, firmy, ośrodki opieki zdrowotnej, farmy i fabryki nie mogą spełniać swoich funkcji, ponieważ ich prawa człowieka do wody i urządzeń sanitarnych nie zostały jeszcze spełnione.

Być może choćby nie zdajesz sobie sprawy z tego, na jak wiele aspektów naszego życia woda i odprowadzanie ścieków mają wpływ. Dlatego polecamy dowiedzieć się więcej tu: https://www.unwater.org/water-facts

An overview of the vegetable gardens of the Women’s Association for the Development of the Commune of Timbuktu in Kabara. UNICEF and partners are strengthening resilience in the north of Mali, regions affected by ongoing insecurity and increasing water scarcity, through solar-powered water supplies. Timbuktu, March 2019.

Europie grozi katastrofalna susza

Na skutek gorętszych lat, spowodowanych globalnym ociepleniem, od 2018 r. nastąpił spadek poziomu wód gruntowych. Naukowcy ostrzegają, iż Europie grozi katastrofalna susza.

W Europie Środkowej już w miesiącach letnich 2018 i 2019 r. wystąpił uderzający niedobór wody, w Skierniewicach zabrakło wody w kranach. Od tego czasu nie nastąpił znaczący wzrost poziomu wód gruntowych — ich poziom utrzymuje się na stałym, niskim poziomie.

Nowe badania ujawniły, iż katastrofalna susza już niszczy naturalne siedliska, wpływa na rolnictwo i powoduje poważne niedobory energii. Skutki suszy były widoczne w Europie latem 2022 r:

• Wyschnięte koryta rzek i powolne zanikanie wód stojących (jezior w Polsce, fiordów na północy Norwegii) miały poważny wpływ zarówno na przyrodę, jak i na ludzi. Liczne gatunki wodne straciły swoje siedliska lub zostały zabite w wyniku braku wody, natomiast sucha gleba spowodowała wiele problemów w rolnictwie.
• Pojawiły się też gwałtowne, natychmiastowe powodzie. Ogromne ilości wody padającej w bardzo krótkim czasie nie nawadniają gleby, tylko po niej spływają.
• Susza spowodowała również masowe pożary lasów i traw w całej Europie.
• Zwiększył się także niedobór energii w Europie. Bez wystarczającej ilości wody chłodzącej elektrownie jądrowe, kraje takie jak Francja miały problemy z wytwarzaniem wystarczającej ilości energii elektrycznej. Ze względu na brak wody z trudem spełniały swoją funkcję także elektrownie wodne.

These photos illustrate the impact of the worst flooding in 60-years in Bentiu and the larger Unity State, that since February has washed away harvests, cattle and left villages under water.

Co możemy z tym zrobić?

Ty i Twoja rodzina, szkoła i Wasza społeczność możecie mieć wpływ, zmieniając sposób, w jaki korzystacie, konsumujecie i zarządzacie wodą w swoim życiu.

Twoje zobowiązania zostaną dodane do zobowiązań na większą skalę ze strony rządów, firm, organizacji, instytucji i koalicji.

Razem te obietnice utworzą program działań na rzecz wody, który zostanie zainaugurowany podczas Konferencji Wodnej ONZ 2023 (22-24 marca) – pierwszego tego rodzaju wydarzenia od prawie 50 lat. Ten Światowy Dzień Wody to jedyna w pokoleniu okazja do zjednoczenia się wokół wody i przyspieszenia wspólnego postępu.

Odegraj swoją rolę, robiąc, co możesz.

Dlaczego to jest takie ważne? Oto krótki przegląd tego, co tak naprawdę oznacza kryzys wodny i sanitarny.

Czym jest światowy kryzys wodny i sanitarny?

Kiedy mówimy o globalnym kryzysie wodnym i sanitarnym, może być trudno go sobie wyobrazić. Fakty i statystyki są ważne, ale mogą być bezosobowe i nie motywować ludzi do działania.

Jak by to wyglądało, gdybyśmy odnieśli globalny kryzys do społeczności liczącej zaledwie 100 osób (czyli powiedzmy, iż do wszystkich mieszkańców przeciętnego bloku)?

• 25 osób musiałoby pobierać niebezpieczną wodę ze strumienia lub stawu, często oddalonych od miejsca zamieszkania, lub stać w kolejce godzinami i płacić wysoką cenę sprzedawcy za wodę. Woda pobierana ze stawów lub strumieni regularnie sprawiałaby, iż chorowaliby tak bardzo, iż nie mogliby chodzić do pracy ani do szkoły. Śmierć z powodu chorób takich jak cholera i tyfus, byłaby dla tych 25 osób stałym zagrożeniem.
• 22 osoby nie miałyby innego wyboru, jak tylko skorzystać z toalety na ulicach, w krzakach lub na polach, albo skorzystać z niehigienicznych i dysfunkcyjnych toalet publicznych. Kobiety i dziewczęta ucierpiałyby najbardziej, ponieważ byłyby bardziej narażone na nadużycia i ataki oraz nie byłyby w stanie odpowiednio zadbać o swoje zdrowie menstruacyjne.
• 44 osoby mieszkałyby na obszarach narażonych na choroby, ponieważ ich ścieki i odchody wracałyby do natury bez oczyszczania. Pozostałe 56 osób, które miałyby bezpieczne toalety podłączone do systemów kanalizacyjnych, pozostałyby w dużej mierze nieświadome tego, jak ważne są te usługi sanitarne dla ochrony ich zdrowia i dobrego samopoczucia.
• 22 osoby będą pracować lub korzystać z pomocy w placówce opieki zdrowotnej, która nie będzie miała podstawowej usługi wodociągowej, co naraża je na zwiększone ryzyko chorób zakaźnych. Wielu z nich będzie leczonych z powodu chorób, którym można było zapobiec dzięki bezpiecznej wodzie i zapewnieniu odpowiednich warunków sanitarnych.
• Około połowa terenów podmokłych wokół społeczności została utracona w ostatnich dziesięcioleciach, zwiększając ryzyko powodzi.
• Pobliskie rolnictwo i przemysł przejęłyby ponad 80 procent dostępnej wody.
• Ze względu na zmianę klimatu, susze w coraz większym stopniu uderzałyby w zasoby wodne i zaopatrzenie w żywność.
• Powodzie groziłyby zniszczeniem infrastruktury wodociągowej i sanitarnej oraz zanieczyszczeniem zasobów wodnych.
• Jest mało prawdopodobne, aby społeczność ta zawarła umowę o współpracy z sąsiednimi społecznościami w celu dzielenia się wodą i ochroną zasobów wody (raczej dochodziłoby do sporów o wodę).
• Najbiedniejsi i najbardziej bezbronni członkowie społeczności, którzy zostaliby nieproporcjonalnie dotknięci kryzysem, musieliby stawić czoła największej walce o zwrócenie uwagi władz na poprawę ich usług wodno-kanalizacyjnych.

Rajuma, 6, uses a disability-friendly latrine in a learning centre in Camp 16, Balukhali refugee camp in Cox’s Bazar, Bangladesh, November 14, 2019. Rajuma was born with weak knees that keep her from walking far, or to stand for too long. She cannot run at all. She loves attending the learning centre, but she needs help from her friend Meena to walk there every day. Rajuma loves to learn rhymes and enjoys singing “the Banana song”. The disability-friendly latrines are piloted in the Rohingya settlements in Cox’s Bazar by the UNICEF Cox’s Bazar WASH programme, and UNICEF Supply Division’s Innovation team. The pilot began in August 2019 by targeting beneficiaries living with disabilities in Camp 16 and the latrines were constructed and managed by implementing partner CARE Bangladesh. After the 3-month pilot is over, UNICEF Cox’s Bazar will be scaling up the project to provide coverage for more beneficiaries living with disabilities in the Rohingya settlements. The learnings from this project will also be used by the Innovation team to adapt these accessible latrine products for other emergency situations around the world. © UNICEF/Bangladesh/Modola19

Co mogę zrobić, aby przyspieszyć zmiany?

Dziś mamy do czynienia ze światowym kryzysem wodnym i sanitarnym.

Czy stoimy i patrzymy się? Czy działamy?

Światowy Dzień Wody 2023 prosi ludzi: „Bądź zmianą, którą chcesz ujrzeć na świecie”.

Wykorzystując starożytną historię ludu Quechua w Peru, o kolibrze, który niesie krople wody, aby ugasić wielki pożar lasu, kampania zachęca nas do robienia wszystkiego, co w naszej mocy, aby pomóc rozwiązać kryzys wodny i sanitarny:

„Pewnego dnia w lesie wybuchł pożar. Wszystkie zwierzęta ratowały się życiem. Stały na skraju lasu, patrząc na płomienie z przerażeniem i smutkiem. Nad ich głowami kolibry leciały w tę i z powrotem w stronę ognia, w kółko. Większe zwierzęta zapytały jednego kolibra, co robi. „Lecę nad jezioro po wodę, żeby ugasić pożar”. Zwierzęta wyśmiały go i powiedziały: „Nie możesz ugasić tego pożaru!” Koliber odpowiedział: „Robię, co mogę”.”

Koliber pomaga rozwiązać problem, kropla po kropli. Jest zmianą, którą chce widzieć w świecie.

Ty też możesz być kolibrem. Działania, które podejmujesz, bez względu na to, jak małe, pomogą rozwiązać kryzys wodny.

Wybierz swoje działania

Sporządź listę swoich osobistych zobowiązań do rozwiązania kryzysu wodnego i sanitarnego:

Oszczędzaj wodę: bierz krótsze prysznice i nie odkręcaj kranu podczas mycia zębów, zmywania naczyń i przygotowywania posiłków. Używaj jednej wody do wielu celów, zbieraj deszczówkę.

Jedz lokalnie: kupuj lokalną, sezonową żywność i szukaj produktów wytwarzanych z mniejszą ilością wody; ogranicz spożywanie mięsa.

Przełam tabu: Porozmawiaj o krytycznym związku między toaletami, wodą i menstruacją.

Bądź ciekawy: dowiedz się, skąd pochodzi Twoja woda i jak jest ona udostępniana, a także odwiedź oczyszczalnię, aby zobaczyć, jak gospodaruje się moimi odpadami.

Spraw, aby było równo: podziel się przynoszeniem wody między kobietami i mężczyznami, dziewczętami i chłopcami.

Chroń przyrodę: zasadź drzewo lub stwórz ogród deszczowy – stosuj naturalne rozwiązania, aby zmniejszyć ryzyko powodzi i magazynować wodę.

Bezpieczne spłukiwanie: Napraw nieszczelne rury wodociągowe i ściekowe, opróżnij pełne szamba i zgłoś zrzut osadu.

Budowanie presji: Napisz do wybranych przedstawicieli lokalnej władzy o budżetach na poprawę jakości wody.

Przestań zanieczyszczać: Nie wyrzucaj resztek jedzenia, olejów, leków i chemikaliów do toalety ani do kanalizacji.

Sprzątanie: Weź udział w sprzątaniu lokalnych rzek, jezior, terenów podmokłych, lasów lub plaż.

I naucz się gospodarować wodą w czasie suszy i innych zagrożeń oraz uzdatniać wodę na swoje własne potrzeby oraz potrzeby Waszej rodziny. Dowiedz się więcej tutaj: https://gotowi.org/przygotuj-sie/w-domu/#woda

Young girls wash their hands at an EU-funded, UNICEF-supported water point in Tog-wajaale, Somaliland, Sunday, December 2, 2018. The clean and sustainable water system is the town’s first ever and provides clean water for 70,000 people. Mackenzie Knowles-Coursin/UNICEF

Zaangażuj się!

Każdego roku dziesiątki tysięcy ludzi angażuje się w Światowy Dzień Wody w okresie poprzedzającym 22 marca. Udostępniaj zdjęcia ze swoich aktywności, korzystając z #WorldWaterDay. Oto kilka przykładów rzeczy, które możesz zrobić:

• Zobowiąż się do pomocy w rozwiązaniu kryzysu związanego z wodą i kanalizacją na stronie unwater.org/bethechange
• Pomyśl o tym, czym jest dla ciebie woda i warunki sanitarne, i wykonaj pracę plastyczną, piosenkę lub film jako inspirację dla innych.
• Zorganizuj prelekcję w swojej szkole, na uniwersytecie, w społeczności, biurze lub organizacji, aby rozpocząć rozmowę na temat wody i warunków sanitarnych.
• Zorganizuj koncert, przedstawienie lub imprezę sportową, aby zwrócić uwagę na lokalne problemy związane z wodą i warunkami sanitarnymi.
• Jeśli jesteś nauczycielem lub uczniem, zorganizuj/zaproponuj lekcję o wodzie lub zaangażuj całą szkołę w działania związane z wodą i higieną.
• Zorganizuj społeczne sprzątanie lokalnych strumieni, rzek, jezior, lasów i plaż.
• Odwiedź jezioro, teren podmokły lub rzekę i dowiedz się więcej o najbliższym ekosystemie wodnym.
• Zorganizuj konkurs fotograficzny lub lokalną wystawę poświęconą wodzie lub urządzeniom sanitarnym.

Wysychamy

Są wśród nas tacy, którzy już to zrobili i teraz dzielą się efektami swojej pracy o wodzie i suszy w Polsce.

Projekt „Wysychamy” powstał w 2020 roku. Reportaż wpisuje się w inicjatywę United Nations Global Compact #ACTNow, do której Ringier Axel Springer Polska dołączył jako pierwszy polski wydawca, by promować i realizować 17 celów zrównoważonego rozwoju opracowanych przez ONZ. Na potrzeby tej inicjatywy powstała „zielona” redakcja, a dziennikarze – ambasadorzy poszczególnych tematów tworzą materiały poświęcone ekologii i zmianom klimatycznym.

W projekcie poświęconym suszy w Polsce połączono siły Onetu i NOIZZ, żeby dotrzeć do jak największej liczby użytkowników w różnych grupach wiekowych.

Twórcami reportażu #Wysychamy są dziennikarze Onetu – Janusz Schwertner, Dawid Serafin, Patryk Motyka, Daniel Olczykowski oraz NOIZZ.pl – Michał Bachowski, Paweł Korzeniowski; fotograf – Maciej Krüger, operator – Krzysztof Kautz, Krzysztof Karaśkiewicz, montaż i lektor – Łukasz Hermanowski.

Autorzy reportażu odwiedzili większe miasta i wsie, rozmawiali z ich mieszkańcami oraz z ekspertami od tematyki hydrologicznej. A efekt ich dociekliwej pracy możesz zobaczyć tutaj:

I żaden więcej komentarz nie jest już potrzebny.

To co, zaczniesz od DZIŚ oszczędzać wodę?

To Do

Zdjecia pochodzą z archiwum UN Photo oraz ze zbiorów własnych (to ostatnie).