Ukraina stawia na odważny krok w obliczu kryzysu demograficznego – wprowadza ustawę umożliwiającą podwójne obywatelstwo. To nie tylko gest wobec diaspory, ale element szerszej strategii odbudowy kraju.
Ukraina podjęła jeden z najbardziej przełomowych kroków legislacyjnych w swojej historii. Parlament przyjął ustawę umożliwiającą posiadanie wielokrotnego obywatelstwa.
Projekt zainicjował prezydent Wołodymyr Zełenski, a jego głównym celem jest nie tylko zacieśnienie więzi z ukraińską diasporą, ale także przeciwdziałanie poważnemu kryzysowi demograficznemu, z którym walczy kraj.
– To istotny krok w kierunku utrzymania i odbudowy relacji z milionami Ukraińców na całym świecie – podkreślił minister ds. jedności narodowej Ołeksij Czernyczow w oficjalnym oświadczeniu opublikowanym na Facebooku.
Nowe przepisy i ich znaczenie
Zgodnie z nową ustawą rząd w najbliższym czasie opublikuje listę państw, których obywatele będą mogli skorzystać z przepisów o podwójnym obywatelstwie. Nowe regulacje ułatwiają również uzyskanie obywatelstwa dzieciom urodzonym za granicą z ukraińskich rodziców oraz osobom, które nabyły inne obywatelstwo poprzez małżeństwo z obywatelem Ukrainy.
Co istotne, cudzoziemcy nie posiadający ukraińskich korzeni, a pragnący ubiegać się o obywatelstwo, będą zobowiązani do zdania egzaminu z języka ukraińskiego, historii oraz konstytucji. Ustawa przewiduje także uproszczony tryb naturalizacji dla zagranicznych ochotników, którzy walczyli po stronie Ukrainy.
Wykluczeni z prawa do obywatelstwa zostali obywatele tzw. państw-agresorów – państw prowadzących wrogą politykę wobec Ukrainy i nieuznających jej integralności terytorialnej. Ten zapis ma nie tylko wymiar symboliczny, ale przede wszystkim strategiczny – ma chronić bezpieczeństwo państwa i zapobiegać potencjalnym nadużyciom.
Kryzys demograficzny – skala problemu
Wprowadzenie nowych przepisów ma na celu pomóc w zażegnaniu narastającego kryzysu demograficznego. Jak poinformowała Daria Marczak, pierwsza wiceminister polityki społecznej, po rozpoczęciu pełnoskalowej wojny w 2022 roku Ukraina odnotowała najniższy w historii wskaźnik dzietności – zaledwie 0,9 dziecka na kobietę.
– Dziś bijemy antyrekord. Międzynarodowy próg zastępowalności pokoleń to 2,2 dziecka. Średnia w Unii Europejskiej wynosi 1,5. Przed wojną nasz wskaźnik był na poziomie 1,16 – teraz to tylko 0,9 – mówiła Marchak.
Wojna i masowa migracja sprawiły, iż kraj opuściły głównie młode osoby oraz rodziny z dziećmi. W efekcie społeczeństwo Ukrainy starzeje się w szybkim tempie. Średni wiek obywatela wzrósł z 41 do 45 lat w ciągu kilku lat, a stosunek liczby emerytów do osób w wieku produkcyjnym osiągnął już poziom 1:1.
– Kiedy nasze pokolenie osiągnie wiek emerytalny, ten wskaźnik może być jeszcze gorszy – ostrzegła Marchak.
Wiceminister podkreśliła również konieczność wydłużenia okresu aktywności zawodowej obywateli oraz rozwoju tzw. gospodarki opiekuńczej – systemu, w którym wyspecjalizowane podmioty prywatne wspierają rodziny w opiece nad osobami starszymi.
Takie rozwiązania funkcjonują z powodzeniem w wielu krajach Europy Zachodniej i mogą pomóc odciążyć system publiczny.
Nowa strategia państwa: odbudowa przez wspólnotę
Na arenie międzynarodowej realizowane są intensywne działania mające na celu wsparcie uchodźców wojennych. Ylva Johansson, była unijna komisarz, została mianowana specjalną wysłanniczką Unii Europejskiej ds. uchodźców z Ukrainy.
Jej zadaniem jest opracowanie długofalowej strategii, która ułatwi zarówno integrację Ukraińców w krajach UE, jak i ich potencjalny powrót do ojczyzny.
Wszystkie opisane działania wpisują się w nową strategię rozwoju państwa ukraińskiego. Jej głównym celem jest odbudowa potencjału ludzkiego – nie tylko poprzez poprawę warunków życia w kraju, ale także poprzez odbudowę relacji z milionami Ukraińców rozsianych po świecie.
Wprowadzenie możliwości posiadania podwójnego obywatelstwa ma być nie tylko symbolicznym gestem, ale realnym zaproszeniem do współtworzenia przyszłości niepodległej Ukrainy.
