Szokujące wieści dla emerytów. Seniorzy mogą stracić emeryturę

We wrześniu emeryci i renciści będą mogli dorobić mniej niż dotychczas. ZUS obniża progi bezpiecznych zarobków, co oznacza większe ryzyko utraty części lub całości świadczenia dla tysięcy pracujących seniorów.

Fot. Shutterstock / Warszawa w Pigułce

Mniejsze zarobki dla pracujących świadczeniobiorców

Od 1 września 2025 roku pracujący renciści i emeryci, którzy nie osiągnęli jeszcze powszechnego wieku emerytalnego, będą musieli zadowolić się niższymi limitami dorabiania. Zmiany wynikają ze spadku przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, na podstawie którego ZUS ustala kwoty graniczne przychodów.

Bezpieczny próg dorabiania zostanie obniżony o 149,50 złotych brutto i wyniesie 6124,10 złotych miesięcznie. To oznacza, iż zarobki do tej kwoty nie spowodują zmniejszenia emerytury lub renty. Wyższy próg, którego przekroczenie może skutkować całkowitym zawieszeniem świadczenia, spadnie o 277,70 złotych brutto do poziomu 11373,30 złotych.

Karol Poznański, rzecznik ZUS, informuje, iż limity dorabiania dla rencistów i emerytów przed osiągnięciem wieku emerytalnego ustalane są w oparciu o wysokość przeciętnego wynagrodzenia ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Spadek tej wartości za drugi kwartał 2025 roku w porównaniu z pierwszym kwartałem 2025 roku skutkuje automatycznym obniżeniem progów.

Więcej osób może stracić część świadczeń

Dla wielu pracujących emerytów i rencistów oznacza to realne pogorszenie sytuacji finansowej. Osoby, które dotychczas zarabiały w bezpiecznych granicach, mogą nagle znaleźć się w sytuacji, gdy ZUS zacznie pomniejszać ich świadczenia. Szczególnie dotkliwe będzie to dla gospodarstw domowych, w których emerytury i renty stanowią główne źródło dochodu.

W przypadku gdy miesięczny przychód przekroczy 6124,10 złotych, ale pozostanie poniżej 11373,30 złotych brutto, ZUS może zmniejszyć świadczenie o kwotę przekroczenia. Istnieją jednak maksymalne kwoty obniżek, które od marca 2025 roku wynoszą: 939,61 złotych dla emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, 704,75 złotych dla renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy oraz 798,72 złotych dla renty rodzinnej przysługującej jednej osobie.

System ten może prowadzić do sytuacji, gdy nieznaczne zwiększenie zarobków skutkuje disproportjonalnie dużą utratą świadczeń z ZUS, co zmusza wielu świadczeniobiorców do precyzyjnego kalkulowania swoich dochodów.

Seniorzy w pełnym wieku mogą pracować bez obaw

Zdecydowanie lepsza sytuacja dotyczy emerytów, którzy osiągnęli powszechny wiek emerytalny. Mężczyźni po ukończeniu 65 lat i kobiety po 60 roku życia mogą dorabiać bez względu na wysokość osiąganych przychodów. ZUS nie zmniejszy ani nie zawiesi wypłaty świadczenia, niezależnie od tego, ile dodatkowych pieniędzy zarobią.

Ta zasada ma jednak istotny wyjątek. Osoby, którym ZUS podwyższył wyliczoną emeryturę do kwoty minimalnej, w tej chwili wynoszącej 1878,91 złotych brutto, muszą zachować ostrożność. jeżeli ich przychód z pracy przekroczy wysokość dopłaty do minimalnej emerytury, świadczenie za dany okres zostanie wypłacone w niższej kwocie, bez wyrównania do minimum.

W praktyce oznacza to, iż emeryt otrzymujący dopłatę do minimalnej emerytury nie może przekroczyć kwoty tej dopłaty w dodatkowych zarobkach, jeżeli chce zachować pełne świadczenie z ZUS.

Niektórzy renciści mają pełną swobodę zarobkowania

Przepisy przewidują również grupy rencistów, którzy mogą dorabiać bez żadnych ograniczeń. Dotyczy to osób pobierających renty dla inwalidów wojennych oraz inwalidów wojskowych, których niezdolność do pracy związana jest ze służbą wojskową. Mogą oni pracować i zarabiać dowolne kwoty bez ryzyka utraty świadczeń.

Bez limitów mogą także dorabiać osoby otrzymujące renty rodzinne po uprawnionych do tych świadczeń. Dodatkowo, jeżeli ktoś pobiera rentę rodzinną, która jest kwotowo korzystniejsza od ustalonej emerytury z tytułu ukończenia powszechnego wieku emerytalnego, również może zarobkować bez ograniczeń.

Te wyjątki mają na celu ochronę szczególnie wrażliwych grup świadczeniobiorców oraz zapewnienie im możliwości poprawy swojej sytuacji materialnej przez dodatkową pracę.

Nowe limity obowiązują przez trzy miesiące

Obniżone limity dorabiania będą obowiązywać od września do listopada 2025 roku. Zmiana wynika z mechanizmu automatycznego dostosowywania progów do aktualnej sytuacji ekonomicznej w kraju. ZUS co kwartał aktualizuje te wartości na podstawie danych o przeciętnym wynagrodzeniu publikowanych przez GUS.

Dla porównania, w okresie od czerwca do sierpnia 2025 roku limity wynosiły: 6273,60 złotych dla bezpiecznego progu i 11651 złotych dla progu zawieszenia świadczeń. Wrześniowe obniżki oznaczają powrót do poziomów zbliżonych do tych z początku roku, kiedy przeciętne wynagrodzenia były niższe.

Eksperci zwracają uwagę, iż regularne zmiany limitów dorabiania utrudniają planowanie budżetu domowego przez pracujących emerytów i rencistów. Stałe wahania progów wymuszają ciągłe monitorowanie swoich dochodów i dostosowywanie intensywności pracy do aktualnie obowiązujących przepisów.

Obowiązek informowania ZUS o zarobkach

Wszyscy emeryci i renciści, którzy w 2025 roku podejmują pracę zawodową, mają obowiązek powiadomić ZUS o osiągniętych przychodach do końca lutego 2026 roku. Dotyczy to wszystkich form zatrudnienia, włączając etaty, zlecenia oraz umowy o dzieło.

Świadczeniobiorcy muszą również wybrać system rozliczeniowy – miesięczny lub roczny, w zależności od tego, co jest dla nich korzystniejsze. System roczny pozwala na większą elastyczność w planowaniu dochodów, ale wymaga precyzyjnych obliczeń, aby uniknąć przekroczenia granicznych kwot.

Niepoinformowanie ZUS o dodatkowych zarobkach może skutkować koniecznością zwrotu nienależnie pobranych świadczeń wraz z odsetkami, co stanowi dodatkowe obciążenie finansowe dla świadczeniobiorców.