Czy to jest oficjalne przyznanie się do bezsilności? Prezesi największych europejskich banków wydali bezprecedensową rekomendację dla klientów: systematycznie gromadźcie gotówkę poza bankiem. To pierwsza taka sytuacja w historii nowoczesnej bankowości. Powodem jest eskalacja zaawansowanych cyberataków ze strony grup powiązanych z agencjami wywiadowczymi. Zalecana kwota to minimum 1000 złotych na pokrycie podstawowych potrzeb. Sprawdź, dlaczego musisz się przygotować na tymczasowy „cyfrowy blackout”.
Fot. Warszawa w Pigułce
Jeszcze kilka lat temu byliśmy konsekwentnie zachęcani do płatności elektronicznych, a gotówka była przedstawiana jako relikt przeszłości. Dziś nadszedł historyczny moment: największe instytucje finansowe w Europie, w tym holenderski sektor bankowy, odwracają ten trend o 180 stopni. Oficjalne rekomendacje są szokujące: Polacy powinni utrzymywać rezerwę gotówkową w wysokości co najmniej 1000 złotych na wypadek kryzysu.
Nie chodzi o problemy z wypłacalnością banków, ale o coś zupełnie innego – wydolność systemów informatycznych w obliczu ataku. Ten komunikat to prośba o pomoc ze strony banków: zabezpieczcie się sami na wypadek, gdyby nasza cyfrowa infrastruktura na krótki czas została sparaliżowana.
Dlaczego banki biją na alarm? Rosnące zagrożenie cyberwojną
Powodem tej wolty jest gwałtowna intensyfikacja i złożoność cyberataków skierowanych bezpośrednio w infrastrukturę finansową Europy. Jak wskazują najnowsze raporty, zagrożenie nie pochodzi już tylko od pojedynczych hakerów, ale od zaawansowanych grup zrzeszonych wokół państwowych agencji wywiadowczych.
Skala Zagrożenia: Tylko w pierwszym kwartale 2025 roku odnotowano trzykrotny wzrost incydentów związanych z próbami naruszenia bezpieczeństwa systemów finansowych w porównaniu do analogicznego okresu w roku poprzednim. Te ataki charakteryzują się niespotykaną precyzją, wykorzystując zaawansowane techniki mające na celu obejście wielowarstwowych zabezpieczeń, w które banki inwestują miliardy euro rocznie.
Eksperci bankowości otwarcie przyznają, iż choćby najbardziej zaawansowane systemy informatyczne nie są w stanie zapewnić stuprocentowego bezpieczeństwa. W przypadku skutecznego ataku na najważniejsze węzły sieciowe, konsekwencje dla zwykłych klientów mogą być paraliżujące.
Scenariusz Cyfrowego Blackoutu: Co przestanie działać?
W przypadku poważnego i skoordynowanego cyberataku, możemy stanąć przed następującym, choć tymczasowym, scenariuszem:
-
Brak dostępu do pieniędzy: Nierealizowanie przelewów bankowych (zarówno zwykłych, jak i natychmiastowych).
-
Paraliż Płatności: Niedziałające terminale płatnicze (POS) w sklepach i niemożność wypłaty gotówki z bankomatów (ATM).
-
Blokada Aplikacji: Brak możliwości zalogowania się do bankowości elektronicznej i aplikacji mobilnych.
Taki scenariusz, choćby trwający tylko 24 lub 48 godzin, mógłby wywołać poważne zakłócenia w codziennym funkcjonowaniu społeczeństwa, które w ponad 95% operacji opiera się dziś na płatnościach elektronicznych.
Lekcja z Estonii: Scenariusz tymczasowego paraliżu systemów bankowych nie jest czysto teoretyczny. W 2022 roku Estonia doświadczyła poważnego ataku DDoS na główne instytucje finansowe, co spowodowało trwające prawie 48 godzin zakłócenia w funkcjonowaniu bankowości elektronicznej i płatności bezgotówkowych. Obywatele, którzy nie mieli gotówki, mieli poważne problemy z dokonaniem choćby podstawowych zakupów.
Ile gotówki zgromadzić? Granica paniki i rozsądku
Banki uspokajają: nie chodzi o tworzenie wielkich, domowych skarbców czy masowe wycofywanie oszczędności. Nadmierna reakcja klientów mogłaby wywołać zjawisko samospełniającej się przepowiedni, prowadząc do problemów z płynnością choćby bez zaistnienia rzeczywistego cyberataku.
Rekomendowana kwota to minimalna rezerwa na wypadek tymczasowych zakłóceń.
-
Rekomendacja Europejska: 200 do 500 euro.
-
Rekomendacja Polska: Około 1000 złotych.
Kwota 1000 złotych została wskazana jako wystarczająca do pokrycia podstawowych wydatków (zakupy spożywcze, paliwo, transport) przez okres około jednego tygodnia w sytuacji kryzysowej.
Warto podkreślić, iż dla rodzin wieloosobowych, osób żyjących poza aglomeracjami, czy prowadzących własne małe biznesy, kwota ta powinna być odpowiednio wyższa. Kluczowe jest dostosowanie rezerwy gotówkowej do indywidualnych potrzeb i warunków życiowych.
Banki nie zalecają całkowitego wycofywania środków, a jedynie zabezpieczenie niewielkiej części oszczędności w formie fizycznej gotówki. Jest to element odpowiedzialnego zarządzania ryzykiem osobistym.
Gotówka to tylko pół środka: Plan bezpieczeństwa
Banki zwracają uwagę, iż posiadanie gotówki to tylko jeden z elementów przygotowania. Równie ważne jest podniesienie osobistego poziomu cyberbezpieczeństwa, które chroni zarówno przed atakiem na bank, jak i na Twoje konto:
-
Dwuskładnikowe Uwierzytelnianie (2FA): Zawsze korzystaj z 2FA do logowania się do bankowości elektronicznej. To podstawowa, skuteczna bariera dla hakerów.
-
Regularna Aktualizacja: Regularnie aktualizuj hasła do bankowości oraz systemy operacyjne na telefonie i komputerze.
-
Czujność Phishingowa: Zachowaj szczególną czujność wobec prób phishingowych, które wykorzystują luki w bezpieczeństwie lub komunikaty o rzekomych awariach systemów bankowych.
-
Awaryjna Komunikacja: Opracuj z bliskimi awaryjne systemy komunikacji, na wypadek, gdyby standardowe kanały (e-mail, komunikatory) były niestabilne.
Europejski Bank Centralny (EBC) oraz organy nadzoru finansowego ściśle monitorują sytuację i koordynują działania mające na celu wzmocnienie odporności sektora bankowego na cyberataki. Mimo rosnących zagrożeń, europejski system bankowy pozostaje jednym z najbezpieczniejszych na świecie, dzięki systematycznym inwestycjom i zatrudnianiu najlepszych specjalistów w tej dziedzinie.
Co to oznacza dla Ciebie? Jak zabezpieczyć swój tydzień?
Komunikat banków jest jasny: cyfrowe bezpieczeństwo stało się wspólnym obowiązkiem – zarówno instytucji, jak i klientów.
-
Zrób zapas (1000 zł): Sprawdź, czy w Twoim portfelu lub bezpiecznym miejscu w domu posiadasz minimum 1000 złotych w gotówce. Pomoże Ci to przetrwać tydzień bez dostępu do konta bankowego.
-
Nie panikuj, działaj racjonalnie: Nie wycofuj dużych oszczędności. Banki nie są niewypłacalne, ale systemy cyfrowe są narażone na tymczasowy paraliż.
-
Popraw swoje cyfrowe nawyki: Zadbaj o aktualne hasła i 2FA. To minimalizuje ryzyko utraty środków w przypadku, gdyby atak na bank stał się pretekstem dla oszustów do ataku na indywidualne konta.
W obliczu nowych zagrożeń, posiadanie osobistej rezerwy gotówkowej staje się elementem odpowiedzialnego podejścia do zarządzania finansami osobistymi i jest to najlepsza tarcza ochronna na wypadek, gdyby cyfrowy świat na chwilę się zatrzymał.
