Tani dom własny sprzed wojny został zabytkiem [ZOBACZ]

Decyzją Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków do rejestru został wpisany drewniany dom wzniesiony w 1932 r. wg proj. Jana Zabłockiego, w związku z wystawą „Tani Dom Własny”, położony przy ul. Cegłowskiej 35 w Warszawie.

Jak wskazał w swoim uzasadnieniu Marcin Dawidowicz, budynek zaprojektowany na zlecenie Dyrekcji Naczelnej Lasów Państwowych „stanowi realizację będącą nowoczesną interpretacją tradycyjnych wzorów architektonicznych. Pomimo zachowawczej formy wyróżnia się funkcjonalnością oraz dobrym rozplanowaniem przestrzeni”.

Budynki wzniesione w związku z wystawą „Tani Dom Własny” zostały sprzedane, część uległa rozbiórce. Na miejscu domów wystawowych wzniesiono m.in. budynki Spółdzielni Budowlano-Mieszkaniowej „Związkowiec”, a po 1945 r. także współczesne domy jednorodzinne.

Tym samym dom przy ul. Cegłowskiej 35 jest jedynym zachowanym świadectwem wystawy „Tani Dom Własny” oraz inicjatyw podejmowanych przez wybitnego działacza społecznego Todora Toeplitza i warszawskie środowisko spółdzielcze.

Jednocześnie stanowi on przykład działalności patronackiej Dyrekcji Naczelnej Lasów Państwowych w dwudziestoleciu międzywojennym i działalności projektowej architekta Jana Zabłockiego.

Budynek jest ponadto świadectwem działań wojennych toczących się na terenie Bielan w czasie II wojny światowej, których pozostałością są postrzeliny widoczne na konstrukcji więźby dachowej budynku – przypomina konserwator.

Kulisy wystawy „Tani Dom Własny”

Ekspozycja „Tani Dom Własny” zorganizowana została z inicjatywy działacza spółdzielczego Todora Toeplitza, Polskiego Towarzystwa Reformy Mieszkaniowej oraz Związku Miast Polskich i miała na celu propagowanie niewielkiego budownictwa jednorodzinnego, przeznaczonego dla średniozamożnych obywateli dzięki dogodnym kredytom.

Wystawa została zorganizowana na Bielanach i trwała w dniach od 17 września do 17 października 1932 r.

Teren podzielono na 26 działek, na których wzniesiono 21 drewnianych domów pokazowych, o charakterze całorocznym i tzw. week-end-house.

Budynki z przeznaczeniem na sprzedaż wykonywane były na zlecenie instytucji państwowych i firm prywatnych. Autorami projektów byli czołowi architekci m.in. Romuald Miller, Romulad Gutt, Lucjan Korngold, Józef Szanajca, Bohdan Lachert.

Pomimo zróżnicowanej formy i stylistyki każdy z budynków zaprojektowany został jako jednorodzinny, 1- lub 2-kondygnacyjny, zaopatrzony w instalację elektryczną i wodną.

Wokół domów zaprojektowano ogrody. Zgodnie z ideą wystawy budynki wznoszone były z zastosowaniem tanich materiałów (głównie drewna) oraz konstrukcji prefabrykowanych.