W grudniu 1939 zapadła decyzja o utworzeniu filii obozu Mauthausen w oddalonym o 4,5 km Gusen, przy tamtejszych kamieniołomach. Konzentrationslager Gusen został utworzony na początku 1940 roku jako podobóz Mauthausen i jako miejsce eksterminacji polskiej inteligencji. W latach 1961–1965 na terenie KL Mauthausen, z inicjatywy byłych więźniów, powstało Muzeum KL Mauthausen-Gusen.