Muzeum Śląskiego Września 1939 r. w Tychach 13 grudnia przekazało informację, iż podczas prac ziemnych związanych z modernizacją ul. Pszczyńskiej w Wyrach natrafiono na unikatowe znalezisko. Chodzi o zapory przeciwpancerne, które najprawdopodobniej żołnierze Wojska Polskiego wbili w przededniu drugiej światowej, aby uniemożliwić przejazd ówczesną szosą Mikołów – Kobiór niemieckich kolumn pancernych.
– 22 października br., na modernizowanym odcinku ul. Pszczyńskiej (Droga Wojewódzka nr 928) w Wyrach, na wysokości numeru 127 operator koparki, zrywając starą nawierzchnię, odkrył kikuty szyn wystających z nawierzchni jezdni – mówi Arkadiusz Dominiec, właściciel Muzeum Śląskiego Września 1939 r. w Tychach, współorganizator rekonstrukcji historycznej „Bitwa Wyrska. Bój o Gostyń”.
– Okazało się, iż była to linia zapór przeciwpancernych przygotowana przez Wojsko Polskie najprawdopodobniej pod koniec sierpnia 1939 r. Już wówczas w tym miejscu istniała szosa Mikołów – Kobiór, a w pobliżu do dziś znajduje się schron bojowy będący częścią przygranicznego Obszaru Warownego „Śląsk”. Te zapory dla wielu to po prostu złom, ale dla nas kawał historii i wielki skarb – kontynuuje Arkadiusz Dominiec.
Znalezisko w Wyrach jest unikatowe, bo to prawdopodobnie jedyny, znany w Polsce przypadek zapór przeciwpancernych z czasów II wojny światowej, które przez cały czas tkwiły w terenie na taką skalę. – Szyny znajdowały się na całej szerokości jezdni i poboczy. Wbito je na głębokość 2-3 metrów. Wystawały ponad drogę na wysokość do dwóch metrów. Kopię takiej zapory kojarzą prawdopodobnie widzowie z pola rekonstrukcji Bitwy Wyrskiej. Co ciekawe, w środku zapory odkrytej na ul. Pszczyńskiej szyny zamontowano w rurach, w których – w razie potrzeby – można było je schować, aby dało się przejechać A. Dominiec.
Replika zapory przeciwpancernej na polu rekonstrukcji Bitwy Wyrskiej; fot. J. JędrysikDzięki pomocy członków Stowarzyszenia na Rzecz Zabytków Fortyfikacji Pro Fortalicium udało się zabezpieczyć historyczne znalezisko. Niestety, zanim zdążono przetransportować zapory, ktoś ukradł większość z nich (niewykluczone, iż w celu sprzedaży w skupie złomu). Pozostałe elementy zostały zabezpieczone i będą poddane konserwacji.
W tle replika zapory przeciwpancernej na polu rekonstrukcji Bitwy Wyrskiej; fot. J. JędrysikPrzypomnijmy, iż w dniach 1-3 września 1939 roku w obrębie miejscowości Żwaków, Wyry i Gostyń oraz w rejonie Mikołowa odbyła się jedna z największych bitew Wojska Polskiego z niemieckim Wehrmachtem podczas wojny obronnej 1939 roku na Górnym Śląsku. Hitlerowcy zostali zaskoczeni walecznością i odwagą Polaków pod dowództwem ppłk. Władysława Kiełbasy i kpt. Jana Rybczyńskiego (dowodził pociągiem pancernym „Groźny”). Wojsko Polskiej tej bitwy nie przegrało, kilkukrotnie odpierało ataki niemieckie, ale ogólna sytuacja na froncie i groźba otoczenia zmusiła ich do wycofania się.
(JJ)
