W drogę na Westerplatte

Lekcja patriotyzmu

– Dzięki pasjonatom ze Stowarzyszenia im. płk. Wincentego Sobocińskiego godnie i z honorami kończy się jego ziemska droga. Dzięki państwu wiele osób dowie się, iż istniał ktoś taki jak płk Wincenty Sobociński. Kto w pełni zasługuje na naszą pamięć, a jego życie stanowi prawdziwą lekcję patriotyzmu – mówił Piotr Borawski. – Cieszę się, iż żyjemy w wolnej Polsce, która szuka swoich bohaterów, odnajduje ich, oddaje hołd i zwraca najbliższym – dodał wiceprezydent Gdańska.

Po uroczystościach w Gdańsku Głównym urna z prochami oficera została przewieziona na Westerplatte. Konwój, który otwierał wojskowy samochód terenowy, eskortowały na sygnale policyjne motocykle. 85 lat wcześniej płk Sobociński pokonał tę samą drogę z kierowcą, by powiedzieć swojemu przyjacielowi, majorowi Henrykowi Sucharskiemu: „Heniek, nie licz na żadną pomoc, nie macie tu żadnej szansy, Gdańsk jest odcięty. Uważaj, jutro rano Niemcy uderzą, nie dajcie się zaskoczyć. Ty dowodzisz i ty decydujesz. Jak uznasz, iż opór nie ma szans, wiesz co robić. Nie daj się tylko zaskoczyć”.

Urna z prochami Sobocińskiego została wystawiona na Cmentarzu Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte, a po zakończeniu uroczystości trafiła do pobliskiej Wartowni Numer 1.

Dzień później, 1 września, w Murzynnie (woj. kujawsko-pomorskie), gdzie znajduje się rodzinny grób Sobocińskich, odbył się pogrzeb oficera z asystą wojskową. List do uczestników ceremonii napisał wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz. Szef MON-u podkreślił, iż żołnierska droga płk. Sobocińskiego naznaczona była symbolami walk o wolną Polskę. Wymienił m.in. Błękitną Armię gen. Józefa Hallera, wojnę polsko-bolszewicką 1920 roku, służbę w Oddziale II Sztabu Generalnego WP, 4 Brygadzie Kadrowej Strzelców i I Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej.

Wicepremier Kosiniak-Kamysz dodał, iż płk Sobociński po wojnie wiedział, iż powrót do kraju oznacza prześladowania ze strony komunistycznych władz, dlatego jak wielu żołnierzy Wojska Polskiego zdecydował się na los emigranta w Argentynie. „Po latach spoczynku na obczyźnie, znalazł się znów w Polsce. W Polsce wolnej, o którą walczył wiele lat. Wrócił w pełnej chwale, witany z odpowiednimi honorami. Składając dzisiaj jego prochy w Murzynnie, oddajemy śp. płk. Wincentemu Sobocińskiemu należną za wszystkie czyny i zasługi cześć” – napisał wicepremier.

Wojenna tułaczka

Pułkownik dyplomowany Wincenty Sobociński po przekazaniu dowódcy Wojskowej Składnicy Tranzytowej tajnych informacji o planowanym ataku na Westerplatte powrócił do Gdańska. Tam rankiem 1 września 1939 roku został aresztowany i pobity przez hitlerowców. Jego immunitet dyplomatyczny został uznany dopiero po kilku dniach. 5 września Sobociński wraz z innymi pracownikami Komisariatu Generalnego RP w Gdańsku trafił na granicę polsko-litewską. Z paszportem dyplomatycznym mógł pozostać na Litwie, z dala od terenu działań wojennych, ale chciał walczyć. Okrężną drogą przedostał się do Naczelnego Dowództwa w Brześciu, skąd został wysłany do Rumunii. Przebywał w obozie dla internowanych, później ruszył do Francji.

W Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie służył w biurze zastępcy Naczelnego Wodza, gen. Sosnkowskiego. W 1942 roku został szefem Sztabu 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Po kontuzji, której doznał w czasie skoku spadochronowego, rozpoczął służbę w Inspektoracie Zarządu Wojskowego, a w 1944 roku szkolił dywersantów w Samodzielnej Kompanii Grenadierów. Po wojnie służył w polskich misjach wojskowych przy oddziałach brytyjskich. Do ojczyzny nigdy nie wrócił. Jego nowym domem od 1948 roku stała się Argentyna, gdzie zmarł w 1959 roku, mając 65 lat.

Długa droga do domu

Stowarzyszenie im. płk. Wincentego Sobocińskiego zostało powołane do życia przez grupę historyków, społeczników i przewodników PTTK, którzy pragnęli odnaleźć i sprowadzić do Polski prochy bohatera. Poszukiwania były prowadzone od 2021 roku i zakończyły się sukcesem dzięki pomocy o. Jacka Twaroga z Polskiej Misji Katolickiej oo. Franciszkanów w Martin Kolorado. To właśnie on odnalazł grób Wincentego Sobocińskiego na cmentarzu św. Izabeli w Merlo (aglomeracja Buenos Aires). 7 listopada 2023 roku za zgodą najbliższej rodziny odbyła się ekshumacja szczątków płk. Sobocińskiego. W Argentynie uroczyste pożegnanie urny z prochami, w którym uczestniczyli przedstawiciele tamtejszej Polonii, odbyło się 10 grudnia 2023 roku w Sanktuarium Maryjnym w Lujan. Ceremonii przewodniczył biskup polowy Wojska Polskiego ks. dr Wiesław Lechowicz. Dwa tygodnie później urna dotarła do Polski i od tamtego czasu znajdowała się w Bazylice św. Brygidy w Gdańsku.