"Ten dźwięk wywołał salwy śmiechu w całym bloku w Kijowie" - Oksana Zabużko o życiu pod bombami

Zdjęcie: Rachunek Sumienia


W najnowszym odcinku podcastu „Rachunek sumienia” gościem Magdaleny Rigamonti jest Oksana Zabużko – jedna z najwybitniejszych współczesnych pisarek ukraińskich. Rozmowa toczy się wokół rachunku sumienia Europy, literatury jako narzędzia walki z zakłamaniem i doświadczenia życia w oblężonym Kijowie.
Zabużko ostrzega, iż Europa wciąż nie rozumie skali zagrożenia ze strony Rosji. Wskazuje na wieloletnią propagandę zakorzenioną w rosyjskiej literaturze popularnej, która przygotowywała społeczeństwo do wojny. Krytykuje zachodnią slawistykę za ignorowanie tych sygnałów i za romantyzowanie rosyjskiej kultury.
Pisarka mówi o Ukrainie jako kraju, który przestał pukać do drzwi Europy – teraz walczy. Opowiada o zmianie perspektywy: z osi wschód-zachód na pionową oś północ-południe, gdzie kraje takie jak Rumunia, Mołdawia czy państwa nordyckie stają się realnymi partnerami w budowaniu pasa bezpieczeństwa.
Zabużko nie unika trudnych tematów – mówi o rozczarowaniu polityką Polski wobec Ukrainy, o antyukraińskiej retoryce w kampanii wyborczej, ale też o konieczności budowania wspólnoty mimo przeszkód.
Kulminacją rozmowy jest osobiste świadectwo życia w Kijowie pod ostrzałem. Pisarka opisuje nocne naloty, dźwięki dronów przypominające kosiarki, strach i gniew, który jednoczy społeczeństwo. Wzruszająca jest jej opowieść o śmieciarce – dźwięku życia, który zwiastuje powrót do normalności między falami wybuchów.
To rozmowa o literaturze jako sumieniu, o wojnie jako codzienności i o Europie, która musi się obudzić – bo, jak mówi Zabużko, „jesteśmy już w trakcie trzeciej wojny światowej”.