Ustawa o obronie ojczyzny wprowadziła wiele nowych rozwiązań. Dlatego Ministerstwo Obrony Narodowej przeprowadziło cykl szkoleń kaskadowych w jednostkach, aby wszyscy żołnierze mieli pełną wiedzę o zmienionych przepisach. Na naszym portalu regularnie publikujemy odpowiedzi ekspertów z MON-u na najczęściej zadawane pytania.
Czy żołnierz, któremu na podstawie dyspozycji art. 10 pkt 3a ustawy z 21 maja 1999 roku o broni i amunicji wydano pozwolenie na posiadanie broni palnej do celów ochrony osobistej, ma prawo wnieść ją na teren jednostki wojskowej? Czy ów żołnierz ma prawo uczestniczyć w zajęciach strzeleckich z wykorzystaniem prywatnej broni palnej? Czy może posiadać taką broń i używać jej w zadaniach związanych z ochroną wschodniej granicy RP?
Broń prywatna, na której posiadanie żołnierz zawodowy ma pozwolenie, jest bronią przeznaczoną do użytku prywatnego, to znaczy w godzinach pozasłużbowych. Żołnierz zawodowy posiadający zezwolenie na broń prywatną może ją wnieść na teren jednostki wojskowej, jeżeli uzyska na to zgodę dowódcy tej jednostki.
Zajęcia strzeleckie są prowadzone na podstawie „Instrukcji o broni służbowej krótkiej” – Sygn. Uzbr. 2641/2010, zgodnie z którą nie przewiduje się prowadzenia szkolenia strzeleckiego z broni innej niż służbowa.
Żołnierze są kierowani do wykonywania zadań służbowych na wschodniej granicy RP z etatowym wyposażeniem i uzbrojeniem, a to oznacza, iż przepisy nie przewidują możliwości używania w działalności służbowej broni prywatnej.
Małżonek przed ślubem wykupił od Agencji Mienia Wojskowego mieszkanie na preferencyjnych zasadach, a następnie je sprzedał. Gdy wyszłam za niego za mąż, AMW odebrała mi świadczenie mieszkaniowe. Czy słusznie? Czy po rozwodzie świadczenie mieszkaniowe zostanie mi z powrotem przyznane i będzie mi się należała odprawa?
Zgodnie z art. 21 ust. 1 o zakwaterowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (DzU z 2022 roku, poz. 1623; DzU z 2023 roku, poz. 1872) żołnierzowi zawodowemu od dnia wyznaczenia na pierwsze stanowisko służbowe do dnia zwolnienia z czynnej służby wojskowej przysługuje prawo do zakwaterowania na czas pełnienia służby wojskowej w miejscowości, w której pełni służbę, albo w miejscowości pobliskiej, albo za jego zgodą w innej miejscowości. Ustawodawca w ust. 6 ww. przepisu zawarł katalog przesłanek negatywnych, które wyłączają dopuszczalność realizacji prawa do zakwaterowania (w tym w formie wypłaty świadczenia mieszkaniowego). W świetle tego przepisu żołnierzowi zawodowemu nie przysługuje prawo do zakwaterowania, o ile on lub jego małżonek:
1) otrzymał ekwiwalent pieniężny w zamian za rezygnację z kwatery, wypłacony na podstawie przepisów ustawy obowiązujących do 30 czerwca 2004 roku;
2) otrzymał odprawę mieszkaniową wypłaconą albo zrealizowaną w formie rzeczowej na podstawie przepisów ustawy obowiązujących od 1 lipca 2004 roku;
3) nabył lokal mieszkalny od Skarbu Państwa, Agencji albo jednostki samorządu terytorialnego z bonifikatą lub z uwzględnieniem pomniejszenia w cenie nabycia;
4) otrzymał pomoc finansową wypłaconą w formie zaliczkowej lub bezzwrotnej do 31 grudnia 1995 roku na podstawie przepisów ustawy z 20 maja 1976 roku o zakwaterowaniu sił zbrojnych (DzU z 1992 roku nr 5, poz. 19; DzU z 1994 roku nr 10, poz. 36);
5) nabył własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego od Agencji.
Co istotne, wskazane w punktach 1–5 zdarzenia odnoszą się zarówno do żołnierza zawodowego, jak i jego małżonka. W sytuacji nabycia od Agencji przez małżonka lokalu mieszkalnego z bonifikatą w myśl art. 21 ust. 6 pkt 3 ustawy o zakwaterowaniu żołnierzowi zawodowemu nie przysługuje prawo do zakwaterowania (w tym w formie wypłaty świadczenia mieszkaniowego). W przypadku, gdy małżeństwo zostanie rozwiązane, dotychczasowego małżonka żołnierza zawodowego określa się byłym małżonkiem. Wówczas przesłanka z art. 21 ust. 6 pkt 3 ww. ustawy nie będzie istniała, o ile beneficjentem bonifikaty udzielonej przy nabyciu lokalu był wyłącznie były małżonek żołnierza zawodowego (np. nabycie lokalu z bonifikatą nastąpiło przed ślubem z żołnierzem).
W przypadku odprawy mieszkaniowej, przysługującej po zwolnieniu żołnierza z zawodowej służby wojskowej, przesłanki negatywne do jej wypłaty określono w art. 23 ust. 9 ustawy o zakwaterowaniu. Zgodnie z tym przepisem odprawa mieszkaniowa nie przysługuje żołnierzowi zawodowemu oraz osobom, o których mowa w ust. 3, o ile żołnierz:
1) skorzystał z uprawnień w przypadkach określonych w ust. 6 i art. 21 ust. 6;
2) został zwolniony z czynnej służby wojskowej na skutek skazania prawomocnym wyrokiem sądu za popełnienie przestępstwa umyślnego;
3) został zwolniony z czynnej służby wojskowej na skutek orzeczenia wydanego w postępowaniu dyscyplinarnym;
4) został zwolniony z czynnej służby wojskowej przed upływem dziesięciu lat od dnia powołania do tej służby w przypadku, gdy powołanie do czynnej służby wojskowej nastąpiło po okresie służby w Policji, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służbie Więziennej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Służbie Celno-Skarbowej, Służbie Celnej, Służbie Wywiadu Wojskowego, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego lub Urzędzie Ochrony Państwa.
Ustawodawca w katalogu przesłanek negatywnych do wypłaty odprawy mieszkaniowej odwołuje się, w art. 23 ust. 9 pkt 1, do tych samych zdarzeń (skorzystania przez żołnierza lub jego małżonka z uprawnień) wskazanych w art. 21 ust. 6, co do których obowiązują opisane powyżej zasady.
Sposób rozstrzygnięcia sprawy dotyczącej prawa żołnierza zawodowego do zakwaterowania (w tym w formie świadczenia mieszkaniowego) czy wypłaty odprawy mieszkaniowej zależy od wielu okoliczności prawnych i faktycznych, których dopiero rzeczywiste zaistnienie wymaga oceny w postępowaniu przez adekwatnego dyrektora oddziału regionalnego Agencji. O zmianie sytuacji rodzinnej, na podstawie prawomocnego orzeczenia przez sąd o rozwiązaniu małżeństwa, żołnierz zawodowy jest obowiązany niezwłocznie powiadomić dyrektora oddziału regionalnego Agencji, na mocy art. 24 ust. 5 ustawy o zakwaterowaniu.
Czy za czas pełnienia służby żołnierza OT naliczane są składki emerytalne?
Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 11 ustawy z 13 października 1998 roku o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają żołnierze niezawodowi pełniący czynną służbę wojskową, do której zalicza się również terytorialną służbę wojskową. Jednocześnie w świetle art. 18 ust. 4 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych podstawą wymiaru składek emerytalnych i rentowych w stosunku do żołnierzy pełniących terytorialną służbę wojskową jest kwota otrzymywanego uposażenia.
Zostałem przeniesiony do jednostki wojskowej z innego garnizonu. W odległości 30 km od miejscowości, w której w tej chwili służę, posiadam dom. Czy należy mi się dodatek osiedleniowy? Dodam, iż w poprzednim miejscu służby korzystałem z prawa do internatu oraz dodatku za rozłąkę. Według przepisów dodatek osiedleniowy mi się nie należy, jeżeli posiadam dom/mieszkanie w miejscowości, w której służę, jednakże organ kadrowy rozszerza interpretację o miejscowość pobliską, odmawiając mi przedmiotowego dodatku.
Trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ na podstawie informacji zawartych w pytaniu nie da się ustalić wszystkich szczegółów stanu faktycznego. Niemniej jednak należy wskazać, iż zasiłek osiedleniowy związany jest z przesiedleniem, nie zaś wyłącznie z przeniesieniem służbowym żołnierza. Z treści zapytania zdaje się wynikać, iż żołnierz pomimo korzystania z prawa do internatu oraz dodatku za rozłąkę był zameldowany na pobyt stały w tym samym domu w miejscowości pobliskiej nowego miejsca pełnienia służby. Wobec powyższego nie nastąpił element przesiedlenia – niezbędny do powstania prawa do omawianej należności.
Art. 485 ustawy o obronie ojczyzny przewiduje zawieszenie połowy uposażenia żołnierza niezawodowego w przypadku zawieszenia żołnierza w czynnościach służbowych (przepis mówi o żołnierzu, ale rozdział dotyczy żołnierzy niezawodowych). Na jakiej podstawie można zawiesić w czynnościach służbowych żołnierza niezawodowego, skoro art. 225 dotyczy tylko żołnierzy zawodowych, a w ustawie brak podstawy do zawieszenia żołnierza niezawodowego, pomimo iż art. 485 przewiduje taką sytuację?
Po dokonanej analizie przepisów ustawy z 11 marca 2022 roku o obronie ojczyzny należy stwierdzić, iż brak jest podstaw prawnych do zawieszenia w czynnościach służbowych żołnierza niezawodowego. Oznacza to, iż przywołany art. 485 jest przepisem martwym.
